راهنماتو- هیچ خانه ایرانی، بدون فرش پیدا نمی‌شود. تفاوتی ندارد که سبک دکوراسیون خانه‌تان چه باشد یا چقدر بودجه داشته باشید. پیش از هر چیز باید به کیفیت و مناسب بودن آن فرش برای آن بخش از خانه‌تان توجه کنید تا گزینه‌ای مناسب را انتخاب کنید. حال وقتی به فروشگاه می‌رویم تا فرشی انتخاب کنیم در میان طرح، رنگ، کیفیت، نوع بافت، سبک و قیمت آن سرگیجه می‌گیریم. ممکن است فروشنده گزینه‌های مطلوبی جلوی پای شما بگذارد، اما او درون شما نیست و نمی‌دانید دقیقا چه انتظاری از فرش خانه‌تان دارید. پس بهتری است قبل از وارد شدن به فروشگاه، در ذهنتان به کمک این مقاله راهنماتو فرش مورد نظرتان را انتخاب کرده باشید.
بهترین فرش از نظر جنس الیاف
به گزارش راهنماتو، بسته به اینکه بخواهید فرشی با الیاف طبیعی یا مصنوعی بخرید، بهترین نوع آن از نظر جنس الیاف متفاوت خواهد بود. در ادامه مهم‌ترین جنس الیاف‌ها برای فرش بررسی می‌شوند.
بهترین فرش با الیاف طبیعی
اگر بخواهیم به پیشینه ایرانیان در هنر فرش باقی دقت کنیم، بدون شک متوجه خواهیم شد که همگی فرش‌ها در ابتدایی‌ترین حالت خود با الیاف طبیعی بافته می‌شدند؛ آن هم با دست! حالا اما می‌توان در بافت فرش از الیاف طبیعی استفاده کرد، اما ممکن است توسط ماشین بافته شده باشد. در هر حالتی بهترین فرش با الیاف طبیعی از جنس ابریشم، پشم، سیزال، پنبه و جوت هستند که هر یک مزایا و معایب خاص خودشان را دارند.
اما به طور کلی اگر بخواهیم از مزایای تهیه فرش با الیاف طبیعی حرف بزنیم باید به، بادوام و ماندگار بودن، به سرعت کثیف نشدن و ظریف و زیبا بودن آن اشاره کنیم. به‌عنوان مثال فرش‌هایی که با الیاف پشمی تهیه می‌شوند به راحتی می‌توانند خاک و کثیفی‌ها را از دید پنهان کنند. اما، معایب فرش از جنس الیاف طبیعی گران بودن آن‌ها و نیاز داشتن به مراقبت و رسیدگی حرفهای است.
به عنوان مثال اگر فرش شما از جنس ابریشم باشد، اما نخ‌های ابریشمی پیشتر رنگ شده باشند، احتمال اینکه پس از شست‌وشو متوجه شویم که رنگ‌ها با یکدیگر ترکیب شده و شکل فرش را از بین برده‌اند زیاد است. برای جلوگیری از این مساله بهتر است از فروشگاه‌ها و برندهای معتبری فرش ابریشمی بخریم که مطمئن هستیم حین رنگ زدن ابریشم احتیاط و دستورالعمل‌های لازم را انجام داده‌اند.
بهترین فرش با الیاف مصنوعی
این روزها به دلیل گستره شدن استفاده از فرش، گران بودن الیاف طبیعی برای بافت فرش و سخت بودن نگهداری از آن کارخانه‌های فرش بافی به سمت استفاده از الیاف مصنوعی رفته‌اند. در این میان، الیاف مصنوعی نیز همچون الیاف طبیعی مزایا و معایب خاص خود را دارند. اما، در صنعت فرش بافی بیشتر از الیاف مصنوعی مثل اکریلیک، پلی استر، پلی پروپیلن استفاده می‌کنند.
