راهنماتو- تصاویر کمتر دیده شده‌ای از شیخ خزعل، حاکم محلی خرمشهر در اواخر دوره قاجار در کنار یک افسر بریتانیایی را در ادامه مشاهده خواهید کرد.
به گزارش راهنماتو، این تصاویر مربوط به بازدید یک افسر بریتانیایی به نام کاپیتان آلفرد هوپ گس است که احتمالا در تاریخی میانه سال‌های 1916 تا 1918 میلادی و در جریان جنگ جهانی اول از شهر خرمشهر و کاخ شیخ خزعل بازدید کرد.
مشخص نیست این دیدار به چه منظوری صورت گرفته است اما با توجه به اینکه گس افسر بریتانیا در خاورمیانه بوده احتمالا تلاش داشته است تا شیخ خزعل را با سیاست‌های بریتانیا در منطقه همراه سازد.
شیخ خزعل که بود؟
شیخ خزعل بن جابر بن مرداو کعبی (۱۲۴۲–۱۳۱۵ ه.ش)، ملقب به معزالسلطنه و سردار اقدس، از قبیله بنی‌کعب و حاکم خرمشهر (محمره) در دوره قاجار بود. او پس از قتل برادرش مزعل در ۱۲۸۰ ه.ش، با تأیید مظفرالدین‌شاه قاجار به قدرت رسید و به‌عنوان حاکم محلی خوزستان و رئیس قبیله محیسن شناخته شد.
شیخ خزعل برای حفظ قدرت و منافع خود در خوزستان، روابط نزدیکی با بریتانیا برقرار کرد. پس از شکست ایران در جنگ خرمشهر (۱۲۷۳ ه.ق/۱۸۵۸ م)، پدرش شیخ جابر با بریتانیا متحد شد و خزعل این سیاست را ادامه داد. در ۱۲۸۹ ه.ش (۱۹۱۰ م)، او قراردادی با سرپرسی کاکس، کنسول بریتانیا در خلیج فارس، امضا کرد که بریتانیا متعهد شد در برابر تجاوز ایران به قلمرو او از وی حمایت کند، و در مقابل، خزعل بدون موافقت بریتانیا جانشین یا ولیعهد انتخاب نکند. همچنین، در ۱۲۸۸ ه.ش (۱۹۰۹ م)، او با شرکت نفت ایران-انگلیس قراردادی بست که زمین‌هایی در آبادان برای پالایشگاه و خطوط نفت اجاره داد و در ازای آن، حفاظت از تأسیسات نفتی را برعهده گرفت و سالانه ۳۰ هزار لیره استرلینگ دریافت کرد. در جنگ جهانی اول (۱۹۱۴–۱۹۱۸)، خزعل با تأمین امنیت پالایشگاه آبادان و جلوگیری از نفوذ عثمانی‌ها، خدمات مهمی به بریتانیا ارائه داد و در ۱۲۹۸ ه.ش (۱۹۱۹ م) نشان K.C.I.E (شوالیه امپراتوری هند) دریافت کرد.
قصر خزعلیه (کاخ شیخ خزعل) در کرانه رود اروند
خزعل با ازدواج‌های استراتژیک و حذف رقبا، مانند شیوخ بنی‌طرف و هویزه، نفوذ خود را گسترش داد. او با بهره‌گیری از ضعف دولت قاجار، کنترل جنوب خوزستان را در دست گرفت و حتی در دوره مشروطه، با استفاده از موقعیت منطقه و منابع نفتی، به‌عنوان یک حاکم مقتدر عمل کرد.
با قدرت‌گیری رضاخان و تلاش او برای یکپارچگی ایران و حذف ملوک‌الطوایفی، شیخ خزعل به چالش کشیده شد. او در ۱۳۰۳ ه.ش با تشکیل کمیته قیام سعادت و اتحاد با برخی خوانین بختیاری و قشقایی، علیه رضاخان قیام کرد و خواستار جدایی خوزستان شد. بریتانیا، که ابتدا از خزعل حمایت می‌کرد، با تغییر سیاست و حمایت از رضاخان به‌عنوان حامی منافع خود در ایران، او را رها کرد. در ۱۳۰۴ ه.ش، پس از مذاکرات و میانجی‌گری سر پرسی لورن، خزعل تسلیم شد و به تهران منتقل گردید. او سال‌ها در حصر خانگی در باغ فخرالسلطنه (شمیران) تحت نظارت شدید بود و سرانجام در ۱۴ خرداد ۱۳۱۵، به دستور رضاشاه، در ۷۵سالگی توسط مأموران شهربانی خفه شد. پیکرش ابتدا در امامزاده عبدالله شهرری دفن شد و سپس به نجف منتقل گردید.
