زنی که جهنم را غارت می‌کند؛ صحنه‌های عجیب یک نقاشی ۴۵۰ ساله

در قرن شانزدهم در هلند ضرب‌المثلی رایج بود که می‌گفت: «یک زن می‌تواند سر و صدا کند، دو زن دردسر درست می‌کنند، سه زن می‌توانند یک بازار راه بیاندازند، چهار زن می‌توانند دعوا درست کنند، پنج زن یک ارتش هستند و در برابر شش زن حتی شیطان هم سلاح می‌اندازد».

 برخی از مورخان هنر تصور می‌کنند که نقاشی موسوم به «گریت دیوانه» یا «مگ دیوانه» اثر نقاش مشهور هلندی دورۀ رنسانس یعنی «پیتر بروگل مهتر»، تصویری نمادین از این نوع نگاه به زنان است؛ نگاهی که زنان را به عنوان مخلوقاتی عمیقا نیرومند می‌نگرد که می‌توانند گاهی نه فقط همۀ دنیا بلکه حتی جهنم را هم غارت کنند.پ

جزئیات نقاشی؛ موجودی شبیه به ترکیبی از قورباغه، ماهی و انسان که در جهنم جوجه صید می‌کند

در حالی که پیتر بروگل مهتر معمولا بیشتر به خاطر نقاشی‌هایش از صحنه‌های روستایی ساده شناخته می‌شود، اما او همچنین استعداد شوکه کردن مخاطبان خود را نیز داشت. لین هویت، زندگینامه‌نویس بروگل، نوشته است: «او مانند کارگردان‌های فیلم‌های ترسناک سعی می‌کرد به همه حواس مخاطب برای برانگیختن ترس و ایجاد لذت هم‌زمان متوسل شود».

جزئیات نقاشی؛ زنانی که شیاطین را شکنجه می‌کنند، ماهی آدمخوار و جانورانی سوسمارمانند که کلاه روی سرشان گذاشته‌اند و از فاضلاب جهنم بیرون می‌آیند.

این موضوع هیچ‌جا بیشتر از نقاشی «مگ دیوانه» او که در سال 1561 کشید شده آشکار نیست. در این نقاشی که سبک و سیاق آن از نقاشی‌های هیرونیموس بوش الهام گرفته شده، نقاش ما را به اعماق جهنم می‌برد و لشکری از زنان را به رهبری زنی به اسم «مگ دیوانه» به تصویر می‌کشد که در حال غارت جهنم، شکنجه و آزار موجودات جهنمی و برداشتن دارایی‌های آنجا نشان می‌دهد.

در هر گوشه از این نقاشی می‌توان خلاقیت بروگل را در خلق موجودات فانتزی هولناک مشاهده کرد

در این نقاشی پیتر بروگل قدرت عظیم مگ دیوانه را با بزرگی تصویرش (در قیاس با سایر آدم‌ها و موجودات درون نقاشی) به نمایش گذاشته است؛ به علاوه با پوشاندن لباس‌های رزم، جلوه‌ای خشن و مردانه به او بخشیده است. به نظر می‌رسد مگ در این تصویر در حال حرکت به سمت دهان باز یک چهرۀ جهنمی است؛ تصویر که می‌تواند استعاره از مسیری به سوی اعماق جهنم باشد. در همین حال او سبدی در دست دارد که آنچه را غارت کرده در آن ریخته است.

جزئیات نقاشی؛ مگ دیوانه در حال حرکت به سوی دهان جهنم

یکی از شاهکارهای بروگل در این نقاشی این است که آنجا را به عنوان محلی برای همجوشی عجیب و غریب از فانتزی و واقعیت به تصویر کشیده است. وقتی به جزئیات شگفت‌انگیز این نقاشی دقت می‌کنیم، موجوداتی جهنمی را می‌بینیم که شکل‌های بسیار عجیب و غریبی دارند و اعمال عجیبی نیز انجام می‌دهند؛ از جانوری شبیه به قورباغه که در حال صید چند جوجۀ جهنمی از درون یک تخم بزرگ است، تا یک ماهی چهاردست و پا که درون چیزی شبیه یوغ گیر افتاده است. این جزئیات خیره‌کننده، هولناک و تا اندازه‌ای طنزآمیز، تخیل شگفت‌انگیز پیتر بروگل مهتر را به رخ می‌کشند.

حتی کوچکترین جزئیات نقاشی هم با به تصویر کشیدن صحنه‌هایی آخرالزمانی و عجیب، تخیل مخاطب را به بازی می‌گیرند

تفسیرهای متفاوتی از این نقاشی وجود دارد و از جمله برخی از محققان آن را به عنوان کاوشی در فرهنگ جنسیتی جامعۀ هلند در قرن شانزدهم خوانده‌اند. طبق این رویکرد، این نقاشی را می‌توان به عنوان مطالعه‌ای در مورد قدرت زنانه در نظر گرفت.

تصویر کامل نقاشی