سنسور دور موتور Engin Speed Sensor که به اختصار ESS نامیده می‌شود در بسیاری از منابع با نام سنسور موقعیت میل‌لنگ Crankshaft Position Sensor یا CKP نیز معرفی شده و در واقع دو نام متفاوت برای یک قطعه یکسان هستند. این سنسور جزو مهم‌ترین اجزای الکترونیکی وسایل نقلیه درون‌سوز است و در تنظیم سیستم جرقه‌زنی و سوخت‌رسانی نقش اساسی دارد. خرابی قطعه موردبحث می‌تواند باعث مشکلاتی همچون روشن نشدن خودرو و افزایش مصرف سوخت شود اما در این مقاله شما با روش‌های تشخیص خرابی و حل مشکلات ناشی از خرابی سنسور دور موتور آشنا خواهید شد.
سنسور دور موتور چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟
سنسور دور موتور موقعیت و سرعت چرخش میل‌لنگ در موتور خودرو را اندازه‌گیری می‌کند. این سنسور معمولاً در نزدیکی میل‌لنگ، فلایول یا بلوک سیلندر می‌شود و از تکنولوژی‌هایی همچون اثر هال، القا و یا مغناطیس برای تشخیص حرکت میل‌لنگ سود می‌برد. اطلاعات جمع آوری شده توسط این سنسور به ECU ارسال می‌شوند تا مغز خودرو تنظیمات مربوط به زمان‌بندی جرقه‌زنی، تزریق سوخت و سایر عوامل ضروری را انجام دهد. از جمله مهم‌ترین وظایف سنسور دور موتور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اندازه‌گیری سرعت و موقعیت میل‌لنگ
- کنترل زمان‌بندی جرقه‌زنی
- تنظیم تزریق سوخت
- تشخیص احتراق ناقص
- تنظیمات مربوط به هماهنگی زمان‌بندی سوپاپ‌ها و پیستون‌ها
- کمک به عملکرد بهینه گیربکس و کاتالیزور و…
علائم خرابی سنسور دور موتور که باید بشناسید
در ادامه به مهم‌ترین نشانه‌های خرابی سنسور دور موتور اشاره می‌کنیم:
روشن نشدن خودرو
با خرابی این سنسور احتمال دارد خودرو به ویژه در زمانی که دمای هوا بالاست روشن نشود.
خاموش شدن پس از استارت
خرابی سنسور دور موتور و عدم ارسال پیام‌ها به ECU ممکن است باعث خاموش شدن موتور خودرو بلافاصله پس از روشن کردن آن شود.
نوسان دور موتور
با اینکه نوسان دور موتور می‌تواند ناشی از مشکلات دیگر باشد اما خرابی این سنسور نیز جزو مهم‌ترین دلایل نوسان است.
نمایش نادرست دورسنج
ارسال اطلاعات نادرست توسط سنسور موردبحث باعث نمایش نامنظم دور موتور و حتی صفر ماندن عقربه آن می‌شود.
افزایش مصرف سوخت
با خرابی سنسور دور موتور زمان‌بندی جرقه و تزریق سوخت به هم می‌خورد که نتیجه آن افت قدرت و شتاب و افزایش مصرف سوخت خواهد بود.
دلایل خرابی سنسور دور موتور چیست؟
کثیفی و براده آهن
نفوذ روغن و آلودگی‌های دیگر همچون مایع خنک‌کننده و براده‌های آن به داخل ساختار سنسور می‌تواند عملکرد آن را مختل کند.
سوختگی یا اتصال کوتاه
گاهی اوقات سیم‌کشی معیوب، اتصالات نادرست و نوسانات ولتاژ خودرو می‌تواند منجر به سوختن و اتصال کوتاه سنسور دور موتور شده و آن را از کار بیندازد.
ضربه یا شل بودن پیچ
برخورد اشیای خارجی به سنسور و یا شل بودن پیچ اتصال آن به اجزای دیگر با گذشت زمان باعث از کار افتادن سنسور دور موتور خواهد شد.
فاصله نادرست با فلایول
گاهی اوقات به دلیل نقص در طراحی قطعه و یا نصب نادرست، فاصله استاندارد سنسور با فلایول رعایت نمی‌شود که این امر با گذشت زمان باعث آسیب دیدن قطعه موردبحث می‌شود.
