بررسی طرح تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی در مدارس کشور، در دستورکار مجلس در جلسه علنی امروز قرار داشت که نمایندگان پس از استماع نقطه نظرات نمایندگان با آن مخالفت کردند که در ادامه نظرات موافقان و مخالفان طرح مذکور را می‌خوانیم:
در ابتدا محمدمهدی شهریاری در مخالفت با کلیات طرح تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی در مدارس، گفت: این طرح در شرایط فعلی به صلاح نیست چرا که این موضوعات تمامیت ارزی کشور، همچنین وحدت ملی را به خطر می‌اندازد.
وی ادامه داد: همچنین ظرفیت‌های آموزش و پرورش ما نمی‌تواند پاسخگوی این موضوعات باشد، چرا که ما باید برای آموزش زبان‌های محلی مجددا معلمانی را تربیت کنیم که با توجه به بودجه اندک آموزش و پرورش نمی‌توان این کار را انجام داد.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس افزود: این موضوعات در قانون اساسی در 45 سال گذشته بیان شده که در آن زمان شکاف‌های قومی و طبقاتی در کشور وجود نداشت اما با توجه به نارضایتی‌هایی که از سیستم حکمرانی کشور وجود دارد به هیچ وجه صلاح نیست که این موضوعات مطرح شود.
همچنین بهنام سعیدی نماینده جیرفت در مخالفت با کلیات این طرح گفت: امروز اولویت آموزش و پرورش حفظ جایگاه و شان معلمان، تقویت زیرساخت‌های آموزشی و رسیدگی به مناطق محروم در حوزه آموزش است، نباید اینگونه موضوعات خللی در اولویت‌های آموزش و پرورش ایجاد کند چرا که ما باید اولویت‌ها را دنبال کنیم.
وی افزود: در رابطه با تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی در مدارس کشور چند موضوع وجود دارد که موضوع اول احتمال تضعیف زبان فارسی است، همچنین این طرح در خصوص اجرا نیز با مشکلاتی مواجه است چرا که باید معلمان مسلط به این موضوع تامین شود.
نماینده جیرفت در مجلس ادامه داد: آن طور که در این طرح مشاهده میشود، مشخص شده که کار کارشناسی دقیقی صورت نگرفته است، لذا باید از اقداماتی که می‌تواند ضربه به امنیت کشور بزند جلوگیری کنیم، شاید این طرح مزایایی داشته باشد اما نباید شتاب زده عمل کنیم.
در ادامه جلسه نیز مهدی کوچکزاده نماینده تهران نیز در مخالفت با کلیات طرح مذکور گفت: این طرح با اصول 15 و 16 قانون اساسی در تضاد است، چرا که در اصل 15 بیان شده که دولت می‌تواند مبادرت به تدریس دروس قومی و محلی در مدارس داشته باشند، اما در این طرح در مواد 2 و 4 دولت را مکلف کرده است که این موضوع با اصل 15 در تضاد است.
وی اضافه کرد: این نگرانی وجود دارد که هیچ مانعی برای یادگیری زبان مادری و محلی اقوام ایرانی وجود ندارد، در طول تاریخ اقوام مختلف کشور در محل سکونت، در خیابان‌ها و میان همشهریان خود با زبان محلی خود صحبت میکنند، اما آن چیزی که باعث وحدت میان ملت می‌شد، هنگام صحبت کردن با اقوام دیگر به زبان فارسی صحبت می‌کردند، این اصرار که باید دولت مکلف به این کار باشد، یک نگرانی را ایجاد می‌کند که استقلال کشور را دچار خدشه می‌کند.
بنابراین گزارش، محمود طاهری نماینده شبستر به عنوان اولین موافق کلیات طرح تدریس ادبیات زبان‌های محلی و قومی در مدارس، گفت: مطابق اصل 15 قانون اساسی استفاده از زبان محلی و قومی در مطبوعات و تدریس ادبیات آنها در مدارس در کنار زبان فارسی آزاد است.
وی اظهار کرد: کشور ما کشوری بزرگ با تاریخ شکوهمند و درخشان است که اقوام متفاوت آن سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی این تاریخ درخشان هستند؛ مردم ایران با دارا بودن برخی تفاوت‌ها قسمت‌های گرانبهای این سرزمین هستند که لازم است هویت خود را حفظ کنند تا موجودیت فرهنگی و تاریخی کشور محفوظ بماند.
نماینده شبستر در مجلس افزود: تلاش برای تقویت وحدت ملی در بین اقوام ایرانی امری بااهمیت است که همه باید بدانیم با دارا بودن ریشه تاریخی متفاوت، ریشه مشترک ایرانی داریم که به وسیله دین مبین اسلام هم دوام یافته است.
طاهری اظهار کرد: زبان اولین و مهم‌ترین و گسترده‌ترین دریچه شناخت و فهم هر انسانی نسبت به جهان اطرافش محسوب میشود. زبان مادری، زبانی است که مادر در ناخودآگاه خود در واگویی‌ها و حدیث نفس خود و در مکالمه عینی با فرزندی که در بطن دارد از آن استفاده می‌کند لذا درونی‌ترین ابزار شناخته و ادراکی برای هر انسانی ابتدا زبان مادری است.
