آیا دو انسان زخمی میتوانند با هم ترکیب شوند و یک انسان سالم را به وجود بیاورند؟ احتمالا این سوال مضحکی به نظر میرسد که فقط یک ذهن خیالاتی میتواند آن را بپرسد! اما حالا دانشمندان جانوری اقیانوسی را کشف کردهاند که واقعا این توانایی را دارد.
گروهی از دانشمندانی که در حال مطالعهی گونهای از شانهدارها به نام گردوی دریایی (Mnemiopsis leidyi) بودند، در نتیجه یک مشاهدهی اتفاقی به کشف حیرتانگیزی دست یافتند: این شانهدارهای عجیب وقتی زخمی میشوند، میتوانند با هم ترکیب شوند و یک شانهدار جدید بوجود آورند و حتی برخی عملکردهای بدنشان را به اشتراک بگذارند.
این تیم در حال ثبت جمعیتی از شانهدارها در یک آکواریوم آب شور بودند که متوجه یک شانهدار شدند که به صورت غیرعادی بزرگ بود و بدن عجیبی داشت، طوری که انگار دو شانهدار با هم ترکیب شدهاند، اما تصور چنین چیزی برای دانشمندان سخت بود!
دکتر کِی جوکورا، نویسنده این مطالعه گفته: «من بسیار شگفتزده شدم. آن لحظه تنها بودم، اما بیدرنگ دوستانم را در جریان آنچه دیده بودم گذاشتم.»
وقتی جوکورا به مطالعهای قدیمی اما بسیار مرتبط در باب شانهدارها برخورد کرد، شکی که داشت به یقین تبدیل شد.
او افزود: «این ترکیب شدن شانهداران (نوع گردوی دریایی) در واقع اولین بار در سال ۱۹۳۷ گزارش شده است. من هم وقتی آن مقاله را پیدا کردم شوکه شدم.»
تیم با انگیزه گرفتن از توصیف قدیمی آزمایشهای پیوند موفق در بافتهای شانهدار، تصمیم گرفتند آزمایشهای جدیدی انجام دهند. آنها شانهدارها را از مکانهای جداگانهای که در روزهای جداگانه یافت شدند جمعآوری کردند و پس از برداشتن بخشی از بدنشان، آنها را نزدیک هم نگه داشتند.
نه آزمایش از هر ده آزمایش نشان داد شانهدارها با موفقیت با هم آمیختند و تمام جفتهای آمیختهشده سه هفتهی کامل در یک آکواریوم زنده ماندند. آنها عملکردهای مشترک بدن از جمله انقباضات ماهیچهای هماهنگ را توسعه دادند.
جوکورا توضیح میدهد: «ما از مشاهده اینکه تحریک مکانیکی اعمالشده در یک طرف شانهدار ترکیبی منجر به انقباض ماهیچهای هماهنگ در طرف دیگر شد شگفتزده شدیم.»
دستگاه گوارش شانهدارهای ترکیبشده هم ادغام شده بود که کل بدن آنها را به قدر کافی تغذیه میکرد. روشن بود که این دو شانهدار مشکل زیادی با این یکی شدن نداشتند و دلیلش احتمالاً به نوعی عدمآگاهی از خود مربوط میشود.
جوکورا افزود: «یافتههای ما نشان میدهد شانهدارها ممکن است فاقد سیستم اَلورِکوگنیشِن (توانایی یک موجود زنده در تشخیص بافتهای خود از بافتهای دیگر موجود زنده) باشند. افزون بر این، دادهها نشان میدهد دو شانهدار مجزا میتوانند به سرعت سیستمهای عصبیشان را ادغام کنند و پتانسیلهای عمل را به اشتراک بگذارند.»
جوکورا قصد دارد این پدیده را با متمرکز کردن تحقیقات آینده روی سیستم عصبی شانهدارهای یکیشده، با استفاده از تصویربرداری زنده برای مشاهده مستقیم نحوه انتقال سیگنالهای الکتریکی بین آنها، آشکار کند.