دنیای مورچه‌ها پر از شگفتی‌ها و رازهای ناگفته است. دانشمندان به تازگی کشف کرده‌اند که مورچه‌ها در مواقع ضروری، برای نجات جان هم‌نوعان آسیب‌دیده خود، عمل جراحی انجام می‌دهند!
این رفتار شگفت‌انگیز که تاکنون در هیچ حشره دیگری مشاهده نشده است، نشان‌دهنده سطح بالایی از همکاری، فداکاری و هوش در مورچه‌ها است.
در این مقاله، به بررسی این کشف شگفت‌انگیز و جزئیات عمل جراحی توسط مورچه‌ها می‌پردازیم.
فرادید نوشت: دانشمندان کشف کرده‌اند که مورچه‌های کارگر فلوریدا برای پیشگیری از گسترش عفونت، عمل قطع عضو و تمیز کردن زخم‌ها را انجام می‌دهند.
دانشمندان کشف کرده‌اند که مورچه‌ها می‌توانند نوعی عمل جراحی نجات‌بخش روی هم‌نوعان خود انجام می‌دهند. مورچه بعد از انسان دومین موجود شناخته شده در جهان است که قادر است این کار را انجام دهد.
محققان دریافتند مورچه‌های نجار فلوریدا (Camponotus floridanus) زخم‌های اندام هم‌آشیانه‌ای‌های خود را شناسایی می‌کنند، سپس آن‌ها را با تمیز کردن یا قطع عضو درمان می‌کنند. این تیم یافته‌های خود را روز سه شنبه (۲ ژوئیه) در مجله Current Biology منتشر کرد.
اریک فرانک، نویسنده نخست این مطالعه، بوم‌شناس رفتاری در دانشگاه وورتسبورگ آلمان، در بیانیه‌ای گفته: «وقتی در مورد رفتار قطع عضو صحبت می‌کنیم، به معنای واقعی کلمه تنها موردی است که در آن، قطع عضو پیچیده و سیستماتیک یک فرد توسط فرد دیگر هم‌گونه‌اش در قلمرو حیوانات رخ می‌دهد.»
سال ۲۰۲۳، تیم فرانک کشف کرد یک گونه مورچه آفریقایی با نام علمی Megaponera analis، می‌تواند زخم‌های عفونی هم آشیانه‌ای‌های خود را با یک ماده ضدمیکروبی تولیدشده در غدد خودشان درمان کند. مورچه‌های نجار فلوریدا هیچ غده‌ای معادل این ندارند، بنابراین محققان می‌خواستند بدانند این گونه چگونه زخم‌های اعضای کلنی را درمان می‌کند.
به طور خاص، محققان دو نوع زخم ساق پا را بررسی کردند: پارگی‌های روی استخوان ران و زخم‌های پایین‌تر روی استخوان درشت نی.
آن‌ها در آزمایش‌ها مشاهده کردند که مورچه‌ها با تمیز کردن زخم با دهانشان پیش از قطع کردن پا با گاز گرفتن مکرر، آسیب‌های استخوان ران اعضای لانه‌شان را درمان کردند، در حالی که زخم‌های ساق فقط با تمیز کردن درمان می‌شدند.
این جراحی‌ها موجب بهبود قابل‌توجه مورچه بیمار میشد. میزان بقاء برای آسیب‌های استخوان ران، از کمتر از ۴۰٪ پس از انجام عمل قطع عضو به ۹۰ تا ۹۵٪ بهبودی رسید، در حالی که میزان بقاء برای آسیب‌های استخوان درشت نی پس از تمیز کردن از ۱۵٪ به ۷۵٪ رسید.
دانشمندان معتقدند مورچه‌ها به دلیل محدودیت‌های سرعت، تنها برای آسیب‌های استخوان ران، عمل قطع عضو انجام می‌دهند، نه برای تمام آسیب‌های ساق پا. حداقل ۴۰ دقیقه طول می‌کشد تا مورچه‌ها عمل قطع عضو را کامل کنند.
پس از مطالعه میکرو سی‌تی اسکن مورچه‌ها، محققان حدس زدند آسیب به ماهیچه‌های پمپاژ-زن خون در استخوان ران سبب کندی گردش خون می‌شود. این به آن معناست که خون مملو از باکتری مدت بیشتری طول می‌کشد تا وارد بدن شود و به مورچه‌ها فرصت کافی برای قطع عضو می‌دهد. در عین حال، درشت‌نی مورچه‌ها بافت ماهیچه‌ای نسبتاً کمی دارد، بنابراین عفونت در این عضو سریعتر پخش می‌شود. این به آن معناست که قطع عضو برای جلوگیری از گسترش باکتری‌های مضر خیلی طول می‌کشد، بنابراین آن‌ها به جای قطع عضو روی تمیز کردن زخم تمرکز می‌کنند.
فرانک می‌گوید: «مورچه‌ها می‌توانند زخم را تشخیص دهند، ببینند آیا این عفونی است یا استریل و بر این اساس در دوره‌های طولانی مدت توسط هم‌نوعان دیگر آن را درمان می‌کنند، بنابراین مورچه‌ها صاحب تنها سیستم پزشکی هستند که می‌تواند با انسان رقابت کند.»
به گفته محققان، توانایی مورچه‌ها در شناسایی و درمان گزینشی زخم‌ها ذاتی است و شواهدی مبنی بر یادگیری پیدا نشده است.
دانشمندان اکنون تحقیقاتشان را روی گونه‌های دیگر مورچه‌ها که غدد ضدمیکروبی خاصی ندارند گسترش داده‌اند تا ببینند آیا مورچه‌های دیگر توانایی انجام جراحی را دارند یا خیر.