تأثیر خرابی سنسور دور موتور روی خودرو
از آنجایی که سنسور دور موتور نقش مهمی در تنظیم سیستم جرقه‌زنی و تزریق سوخت دارد بنابراین وجود هرگونه اختلال در آن منجر به بر هم خوردن فرایندهای موردبحث شده و ضمن کاستن از شتاب و سرعت خودرو باعث افزایش مصرف سوخت و آلایندگی و حتی ایجاد مشکل در فرایند تعویض دنده به ویژه در خودروهای اتوماتیک می‌شود.
چطور خرابی سنسور دور موتور را تشخیص دهیم؟
پس از آشنایی با نشانه‌ها و دلایل خرابی سنسور دور موتور نوبت به عیب‌یابی آن می‌رسد.
بررسی با دیاگ
در برخی موارد با خرابی این سنسور چراغ چک روشن می‌شود. با استفاده از دستگاه دیاگ یا اسکنر OBD می‌توان کدهای خطای مربوط به این سنسور را پیدا کرد و از دلیل اصلی روشن شدن چراغ چک مطلع شد.
تست با مولتی متر
در این روش از یک مولتی متر برای اندازه‌گیری مقاومت سنسور دور موتور استفاده می‌شود. در حالت عادی میزان مقاومت سنسور باید در محدوده مشخص شده توسط شرکت سازنده یعنی حدود ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ اهم باشد اما زمانی که اهم‌متر عددی خارج از این محدوده را نشان دهد سنسور خراب خواهد بود.
بررسی چشمی
ساده‌ترین روش نیز بررسی سنسور از نظر آسیب، خوردگی، ترک و نفوذ آلودگی و روغن است. در این زمان باید مطمئن شوید که اتصالات و سیم‌کشی‌های مربوط به سنسور عاری از هرگونه آلودگی و آسیب‌دیدگی هستند.
خرابی سنسور دور موتور در خودروهای پرطرفدار
پراید
از جمله شایع‌ترین نشانه‌های خرابی سنسور دور موتور پراید می‌توان به روشن نشدن موتور، خاموش شدن پس از استارت زد و عدم تناسب دور موتور و سرعت ماشین اشاره کرد. در برخی موارد چراغ چک نیز روشن شده و مصرف سوخت خودرو افزایش می‌یابد.
پژو ۴۰۵ و پارس
خرابی سنسور دور موتور پژو ۴۰۵ و پارس نیز معمولاً با علائمی همچون روشن نشدن خودرو، لرزش در دور درجا، نوسان دور موتور و افت توان و شتاب همراه است.
پژو ۲۰۶
در این خودرو نیز خرابی سنسور علائمی همچون خاموش شدن بلافاصله پس از استارت، افت توان موتور، افزایش مصرف سوخت و روشن شدن چراغ چک را به همراه دارد.
کوییک و تیبا
علائم خرابی سنسور دور موتور کوییک و تیبا تقریباً مشابه پراید است.
ال ۹۰
کاهش کارایی موتور، افزایش مصرف سوخت، روشن شدن چراغ چک و لرزش موتور در حین کارکرد از جمله نشانه‌های خرابی سنسور دور موتور ال ۹۰ هستند.
لیفان ۶۲۰
در این خودرو خرابی سنسور با نوسان دور موتور، دشواری فرایند استارت و روشن شدن چراغ چک همراه خواهد بود.
لیفان ۵۲۰
علائم خرابی سنسور دور موتور لیفان ۵۲۰ مشابه لیفان ۶۲۰ است.
ام وی ام ۱۱۰
از کار افتادن عقربه دورسنج، افزایش مصرف سوخت، کاهش توان موتور و روشن نشدن آن جزو مهم‌ترین نشانه‌های ایراد سنسور در ام وی ام ۱۱۰ خواهند بود.
راه‌حل‌های رفع خرابی سنسور دور موتور
تمیز کردن سنسور
گاهی اوقات نفوذ گرد و غبار، مایع خنک‌کننده و روغن باعث اختلال در عملکرد این سنسور می‌شود و احتمال دارد با تمیز کردن آن چنین مشکلاتی رفع شود. البته در زمان تمیز کردن سنسور باید نهایت دقت را داشت تا بخش‌های داخلی آن آسیبی نبینند.
