«اسب اندلسی» که با نام «اسب خالص اسپانیایی» نیز شناخته می‌شود، یک نژاد اسب از شبه جزیره ایبری است که اجداد آن هزاران سال در آنجا زندگی می‌کردند. اندلسی از قرن پانزدهم به عنوان یک نژاد متمایز شناخته شده است و ساختار آن در طول قرن‌ها تغییر بسیار کمی داشته است.
اسب اندلسی در طول تاریخ خود، به دلیل مهارت‌ش به عنوان یک اسب جنگی شناخته شده و توسط اشراف ارج نهاده می‌شد. این نژاد به عنوان ابزار دیپلماسی توسط دولت اسپانیا مورد استفاده قرار گرفت و پادشاهان در سرتاسر اروپا سوار بر اسب‌های اسپانیایی بودند.
در طول قرن نوزدهم، جنگ، بیماری و تلاقی تعداد گله‌های این نژاد اسب را به‌طور چشمگیری کاهش داد و با وجود بهبودی در اواخر قرن نوزدهم، این روند تا اوایل قرن بیستم ادامه یافت. صادرات اسب‌های اندلسی از اسپانیا تا دهه ۱۹۶۰ محدود بود، اما این نژاد با وجود جمعیت کم از آن زمان در سراسر جهان گسترش یافته است. در سال ۲۰۱۰، بیش از ۱۸۵۰۰۰ اسب اندلسی ثبت شده در سراسر جهان وجود داشت.
اسب‌های اندلسی‌ها با ساختار قوی و جمع و جور و در عین حال شیک، یال‌ها و دم‌های بلند و ضخیمی دارند. رایج‌ترین رنگ پوشش آن‌ها خاکستری است، اگرچه آن‌ها را در بسیاری از رنگ‌های دیگر نیز می‌توان یافت. آن‌ها به خاطر هوش، حساسیت و مطیع بودنشان معروف هستند.
یک سویه فرعی در این نژاد که به نام «کارتوسی» Carthusian شناخته می‌شود، توسط پرورش دهندگان به عنوان خالص‌ترین سویه اندلسی در نظر گرفته می‌شود، اگرچه هیچ مدرک ژنتیکی برای این ادعا وجود ندارد. با این حال، این گونه هنوز جدا از نژاد اصلی در نظر گرفته می‌شود و توسط پرورش دهندگان ترجیح داده می‌شود، زیرا خریداران برای اسب‌هایی از رده‌های خونی «کارتوسی» هزینه بیشتری می‌پردازند.
اسب اندلسی نزدیک به نژاد لوسیتانوی پرتغال است و برای رشد بسیاری از نژاد‌های دیگر، به ویژه در اروپا و آمریکا استفاده شده است. نژاد‌های با اجداد اندلسی شامل بسیاری از اسب‌های خونگرم اروپایی و همچنین نژاد‌های نیمکره غربی مانند آزتکا می‌شوند. نژاد اندلسی در طول قرن‌ها توسعه خود برای ورزشکاری و استقامت انتخاب شده است.
این اسب‌ها در اصل برای درساژ کلاسیک، رانندگی، گاوبازی و به عنوان اسب‌های ذخیره استفاده می‌شدند. اندلسی‌های مدرن برای بسیاری از فعالیت‌های سوارکاری، از جمله درساژ، پرش نمایشی و درایوینگ استفاده می‌شوند. این نژاد همچنین به طور گسترده در فیلم ها، به ویژه تصاویر تاریخی و حماسه‌های فانتزی استفاده می‌شود.
ویژگی‌های اسب اندلسی
نریان‌های اندلسی به طور متوسط ۱۵۶ سانتی متر قد تا کتف و ۵۱۲ کیلوگرم وزن دارند. قد مادیان‌ها به طور متوسط ۱۵۴ سانتی متر و ۴۱۲ کیلوگرم است. دولت اسپانیا حداقل قد را برای ثبت در اسپانیا ۱۵۲ سانتی متر برای نر‌ها و ۱۵۰ سانتی متر برای مادیان‌ها تعیین کرده است. این استاندارد توسط انجمن پرورش دهندگان اسب اصیل اسپانیایی دنبال می‌شود.