در این میان طبق نظرها فرش‌هایی با الیاف مصنوعی که جنی اکریلیک دارد مرغوب‌تر خواهند بود چراکه تمیز کردن آن راحت است، انعطاف بالایی دارند و حین بافت می‌توانند طرح‌ها و رنگ‌های متفاوتی داشته باشند، نرم‌تر از سایر الیاف مصنوعی هستند و به هنگام راه رفتن روی آن احساس بهتری داریم و اگر اجسام سنگین مثل پایه‌های مبل روی آن قرار بگیرد، پس از برداشتن آن پرز‌ها شکسته نشده و دوباره به حالت قبلی خود باز می‌گردند.
اما، به طور کلی مزایای استفاده از فرش با الیاف مصنوعی مقرون به صرفه بودن، مقاومت در برابر لک شدن و نظافت آسان است. با این وجود استفاده از فرش با الیاف مصنوعی معایب خاص خودشان را هم دارند؛ به عنوان مثال دوام و طول عمر آن‌ها به اندازه فرش‌ها با الیاف طبیعی (مثل پشمی) نیست. از آن مهم‌تر، اگر حیوانات خانگی داشته باشید، یا نوزادی داشته باشید که به تازگی راه افتاده باشد ممکن است در معرض باکتری‌ها و انواع حساسیت‌ها قرار بگیرند.
اما، فرش‌های اکریلیک ضد حساسیت و آنتی باکتریال هستند و می‌توان روی آن حساب باز کرد. در این میان فرش‌های پلاستیکی می‌توانند بیشترین حساسیت را برای نوزادان و افراد مسن به همراه داشته باشند و بهتر است از این نوع فرش برای خانه و محل‌های پررفت‌وآمد آن استفاده نشود.
بهترین فرش با الیاف ابریشم مصنوعی
هنر فرش‌بافی در ایران و حتی در جهان با روش‌ها، سلیقه‌ها و ویژگی‌های متفاوتی به انجام می‌رسد. یکی از روش‌های متفاوت در صنعت فرش بافی برای برجسته کردن گل‌ها استفاده از دو نخ متفاوت در آن است. به‌عنوان مثال اگر الیاف پشمی را برای کل فرش و الیاف ابریشمی را برای قسمت گل‌ها انتخاب کنیم، گل‌های فرش برجسته‌تر خواهند شد. حال فرض کنید که فرشی با الیاف مصنوعی مثل اکریلیک بافته شده باشد، اما بخش گل‌های آن از جنس الیاف ابریشم مصنوعی باشد، به عنوان مثال ویسکوز یک الیاف ابریشمی مصنوعی است.
نخ ویسکوز از برنج، تفاله نیشکر، کاه گندم و یا الوار درخت تهیه می‌شود به همین دلیل به آن ابریشم مصنوعی می‌گویند. نخ ویسکوز در فرش بافی می‌تواند با الیاف مصنوعی مثل پلی استر هم ترکیب شود و در نهایت شما فرشی لطیف، منعطف، ظریف و خاص داشته باشید. از جمله بهترین فرش با الیاف ابریشم مصنوعی ویسکوز، ابریشم بامبو، ابریشم موز هستند. استفاده از فرش با الیاف ابریشم مصنوعی نیز مزایا و معایب خاص خود را دارند.
مزایای استفاده از فرش با الیاف ابریشم مصنوعی مقرون به صرفه بودن آن در کنار طرح‌ها و رنگ‌هایی در طیفی گسترده است. در این نوع فرش‌ها می‌توان گل‌ها و طرح‌هایی شلوغ روی فرش انداخت که در نهایت به پنهان کردن لکه‌ها نیز کمک خواهد کرد. از جمله معایب استفاده از فرش با الیاف ابریشم مصنوعی این است که به سرعت رطوبت و آب را به خود جذب می‌کنند، روغن را پس نمی‌زنند پس از آن بهتر است در آشپزخانه استفاده نشود و ریختن مداوم آب و روغن بر روی آن منجر به پوسیدگی الیاف خواهد شد. با این وجود فرش‌ها با الیاف ابریشم مصنوعی ظاهری بسیار زیبا و شکیل دارند که استفاده از آن‌ها را برای بخش‌هایی از خانه مثل سالن پذیرایی پیشنهاد می‌کنیم.
