هر ساله با شروع فصل سرما و استفاده از وسایل گرمایشی گازسوز، مانند بخاری‌ها، شاهد افزایش موارد مسمومیت با گاز کربن مونوکسید هستیم.
مونوکسید کربن گازی است که در اثر سوختن ناقص سوخت‌های فسیلی تولید می‌شود. مسمومیت با این گاز یکی از مرگبارترین انواع مسمومیت‌هاست و به دلیل بی‌رنگ و بی‌بو بودن آن، به عنوان "قاتل خاموش" شناخته می‌شود.
علائم مسمومیت با گاز مونوکسید کربن چیست؟
علائم تماس طولانی‌مدت با این گاز شامل سردرد، گیجی، تپش قلب و خواب‌آلودگی است. فرد مسموم ممکن است دچار تهوع، تپش قلب، کاهش سطح هوشیاری و حتی کما شود و در صورت عدم نجات، این مسمومیت می‌تواند منجر به مرگ شود.
علت مسمومیت با گاز مونوکسید کربن چیست؟
مهم‌ترین دلایل مسمومیت با گاز مونوکسید کربن به دو دسته تقسیم می‌شوند: اول، دودکش‌های نامناسب و دوم، نبود تهویه مناسب. استفاده از بخاری بدون دودکش، عدم نصب کلاهک H بر روی دودکش یا نصب نادرست آن، و مسدود شدن دودکش نیز می‌توانند باعث ایجاد مسمومیت با این گاز شوند.
رشد 8 درصدی مسمومیت با گاز co
بابک یکتاپرست؛ سخنگوی سازمان اورژانس کشور، با اشاره به افزایش 8 درصدی موارد مسمومیت با گاز مونوکسید کربن نسبت به سال گذشته گفت: از ابتدای مهر تا چهارم آبان‌ماه سال جاری، تعداد 345 نفر دچار گازگرفتگی شده‌اند که متأسفانه 9 نفر از این هموطنان جان خود را از دست داده‌اند.
وی افزود: بیشترین فوتی‌ها در استان‌های مرکزی و کردستان (هرکدام با سه فوتی) گزارش شده است. همچنین، استان‌های سمنان، تهران و خراسان رضوی بالاترین آمار مسمومیت با گاز مونوکسید کربن را داشته‌اند.
سخنگوی سازمان اورژانس کشور ادامه داد: 56 درصد از موارد مسمومیت با گاز CO در مردان، 41 درصد در زنان و 3 درصد در کودکان کمتر از پنج سال رخ داده است.
علت عمده گازگرفتگی در منازل مسکونی
سخنگوی سازمان اورژانس کشور بیان کرد: 94 درصد از موارد گازگرفتگی در منازل مسکونی ناشی از مشکلات در لوله‌کشی آبگرمکن و بخاری بوده است.
وقوع 85 درصد مسمومیت‌ها در منازل
به گفته وی، 85 درصد از موارد مسمومیت با گاز مونوکسید کربن در منازل مسکونی رخ می‌دهد. پس از آن، چادرهای مسافرتی، مراکز آموزشی، مراکز تجاری و صنعتی، و داخل خودروها به ترتیب بیشترین مکان‌های بروز مسمومیت با این گاز هستند.
راه‌هایی برای پیشگیری از گازگرفتگی
- با توجه به وقوع عمده مسمومیت‌ها در منازل مسکونی، استفاده از وسایل گرمایشی استاندارد و کنترل انسداد منافذ مسیر دودکش‌ها قبل از راه‌اندازی بخاری، بهترین راه پیشگیری از بروز گازگرفتگی است. اگر لوله دودکش بخاری سرد باشد، نشان‌دهنده عدم خروج گازهای سمی از دودکش است؛ در این صورت باید نقص را رفع کرده و به‌طور موقت با بازکردن قسمتی از در یا پنجره، تهویه در محیط ایجاد کنید.
- از نگهداری کودک در داخل خودروی روشن در پارکینگ‌های طبقاتی خودداری کنید و به محض رسیدن به درب ورودی این نوع پارکینگ‌ها، از همراه خود بخواهید کودک را از خودرو خارج کرده و به فضای آزاد ببرد. همچنین، سیستم جریان هوا از خارج به داخل اتاق خودرو را ببندید.
- رنگ مطلوب شعله بخاری وسایل پخت‌وپز، آبی است. چنانچه رنگ شعله قرمز، زرد یا نارنجی باشد، نشان‌دهنده نقص در سوخت‌رسانی و کمبود اکسیژن در محیط است که باید به سرعت بررسی شود. اگر رنگ شعله بخاری آبی نباشد، ممکن است هوای کافی به بخاری نرسیده و منجر به تولید گاز مونوکسید کربن شود.
- در صورت استفاده از وسایل گرمایشی مانند بخاری و شومینه، نباید تمامی روزنه‌های جریان هوا در منزل و به‌ویژه اتاق خواب را مسدود کنید. همچنین از نصب آبگرمکن در حمام و روشن کردن شعله‌های اجاق گاز در آشپزخانه برای گرم نگه داشتن محیط داخل خانه خودداری کنید.
- از قرار دادن لوله خروجی بخاری به داخل ظرف آب و استفاده از وسایل گرمایشی بدون نصب دودکش یا با نقص در دودکش پرهیز کنید. هیچ‌گاه از چراغ یا بخاری نفتی یا گازی که بدون دودکش است، درون خانه، به‌ویژه هنگام خواب استفاده نکنید.
کمک‌های اولیه در برخورد با فرد مسموم شده با گاز مونوکسید کربن
- خونسردی خود را حفظ کنید و مصدوم را به هوای آزاد منتقل کنید.
- اگر امکان انتقال فرد مسموم به فضای آزاد وجود ندارد، درب‌ها و پنجره‌ها را سریعاً باز کنید.
- فرد مسموم را در حالت استراحت قرار دهید.
- لباس‌های تنگ، یقه پیراهن و کمربند فرد مسموم را باز کنید.
- اگر بیمار بیهوش است، او را به حالت خوابیده به پهلو نگه دارید.
- در صورت امکان، اکسیژن‌رسانی را آغاز کنید.
- در صورت قطع تنفس بیمار، به سرعت با مرکز اورژانس 115 تماس بگیرید.