اسب‌های اندلسی ظریف و محکم با نیمرخ مستقیم یا کمی محدب ساختار یافته‌اند. پروفایل‌های محدب و مقعر زیاد در نژاد ممنوع است و در نمایش‌های نژاد جریمه می‌شوند. گردن این اسب‌ها بلند و پهن است و به کتف کاملاً مشخص و سینه‌ای حجیم مرتبط می‌شوند.
آن‌ها دارای پشتی کوتاه و قسمت عقبی پهن و قوی با کروپ گرد هستند. این نژاد تمایل به داشتن پا‌های تمیز، بدون لکه یا آسیب و راه رفتن پر انرژی دارد. یال و دم این اسب ضخیم و دراز هستند، اما پا‌ها مو‌های اضافی ندارند. اسب‌های اندلسی تمایل دارند مطیع باشند و در عین حال باهوش و حساس باقی بمانند. وقتی با احترام با آن‌ها رفتار شود سریع یاد می‌گیرند، پاسخگو و همکاری می‌کنند.
دو ویژگی مهم اسب اندلسی
دو ویژگی دیگر منحصر به فرد برای سویه کارتوسی اندلسی وجود دارد که اعتقاد بر این است به نریان تبار اسکلاوو Esclavo بازمی گردد. اولین مورد زگیل زیر دم است، صفتی که اسکلاوو به فرزندانش منتقل کرد، و برخی از پرورش دهندگان احساس کردند برای اینکه اثبات کنند این اسب عضوی از سلسله خونی اسکلاوو است ضروری است.
ویژگی دوم، حضور گاه به گاه «شاخ‌هایی» است که برجستگی‌های جلویی هستند و احتمالاً از اجداد آسیایی به ارث رسیده‌اند. توصیفات فیزیکی این برجستگی‌ها متفاوت است، از رسوبات کلسیم‌مانند در شقیقه گرفته تا برآمدگی‌های کوچک شاخ مانند نزدیک یا پشت گوش. با این حال، این به اصلاح «شاخ ها» برخلاف زگیل‌های دم، دلیلی بر تبار اسکلاوو در نظر گرفته نمی‌شوند.
در گذشته، بیشتر رنگ‌های پوشش، از جمله نقش‌های خالدار یافت می‌شد، اما امروزه اکثر اسب‌های اندلسی خاکستری یا کهر هستند. در ایالات متحده، حدود ۸۰ درصد از کل اندلسی‌ها خاکستری هستند. از اسب‌های باقی‌مانده، تقریباً ۱۵ درصد از اسب‌های اندلسی به رنگ کهر و ۵ درصد سیاه، قهوه‌ای کمرنگ، کرند یا شاه بلوطی هستند. رنگ‌های دیگر، مانند خاکستری زردفام، مرواریدی، و کرملو، نادر هستند، اما به عنوان رنگ‌های مجاز برای نژاد شناخته می‌شوند.
نقش‌های مهم اسب اندلسی در سینما
ظاهر دراماتیک اسب اندلسی، با گردن کمانی، ساختار عضلانی و راه رفتن‌های پرانرژی، آن را به یک نژاد محبوب برای استفاده در فیلم، به ویژه در فیلم‌های حماسی تاریخی و فانتزی تبدیل کرده است. اسب‌های اندلسی در فیلم‌هایی از «گلادیاتور» گرفته تا «مصاحبه با خون آشام» و «لارا کرافت تامب ریدر: گهواره زندگی تا شجاع دل» حضور داشته اند.
این اسب‌ها همچنین در حماسه‌های فانتزی مانند سه گانه فیلم «ارباب حلقه ها»، «شاه آرتور»، و «سرگذشت نارنیا: شیر، کمد و جادوگر» دیده شده اند. در سال ۲۰۰۶، یک اسب نر اندلسی تربیت شده که اسب سواری فاتح اسپانیایی «دون خوان د اوناته» بود، به عنوان بزرگترین اسب برنزی جهان بازسازی شد. این مجسمه با ارتفاع ۱۱ متر در حال حاضر در اِل پاسوی تگزاس قرار گرفته است.