بهترین فرش از نظر شانه
ممکن است تا کنون شنیده باشید که باید فرش‌ها را از نظر شانه هم بررسی کنید و انتخاب مناسبی در میان شانه‌های متفاوت فرش داشته باشید. در این میان بهترین فرش از نظر شانه فرش‌های 1200 شانه هستند. کیفیت، زیبایی، دوام و ظرافت فرش‌های 1200 شانه به قدری است که گاهی آن را «فرش دستباف گونه» هم می‌خوانند. دلیل این مساله نیز فشردگی بافت‌ها در دل یکدیگر است. اما هنوز ممکن است ندانیم منظور از شانه فرش چیست!؟
منظور از شانه فرش چیست؟
منظور از شانه فرش تعداد گره‌هایی است که در عرض یک فرش داریم. این مساله مستقیما بر تراکم فرش نیز تاثیر می‌گذارد. یعنی اگر ما یک فرش 1200 شانه داشته باشیم تراکم عرضی آن 1200 خواهد بود. (1200 گره با توجه به گره‌های یک دهم و یک پنجم در عرض فرش).
انواع شانه فرش
کمترین شانه فرش، در فرش‌های ماشینی 700 شانه و بیشترین آن 1500 شانه است. همانطور که پیشتر اشاره شد شانه فرش بر تراکم آن نیز تاثیر دارد. تراکم فرش گره‌های طول فرش هستند. به عنوان مثال اگر ما یک فرش 700 شانه داشته باشیم تراکمی معادل 2100 تا 3000 گره خواهد داشت و هر چه گره‌ها بیشتر باشد، گل‌ها بیشتر با یکدیگر عجین شده و زیبایی، ظرافت و استحکام فرش نیز بالاتر خواهد رفت.
بنابراین فرش 700 شانه که تا 3000 گره تراکم دارد، نسبت به فرش 1200 شانه که تا 3600 گره تراکم دارد استحکام و ظرافت کمتری خواهد داشت. نکته این است که میزان تراکم و شانه فرش بر ضخامت آن نیز تاثیر گذار خواهند بود. از آنجایی که نخ خاب فرش 700 شانه تقریبا ارتفاعی معادل 11 سانتی متر دارند، ضخیم‌تر از فرش‌های 1200 شانه که نخ خابشان تقریبا 8 سانتی متر است، هستند.
فرش ضخیم بهتر است یا نازک؟
حالا که متوجه روابط ضخامت فرش با تراکم و شانه آن شدیم بهتر است اشاره کنیم که فرش‌های ضخیم‌تر دوام بیشتری دارند چراکه پس از مدتی پا خوردن، نخ نما نمی‌شوند یا الیاف ساییده نمی‌شود، بنابراین فرش‌های ضخیم‌تر از نظر دوام، بهتر از فرش‌های نازک هستند. اما، فرش‌های ضخیم که عموما 700 شانه هستند، ظرافت کمتری داشته و بر روی آن طرح‌ها و رنگ‌های پیچیده و کمتری می‌بینیم. بنابراین فرش‌های 1200 شانه به فرش‌های دستباف نزدیک‌تر و زیباتر خواهند بود. بعلاوه، فرش‌های ضخیم‌تر عایق بهتری برای صدا هستند و اگر وسیله‌ای روی آن بیافتد، ممکن است دیرتر آسیب ببیند.
