راهنماتو- ندای ناشناختهها در طول تاریخ بشر کاوشگران را فراخوانده تا سفرهای شجاعانهای را روی آبهای غریب و ناشناخته آغاز کنند.
به گزارش راهنماتو، این کاوشگرانِ بیباک با هیجانِ کشف و نویدِ دانش و ثروتهای جدید، دریاهای خطرناک و خطرات ناشناخته را پشتسر گذاشتهاند.
از نخستین روزهای تمدنهای دریانوری، میل انسانها به کاوش و جابهجا کردنِ مرزهای آنچه ممکن است، به برخی از بزرگترین دستاوردهای بشری در تاریخ منجر شده است. با راهنماتو همراه باشید تا 8مورد از بزرگترین سفرهای دریایی همه زمانها که تاریخ را شکل دادند، با هم مرور کنیم:
1.پوتیاس - تول را کشف کرد (البته تقریباً)
این فهرست را با یکی از بزرگترین کاشفان یونانی یعنی پوتیاس شروع میکنیم. او در حدود 350قبلازمیلاد متولد شد و بسیاری از سالهای قرن چهارم پیشازمیلاد را به سفرهای اکتشافی در سواحل اروپا پرداخت. یکی از معروفترین سفرهای او زمانی است که از مستعمرۀ یونانیِ ماسالیا (مارسی امروزی در فرانسه) سفرِ دریاییاش را به سمتِ شمال آغاز کرد و به نواحیای رسید که یونانیها هرگز تاپیشاز آن به آنها نظر نداشتند.
مهمترین دستاورد او کشف سرزمینِ تول در اقیانوس اطلس شمالی است. البته این کشفی عجیب محسوب میشود زیرا تول عملاً هرگز وجود خارجی نداشته است. پوتیاس باور داشت که جزیره یخزده ناشناختهای را در شمال بریتانیا کشف کرده است، فقط یک مشکل وجود داشت و آن اینکه جزیرهای آنجا وجود نداشت.
امروز بسیاری گمان میکنند که پوتیاس یا دروغ میگفته یا گم شده بوده است. این احتمال وجود دارد که تول درواقع نروژ یا ایسلند امروزی بوده باشد. پوتیاس تول را سرزمینی متشکل از یخ و برف دائمی توصیف میکرد، جاییکه خورشید به ندرت در آن طلوع میکند. احتمال دارد پوتیاس جایی نزدیکی انگلستان را که همیشه مرطوب و ابری است، توصیف کرده است. البته پوتیاس فقط جزیرههای خیالی را کشف نکرده است. او سفرهای گستردهای به سراسر سواحل بریتانیا، ایسلند و شمال آلمان کرده و فرهنگ و سبکِ زندگیِ مردمان را در طی مسیر سفر مستندنگاری کرده است.
مهمترین دستاور او مطالعه جذر و مد و پدیده خورشید نیمهشب بود که طی آن خورشید در شمالیترین نقطه زمین در طی ماههای تابستان به مدت 24ساعت در آسمان باقی میماند.
2.لیف اریکسون - قبل از کلمب آمریکا را کشف کرده بود
میگویند کریستف کلمب نخستین اروپاییای بود که قدم روی خاک آمریکا گذاشت، درست است؟ خیر غلط است.
طی سالها این نظریه قوت گرفته که یک کاوشگر اهلِ شمال اروپا به نام لیف اریکسون قبل از کلمب آمریکا را کشف کرده بوده و چندیننفر دیگر نیز قبل از کلمب پایشان به خاک آمریکا رسیده بوده است.
لیف اریکسون کاوشگری اهلِ اسکاندیناوی و در قرن دهم بسیار فعال بود. برطبقِ حماسههای استکاندیناوی، بزرگترین دستاور لیف زمانی رقم خورد که او از گرینلند به منطقهای به نام ویلند که بهنظر میرسد نیوفانلند امروزی در کانادا باشد، سفر کرده است. دانش ما از تاریخ اسکاندیناوی بسیار محدود است اما این باور وجود دارد که سفرِ لیف در حدو 1000بعدازمیلاد صورت گرفته است. لیف به همراه 30ملوان مرد سفرش را آغاز کرد و به محض رسیدن به ویلند یک سکونتگاهِ وایکینگ را در آنجا تأسیس کرد. آنها مدت زیادی در منطقه باقی نماندند اما در تاریخ اکتشافات و مستعمراتِ اسکاندیناوی، این سفر بسیار مهم ارزیابی میشود.
3.کلمب - به سمتِ آسیا عزیمت کرد، آمریکا را پیدا کرد
کمی نامهربانانه بهنظر میرسد که بعد از لیف به کلمب بپردازیم اما سفرِ کلمب هنوز هم یکی از مهمترین سفرهای تاریخ است. کلمب در سال 1451 در جنوا در ایتالیا متولد شد و قطعاً یکی از معروفترین کاوشگرانِ تاریخ بشر است. شهرت او در یافتنِ مسیری تازه برای تجارت ادویه در آسیا بسیار زبانزد بود.