وی گفت: زبان مادری حامل ارزش ها، باورها، سنت‌ها، ادبیات، هنر و علوم هر ملت است. این زبان پیوندی محکم بین نسل‌های گذشته، حال و آینده ایجاد می‌کند و از فراموشی و از دست رفتن هویت ملی جلوگیری می‌کند.
همچنین صدیف بدری نماینده اردبیل در موافقت با کلیات این طرح ، گفت: اصل 15 قانون اساسی یکی از اصول مترقی اصول قانون اساسی محسوب میشود. در این اصل گفته میشود زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد ولی استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس در کنار زبان فارسی آزاد است.
وی اظهار کرد: چندین سال این موضوع عملیاتی و اجرایی نشده و در طول دوران گذشته دغدغه‌هایی بوده ولی به سرانجام مقصود مناسب نرسیده است.
نماینده اردبیل در مجلس ادامه داد: اجرای‌سازی اصل 15 قانون اساسی از جمله مواردی می‌باشد که در چهار دهه گذشته همواره مسئله قانون‌گذاری و سیاستگذار بوده است.
بدری ادامه داد: طرح و مصوبه کمیسیون آموزش در چهارچوب قانون اساسی و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است. تقویت هویت‌های فردی به دلیل افزایش شناخت فرد از زبان و فرهنگ بومی خود است.
در ادامه این جلسه روح الله متفکرآزاد نماینده تبریز در مجلس در موافقت با کلیات طرح مذکور، گفت: اکنون موضوع زبان مطرح نیست بلکه موضوع فرهنگ‌ها، اقوام و ادبیات اقوام مطرح است.
وی اظهار کرد: ایران زیبای فرهنگی ما متشکل از اقوام، قومیت‌ها و فرهنگ‌ها است. آقایانی که همه چیز را امنیتی میکنند چرا حقوق تصریح شده در قانون اساسی را کتمان میکنند. مگر ما از شهید بهشتی و کسانی که قانون اساسی را نگارش کرده‌اند بیشتر می‌فهمیم.
نماینده تبریز در مجلس تصریح کرد: اصل پانزدهم قانون اساسی تاکید دارد زبان رسمی کشور و نگارش آن فارسی است. بنده و فرزندانم با افتخار فارسی صحبت می‌کنیم زیرا زبان تمدنی ما محسوب میشود. در این میان قانون اساسی تاکید دارد فرهنگ‌های دیگر هم حق حیات دارند و باید زنده بمانند.
متفکر آزاد گفت: برخی چرا تصور میکنند برای دو واحد اختیاری امنیت ملی مورد خدشه قرار می‌گیرد. زبان و ادبیات کشور ما همانند یک شخص است که با همدیگر در هم تنیده و زیبایی می‌آفریند.
وی گفت: فرهنگستان زبان فارسی و فرهنگستان هنر بر اساس این طرح وظایفی دارند که باید انجام دهند. اینجا فقط بحث زبان ترکی مطرح نیست بلکه گیلک‌ها، بلوچ‌ها، سمنانی‌ها، کرمانی‌ها، خوزستانی‌ها و دیگران دارای فرهنگ هستند.
بنابراین گزارش سید حسن هاشمی نماینده بیرجند در مجلس طی اخطاری با استناد به اصل 15 قانون اساسی در تشریح این طرح، گفت: بر اساس اصل 15 قانون اساسی استفاده از زبان های قومی و محلی در کنار زبان فارسی آزاد است، این اصل قانون اساسی مغفول مانده است، باید اصول قانون اساسی در بین مردم اجرایی شود، اصل 15 اشاره به ریشه و فرهنگ ما دارد، اگر بخواهیم جامعه را توسعه دهیم باید شاخص های اجتماعی آن را نیز رشد دهیم. زبان فارسی مغایرتی با زبان های قومی ندارد، ما مکلف هستیم قانون اساسی را در زندگی مردم جاری کنیم.
همچنین در بخش دیگری از این جلسه و در جریان بررسی طرح مذکور علیرضا منادی سفیدان رئیس کمیسیون آموزش در موافقت با کلیات این طرح ، گفت: زبان اصلی ما زبان فارسی است و امروز این طرح بر اساس قانون اساسی طراحی شده است، مخالفت با قانون اساسی هتک حرمت محسوب میشود ، این طرح مغایرتی با زبان فارسی ندارد، در کشور ما چندین زبان وجود دارد که از میراث ملی ما محسوب می شود، ایران رنگین کمانی از فرهنگ ها و قومیت ها است، امروز این قانون بعد از 44 سال در حال بررسی است، فرزندان این سرزمین نیازمندند قومیت خود را حفظ و نگهداری کنند، در حال حاضر چندین زبان قومی در کشور ما از بین رفته است.