بهترین فرش با توجه به سبک دکوراسیون خانه
حالا که از نظر کیفی وجه‌های متفاوت فرش را بررسی کردیم، می‌توانیم بهترین فرش با توجه به سبک دکوراسیون خانه‌مان را انتخاب کنیم. برای این منظور ابتدا باید سبک خانه خود را بشناسیم. به‌عنوان مثال اگر سبک مدرنی برای خانه خود انتخاب کرده باشیم، نباید به سراغ فرش‌هایی با طرح‌های پیچیده برویم. در ادامه مناسب‌ترین فرش‌ها متناسب با سبک‌های پر استفاده میان مردم ایران را بررسی می‌کنیم.
بهترین فرش برای سبک سنتی یا تردیشنال
اگر سبک خانه شما سنتی است می‌توانید روی فرش‌هایی با طرح و مدل‌هایی سرمایه‌گذاری کنید که ایرانی، بربری، مراکشی یا شرقی هستند. این کاملا بسته به حال‌وهوایی است که خانه شما دارد. جالب است بدانید در سبک‌های سنتی اصیل، حتی در خارج از ایران، اکثرا بر روی فرش‌ها با طرح ایرانی سرمایه‌گذاری می‌کنند تا به خانه‌شان جلوه و اصالت خاصی بدهند. در برخی موارد حتی یک تخته فرش دستباف را به دیوار خانه می‌زنند تا نه تنها یک عایق مناسب بلکه یک اثر هنری زیبا به عنوان اکسسوری در خانه حضور داشته باشد.
بهترین فرش برای سبک معاصر یا Contemporary
سبک معاصر یا Contemporary یکی از آن سبک‌های دکوراسیون داخلی است که در آن بر ظرفت تاکید بسیاری می‌شود، اما خطوط ساده هستند. در این سبک باید بر آرامش و سادگی تاکید کرد به همین دلیل بهتر است از فرش‌هایی با طرح‌های بسیار پیچیده برای سبک معاصر استفاده نکنیم. از این رو فرش مناسب خانه به سبک معاصر بهتر است خطوطی ساده، طرح‌های انتزاعی یا یک طرح بزرگ که کل فرش را پوشانده یا فرش‌های آبرنگی استفاده کنیم.
بهترین فرش برای سبک‌های طبیعی
منظور از سبک‌های طبیعی در دکوراسیون داخلی منزل، سبک‌هایی هستند که با طبیعت پیوندی ناگسستنی دارند؛ به عنوان مثال سبک روستیک، ساحلی، مدیترانه‌ای، مینیمالیسم و اسکاندیناوی که در همه آن‌ها باید از عناصر طبیعی استفاده کرد و روحیه طبیعت را به خانه آورد. برای انتخاب بهترین فرش برای این سبک‌های طبیعی در دکوراسیون داخلی منزل، بهتر است به جنس الیاف‌های آن دقت کنیم؛ الیافی مثل جوت، سیزال، پشم، ابریشم، کتان، پنبه و غیره در این سبک دکوراسیون عالی هستند.
طرح این فرش‌ها نیز بسته به اینکه کدام سبک را برگزیده‌اید متفاوت است. مثلا اگر سبک مینیمالیسم را انتخاب کرده‌اید که اکثر عناصر طبیعی هستند، اما ساده بهتر است به سراغ فرش‌های تک رنگ بروید که با یک خط صاف، یک نقطه یا دو رنگ خنثی تزئین شده‌اند. اما اگر سبک‌هایی مثل اسکاندیناوری را پسندیده‌اید می‌توانید به سراغ فرش‌هایی با الیاف طبیعی اما طرح‌های نسبتا شلو‌غ‌تر بروید؛ مثل گلیم‌های زیبای ایرانی!
بهترین فرش برای سبک بوهمین
اگر سبکی مثل سبک بوهمین را برای خانه خود انتخاب کرده‌اید که عملا با طبیعت پیوند دارند، اما بر فرهنگ‌های متفاوت و تلفیق آن‌ها تمرکز دارند می‌توانید از فرش‌های سنتی ایرانی (آن‌هایی که توسط روستایی‌ها بافته و طراحی شده‌اند) بروید. فرش‌های دیگری مثل فرش‌های شگی یا همان پرزبلند، گلیم و غیره استفاده کنید.