کلمب که میخواست خلاف دانشِ رایج آن زمان عمل کند، تصور میکرد که اگر از طریق اقیانوس اطلس به سمتِ غرب حرکت کند، در مقایسه با دور زدنِ نوکِ آفریقا، که آن زمان همه این مسیر را انتخاب میکردند، خیلی سریعتر میتواند به آسیا برسد.
پیدا کردنِ حامیِ سفر برایش آسان نبود. بسیاری از مردم باور داشتند که زمین مسطح است و کشتیِ کلمب به سمتِ لبه زمین حرکت خواهد کرد. آنهایی هم که باور داشتند زمین گرد است، فکر میکردند که کلمب در این سفر گم خواهد شد. بااینحال کلمب در سال 1492 سفرِ دریاییاش را از بندرِ پالوس در اسپانیا آغاز و به سمتِ غرب حرکت کرد. او سه کشتی به نامهای نینا، پینا و سانتا ماریا را همراه خود برد.
بعد از چند هفته کلمب و همراهانش خشکیای را شناسایی کردند که گمان میکردند آسیا است. اما آنها به جزیرهای در باهاماس رسیده بودند که کلمب نامش را سانسالوادور گذاشت. طی چند ماه بعدی، کلمب و مردانش سواحلِ کوبا و هیسپانیولا را درنوردیدند و سکونتگاهی در لا ناویداد تشکل دادند.
کلمب طی سالهای بعدی 4بار به این ناحیه سفر کرد. او که زمانی به عنوان قهرمان شناخته میشد، اکنون جایگاهی پیچیده دارد. از او به عنوان کسی که مسئولیتِ باز شدنِ پای اروپاییان و استعمارگران به آمریکا را برعهده داشته، یاد میشود. رفتار او با بومیانی که پیدا کرد، به شدت مورد انتقاد واقع شده است.
کلمب و همراهانش بیماری و خشونت را به دنیای جدید انتقال دادند و بسیاری از مردمان محلی را به بردگی و اسارت گرفتند.
4.ژنگ هی- کاشفِ بزرگِ چین باستان
کاشف بزرگ چین در سال 1371 متولد شد. او دریاداری بلندپایه در ارتشِ نیروی دریاییِ امپراتوری چین در سلسله مینگ بود. به او مأموریتی مهم داده شد تا چندین سفر را برای برقراریِ روابط تجاری و سیاسی با سایر کشورها هدایت کند.
نخستین سفر او در سال 1405 رقم خورد. او بیش از 300کشتی شاملِ کشتیهای گنج عظیم به طول 121.92متر را در ناوگان خود داشت. این سفرها یک هدف داشتند و آن تبلیغ و توسعه قدرت و جایگاه چین بود و ژنگ هی وظیفه داشت تا هدایا و گنجینهها را به رهبران بزرگ دنیا برساند.
ژنگ 7سفر دریایی بزرگ را هدایت کرد. او از کشورهایی در جنوبشرق آسیا، هند، و شرق آفریقا بازدید کرد. او در مسیرِ سفرهایش ایستگاههای تجاری چینی تأسیس کرد. او در بازگشت به خانه حیوانات خارجی مثلِ زرافه و گورخر را برای سرگرمی در کاخهای پادشاهی همراه برد. این سفرها بسیار گران تمام شد. با اینکه موفقیتهایی در زمینه کاوشهای دریایی، دیپلماسی و ...کسب شده بود، بعد از مرگِ او در سال 1433، چین به درون خزید و پایان عصر اکتشافاتِ چین را اعلام کرد.
5.ماژلان - دور دنیا در 1096 روز
کلمب تنها دریانوردِ اروپایی نبود که سفرهایش روی مسیر تجارت ادویه متمرکز بودند. فردیناند ماژلان، که در سال 1480 در پرتغال، متولد شده بود، سرباز و ملوانی بود که از سوی دولت اسپانیا مأمور شد تا سفری اکتشافی را برای یافتنِ مسیری غربی به سمتِ جزایری ادویه در اندونزی کشف کند.
او سفرش را در سال 1519 با ناوگانی از 5کشتی و بیش از 200خدمه آغاز کرد. او از اقیانوس اطلس عبور کرد و در امتداد ساحلِ جنوبی آمریکا حرکت کرد. با این کار او معبری را کشف کرد که او را به جنوبیترین نقطه قاره میرساند: تنگه ماژلان. سپس سفرش را با عبور از اقیانوس آرام ادامه داد و با چندین جزیره دیگر شامل گوام و فیلیپین در مسیرش مواجه شد. سفر ماژلان یکی از طولانیترین سفرها بود. درحقیقت این سفر آنقدر طولانی بود که خدمه کشتیها در بازگشت به اسپانیا در سال 1522 دور دنیا را زده بودند. آنها نخستین نفرات در جهان بودند که موفق به انجام این کار شده بودند. علیرغم آنکه این سفر به دلیلِ سفرِ دورِ جهان معروف بود اما ماژلان نتوانست سفر را به انتها برساند.