تعویض سنسور
در اکثر اوقات اختلال در عملکرد سنسور به معنی خرابی آن است و در نهایت مجبور به تعویض آن خواهید شد. بسته به مدل خودرو و میزان مهارت تعمیرکار، اجرت و دستمزد عیب‌یابی و تعویض سنسور دور موتور بین ۵۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان خواهد بود و به این هزینه باید قیمت خود سنسور را نیز افزود. تعویض سنسور دور موتور شامل مراحل جدا کردن سوکت اتصال، باز کردن پیچ سنسور و نهایتاً نصب سنسور جدید خواهد بود.
هزینه تعمیر و تعویض سنسور دور موتور در ۱۴۰۴
از آنجایی که برای تمیز کردن سنسور دور موتور نرخی اعلام نشده بنابراین انجام آن معمولاً به‌صورت توافقی خواهد بود هرچند که انتظار نمی‌رود هزینه آن چندان بالا باشد؛ اما اگر مجبور به تعویض سنسور دور موتور باشید باید دستمزدی بین ۵۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان را به تعمیرکار بپردازید. در جدول زیر نیز قیمت حدودی سنسور دور موتور چند خودروی پرطرفدار بازار کشورمان درج شده است.
|
نام خودرو |
قیمت حدودی سنسور دور موتور (هزار تومان) |
|
پراید |
۲۵۰ |
|
پژو ۴۰۵ و سمند |
۳۵۰ |
|
پژو ۲۰۶ |
۴۵۰ |
|
ساینا و کوییک |
۳۱۰ |
|
ال ۹۰ |
۷۰۰ |
چطور از خرابی سنسور دور موتور پیشگیری کنیم؟
برای افزایش طول عمر این سنسور و جلوگیری از خرابی آن می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- توجه به سرویس و نگهداری خودرو
- بررسی سنسور دور موتور و اتصالات آن
- استفاده از قطعات باکیفیت و اصلی
- محافظت از سنسور در برابر ضربات و آسیب‌های فیزیکی
- بررسی دوره‌ای سیم‌کشی و اتصالات برق خودرو
- رفع سریع نشتی‌ها و جلوگیری از نفوذ آن‌ها به سنسور
- بررسی سریع نشانه‌های اولیه اختلال در عملکرد سنسور و رفع آن‌ها
سؤالات متداول درباره خرابی سنسور دور موتور
- چرا ماشین با سنسور خراب روشن نمی‌شود؟
گاهی اوقات خرابی این سنسور منجر به عدم ارسال داده‌های لازم به ECU می‌شود و بنابراین در فرایند جرقه‌زنی و تزریق سوخت اختلال ایجاد می‌شود که نتیجه آن عدم روشن شدن موتور خودرو خواهد بود.
- هزینه تعویض سنسور چقدر است؟
بسته به مدل خودرو، مهارت مکانیک و محل تعویض، اجرت و دستمزد تعویض سنسور دور موتور می‌تواند ۵۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان باشد.
- آیا می‌شود سنسور را فقط تمیز کرد؟
در صورتی که ایراد سنسور از تجمع آلودگی و گرد و غبار باشد احتمالاً با تمیزکاری دقیق مشکل آن رفع شود اما در اکثر موارد اختلال در عملکرد سنسور به معنی خرابی کل آن بوده و در نهایت باید سنسور را تعویض نمایید.
نتیجه‌گیری
سنسور دور موتور جزو مهم‌ترین سنسورهای خودرو است که موقعیت و سرعت میل‌لنگ را به منظور تنظیم زمان‌بندی جرقه‌زنی، تزریق سوخت و… اندازه‌گیری می‌کند. خرابی این سنسور باعث مشکلاتی همچون استارت نخوردن ماشین، خاموش شدن ناگهانی و افزایش مصرف سوخت می‌شود و دلایل اصلی خرابی سنسور دور موتور نیز شامل مشکلات برقی خودرو و آلودگی و نفوذ مواد مختلف به آن است. با بررسی دوره‌ای سنسور و اتصالات آن، استفاده از قطعات باکیفیت و استفاده مناسب و ملایم از خودرو می‌توانید طول عمر این قطعه را افزایش دهید. از شما عزیزان نیز دعوت می‌شود دیدگاه‌ها و تجربیات خود دراین‌باره را در قسمت نظرات پدال درج نمایید.