بهترین فرش برای سبک مدرن
در سبک مدرن بهتر است از فرش‌هایی با طرح‌های انتزاعی، خطوط صاف و رنگ‌های خنثی استفاده کنید. درواقع، از جمله ویژگی‌های یک فرش مناسب برای سبک مدرن، سادگی، فرش‌هایی با الیاف الیاف طبیعی یا مصنوعی که شبیه به طبیعی هستند، طرح‌هایی بسیار ساده یا یک طرح مثل اندام یک برگ، حداقل تزئینات، پوششی با دوام برای کف، عایقی مناسب برای حرارت و صدا هستند.
انواع سبک فرش‌های ایرانی
شاید باور نکنید اما فرش‌های ایرانی از نظر طرح انقدر متنوع هستند که هرکدام می‌توانند خود را با سبک‌های متفاوت دکوراسیون داخلی وفق دهند. از جمله طرح‌های فرش ایرانی جاجیم، گلیم، گبه، فرش بخارا، فرش محرمات، فرش تلفیقی، فرش ماهی در هم، فرش گلدانی، فرش محرابی، فرش بندی، فرش گل فرنگ، فرش آثار باستانی، فرش هندسی، فرش درختی، فرش شکارگاهی، فرش افشان، فرش خشتی، فرش بته جقه‌ای، فرش اسلیمی و فرش شاه عباسی هستند. (می‌بینید چه تنوعی داره؟) هر کدام از این فرش‌ها پیشینه و حرفهای فراوانی برای گفتن دارند.
اما، به طور مثال یک فرش با طرح‌های افشان، لچک و ترنج، اسلیمی، بته جقه‌ای و خشتی می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای خانه‌هایی به سبک کلاسیک باشند. یا فرش‌های ایرانی با طرح هندسی و رنگ‌هایی کمی خنثی می‌توانند برای خانه‌های مدرن مناسب باشند. یا فرش ماهی درهم می‌تواند برای خانه‌هایی به سبک نئوکلاسیک مناسب باشد. یا در سبکی مثل آرت دکو می‌توانیم از فرش‌هایی با طرح واگیره‌ای یا بندی استفاده کنیم.
انتخاب اندازه مناسب فرش برای منزل
انتخاب فرش‌هایی مناسب با خانه نسبت به اندازه‌شان بسیار مهم است. اگر شما کل خانه را با فرش بپوشانید یا آن را در محل مناسبی قرار ندهید ممکن است زیبایی خانه و فرش را حتی اگر دست باف و گران قیمت باشند زیر سوال ببرید. بنابراین مثلا اگر اتاق نشیمنتان کوچک است یک فرش 6 متری انتخاب کنید. یا اگر اتاق نشیمنتان بزرگ است می‌توانید از فرش 9 تا 12 متری استفاده کنید در حالی که فرش نسبت به دیوار حداقل 20 سانت فاصله داشته باشد. اینکه پایه‌های مبلمان بر روی فرش قرار گیرد یا نه کاملا سلیقه‌ای است. اما حتی می‌توانید تنها از یک قالی کوچک برای وسط مبلمان استفاده کنید. در ادامه نکاتی درباره انتخاب فرش برای هر بخش از خانه را بررسی می‌کنیم.
فرش مناسب برای آشپزخانه
برای آشپزخانه بهتر است از فرش‌های با پرز کم استفاده کنیم که طرح‌هایی پیچیده دارند و الیاف آن طبیعی مثل پشم است. باید دقت کنید که فرش آشپزخانه شما به راحتی شسته شود. حال شما می‌توانید قالی کوچکی برای آشپزخانه استفاده کنیم یا یک فرش شبیه به رانر. در این میان قالیچه‌ها با ابعاد1 *2.55 و 2.20*1.40 می‌توانند گزینه‌های خوبی برای آشپزخانه باشند.