او با انواعی از چالشها از طوفان تا درگیری و کشمکش با مردمان بومی مواجه شد. یکی از این درگیریها مرگبار بود و ماژلان بعد از آنکه تلاش کرد بومیان را به گرویدن به مسیحیت ترغیب کند، به دست فیلیپینیها افتاد و در روز 27 آوریل سال 1521 با یک سرنیزه از جنس بامبو کشته شد.
6.هانوی دریانورد ـ سفری باستانی در آفریقا
هانوی دریانورد یا هانوی کارتاژی، کاشفی از دولت-شهرِ باستانی کارتاژ یا تونسِ امروزی بود. او در قرن پنجم بعدازمیلاد، سفری دریایی را درجستجوی مسیرهای تجاری تازهای که نفوذ کارتاژیها را افزایش دهده در امتداد سواحل غربی آفریقا آغاز کرد.
هانو سفری دور و پهناور را آغاز کرد. کشتیهای او، او را از طریقِ کشورهای امروزیِ مراکش، صحراهای غربی، سنگال و گامبیا، با خود به امتداد سواحل اطلس آفریقا بردند. او در مسیر با جزایر و آدمهای جدید، شاملِ مردمانِ جزایرِ ورده، مواجه شد. او حتی مردمانی میمون-شکل و بهشدت تهاجمی را کشف کرد. او سه تا از آنها را کشت، پوستشان را کند و با خود به خانه برد. اسمشان چه بود؟ گوریل.
او شرح سفرهایش را در کتابی با عنوان خطراتِ هانو نوشت. درحالیکه برخی مورخان امروز به صحت این اطلاعات تردید دارند، اما این کتاب همچنان یکی از اسناد مهم در تاریخ اکتشاف و جغرافیا نگریسته میشود. سفرِ هانو به افزایش نفوذ کارتاژ در امتداد ساحل غربی آفریقا کمک و مسیر را برای اکتشافات و تجارت بیشتر در منطقه باز کرد.
7.سِر فرانسیس دِریک ـ سفر دور دنیا را کامل کرد
ممکن است که ماژلان نخستین فردی بوده باشد که دور دنیا را زده است، اما سر فرانسیس دریک، دومین مردی بود که موفق به انجام این کار آن هم به سبکی مجلل شد. سر فرانسیس دریک کاشف، دزد دریایی و فرمانده ناو بود که سفرهایش به سفرهایی افسانهای تبدیل شد.
نخستین سفر او در سال 1567 به کارائیب برای تجارت برده رقم خورد. در طی 10سال بعدی او سفرهای زیادی به قاره آمریکا داشت. در طی این سفرها او به کشتیهای اسپانیایی حمله کرد و ثروت و شهرتِ عظیمی از این طریق به چنگ آورد.
او در سال 1577 از ثروتش برای سفری سهساله به دور جهان استفاد کرد و سفرِ ناوگانِ ماژلان را تکرار کرد. او در این مسیر سواحلِ غربی آمریکای جنوبی را درنوردید و مدعیِ سرزمینهایی در کالیفرنیای امروزی به عنوان املاکِ انگلستان شد و مردمانِ اندونزیِ امروزی را خریدوفروش کرد.
البته بزرگترین دستاور او در سال 1588 رقم خورد که نقشی محوری در شکستدادنِ ارتش اسپانیا که برای حمله به انگلستان اعزام شده بودند، ایفا کرد. سالها مهارت و تجربه دریک به عنوان فرمانده به او کمک کرد تا آتش جنگ را بخواباند و پیروزی عظیمی را برای انگلستان به ارمغان آورد.
8.اریک سرخه ـ کاشفِ گرینلند
تاریخ معمولاً یا بر کاشفانی که معروفترین اکتشافات را در جهان داشتند تمرکز میکند یا بر آنهایی که موفقیتهایشان قابلِ مشاهدهترین اثرات را بر تاریخ داشته است. اما موفقیتها و دستاوردهای این مردان بدونِ کار سختِ کاشفانِ کمتر شناخته شده، میسر نمیشد.
اریک سرخه، کاشف و ماجراجویی از اسکاندیناوی بود که سفرهای او مسیر را برای اکتشافاتِ بعدی در آمریکای شمالی در قرن دهم میلادی باز کرد. برطبق افسانهها، اریک به دلیل ارتکاب قتل در ایسلند تبعید و وادار شد جزایر تازهای برای زیستن پیدا کند.
او و خدمهاش با عبور از اطلس شمالی به سمتِ غرب حرکت کردند و نهایتاً به سرزمینی بدونِ ساکن و دورافتاده رسیدند و نامش را گرینلند گذاشتند. وضعیت طاقتفرسا و محیط بسیار چالشبرانگیز بود اما اریک و همراهانش توانستند سکونتگاههای متعددی در گرینلند تأسیس کنند که قرنها دوام آورد.
این سکونتگاهها بعدها، کاشفانی مثلِ لیف را که حتی فراتر از اریک به سمت شمال حرکت کرد، کمک کرد تا بتوانند آمریکای شمالی را کشف کنند. امروز اریک کاشفی شجاع به خاطر آورده میشود که نقشی محووی در شکل دادن به تاریخِ منطقه اطلس شمالی ایفا کرده است.