فرش مناسب برای اتاق نشیمن
برای اتاق نشیمن بهتر است فرش‌هایی تهیه کنید که الیاف آن متوسط یا بلند هستند بعلاوه بهتر است اندازه این فرش‌ها کمی بزرگتر از فرش‌هایی باشد که برای سایر بخش‌های خانه انتخاب می‌کنید. به بیانی دیگر بهترین اندازه فرش برای اتاق نشیمن 2*3، 2.5*3.5 و 3*4 هستند. از آنجایی که اتاق نشیمن یکی از مهم‌ترین بخش‌های خانه ما است که اکثرا با وارد شدن به خانه آن را می‌بینند، بهتر است فرشی زیباتر و جذاب‌تر برای آن تهیه کنیم. رنگ‌هایی که در فرش اتاق نشیمن به کار رفته است باید کاملا با پالت رنگی دکوراسیون داخلی منزل ما هماهنگ باشد و طرح آن باید متناسب با سبک خانه‌مان باشد.
فرش مناسب برای اتاق خواب
برای اتاق خواب بهتر است به سراغ فرش‌های پرز بلند، پرتراکم و از جنس الیاف طبیعی مثل پشم یا ابریشم برویم. اگر ابریشم برای شما مناسب نیست می‌توانید روی ابریشم مصنوعی یا فرش‌های اکریلیک هم دست بگذارید. اما، از آنجایی که شب را در اتاق خواب سپری می‌کنید بهتر است با استفاده از فرش‌هایی با الیاف طبیعی مطمئن شوید که حساسیتی در کار نیست. از آنجایی که در اتاق خواب نیاز به آرامش داریم، بهتر است فرش‌هایی ضخیم‌تر انتخاب کنیم که عایق خوبی برای صدا و حرارت هستند.
بسته به اینکه می‌خواهید اتاق خواب شما چه حال و هوایی داشته باشد، طرح آن می‌تواند متفاوت باشد، اگر می‌خواهید همه چیز آرامش ساحل را داشته باشد از فرش‌های تک رنگ و خنثی استفاده کنید ولی اگر می‌خواهید کمی اتاق خواب مجلل‌تری داشته باشید به سراغ یکی از طرح‌های اصیل و خاص ایرانی مثل گبه، محرمات، ترکمن یا گلیم بروید.
فرش ماشینی بخریم یا دست بافت؟
در خصوص تفاوت فرش ماشینی با فرش دست باف باید به شیوه بافت آن اشاره کنیم. همانطور که مشخص است فرش دستباف توسط اشخاص با دست و دار بافته می‌شود، اما فرش ماشینی را دستگاه‌های صنعتی بزرگ می‌بافند. فرش دستباف از نظر زیبایی‌شناسانه می‌توانند منزل شما را اصیل، هنری و جذاب نشان دهند. الیاف به کار رفته در آن‌ها عموما طبیعی هستند، بنابراین در فصل سرد، گرم و در فصل گرم سرد خواهند بود در حالی که الیاف مصنوعی این ویژگی را نخواهند داشت.
فرش دستباف عموما دوام بالاتری دارد و می‌توان از آن در بخش‌های پررفت‌وآمد خانه استفاده کرد. با این وجود فرش‌های دستباف حکم یک وسیله نفیس را دارند که ارزش آن بسیار زیاد بوده و در نتیجه قیمت آن بسیار بالا است. در حالی که اگر یک فرش ماشینی مرغوب (باتوجه به ویژگی‌هایی که پیشتر به آن اشاره شد) بخریم، ممکن است بتوانیم از آن سال‌ها کار بکشیم و حتی طرح‌های جذاب و زیبا همچون یک فرش دستباف داشته باشیم. پس این مساله کاملا به بودجه شما مربوط است.
