یورونیوز نوشت: باستان‌شناسان گنجینهای از سکه‌های ۱۷۰۰ ساله را در اسرائیل کشف کرده‌اند که میگویند شواهد جدیدی از آخرین شورش یهودیان علیه حکومت امپراتوری روم ارائه می‌دهد.
بر اساس بیانیه اداره آثار باستانی رژیم صهیونیستی، این سکه‌های نقره‌ای و برنزی در جریان کاوش‌ها در محوطه یک بنای عمومی باستانی مربوط به دوره روم پسینی و اوایل بیزانس در «لُد» شهری در مرکز اسرائیل کنونی (که رومیان آن را به «دیوسپولیس» تغییر نام داده بودند) یافت شده است.
علیرغم اینکه خود بنا در زمان شورش یهودیان به سختی ویران شده بود، کاوشگران در زیر ستون‌های آن ۹۴ سکه نقره و برنز دفن‌شده مربوط به سال‌های ۲۲۱ تا ۳۵۴ پس از میلاد را پیدا کرده‌اند.
باستان‌شناسان احتمال می‌دهند ساکنان وقت این ساختمان سکه‌ها را به هنگام بالا گرفتن شورش در زیر پایه‌های بنا پنهان کرده بودند تا وقتی اوضاع آرام شد برگردند و آن‌ها را بیرون بیاورند.
مور ویزل، کاوشگر در سازمان باستان‌شناسی اسرائیل، در این باره گفت: «این اساساً گنجینهای برای زمان اضطرار است، یعنی سکه‌هایی که مردم طی دوره یک رویداد فاجعه‌بار پنهان می‌کنند.»
بخش اعظم سکه‌ها در جریان «شورش گالوس» (۳۵۱ تا ۳۵۴ میلادی) ضرب شده‌اند؛ دوران پرآشوبی که یهودیان علیه حکومت فلاویوس کلودیوس کنستانتیوس گالوس، برادرزاده ناتنی کنستانتین کبیر (اولین امپراتور روم که به مسیحیت گروید) و فرمانروای استان‌های شرقی امپراتوری روم در آن زمان شورش کرده بودند.
ساکنان لُد (یا لیدا) یکی از چندین جامعه یهودی آن زمان بودند که وقتی رومیان شروع به «سوختن و تخریب» بناهای چند شهر از جمله تیبریا و سفوریس کردند، سر به شورش گذاشتند.
در زمان شورش گالوس، یهودیان ساکن یهودیه صدها سال بود که علیه حکومت روم قیام کرده بودند.
حفاری‌ها در محل بناسازمان آثار باستانی اسرائیل
در طول جنگ اول یهود و روم یا «شورش بزرگ» (۶۶ تا ۷۰ پس از میلاد)، رومیان معبد دوم اورشلیم را ویران کردند. بعداً در جریان «شورش بارکوخبا» (۱۳۲ تا ۱۳۵ پس از میلاد) نیز رومیان مقاومت یهودیان به رهبری شمعون بار کوخبا برای ایجاد یک سرزمین مستقل در یهودا را در هم شکستند.
شاهار کریسپین ویزل، کاوشگر در سازمان آثار باستانی اسرائیل، می‌گوید: «این بنا، که تا پایه آن تخریب شده است، نشانه روشنی است که شورش با خشونت سرکوب شد و صرفاً یک قیام محلی نبوده آن طور که برخی مطالعات قبلی ادعا کرده بودند.»
وی اضافه کرد: «از نوشته‌های تلمودی می‌دانیم که لُد مهم‌ترین مرکز [یهودیان] پس از ویرانی معبد دوم در اورشلیم بوده است».
باستان‌شناسان میگویند علاوه بر این سکه‌ها، «آثار سنگی و مرمری قابل‌توجهی» حاوی کتیبه‌های یونانی، عبری و لاتین در محل بنا پیدا شده است.
هنوز مشخص نیست که یهودیان از این ساختمان، پیش از تخریب در شورش، چگونه استفاده می‌کرده‌اند. پروفسور جاشوا شوارتز در این باره گفت: «تعیین اینکه آیا این ساختمان باشکوه به عنوان یک کنیسه، سالن مطالعه، سالن اجتماعات بزرگان یا هر سه استفاده می‌شده دشوار است.»
یافته‌های تازه قرار است در کنفرانس باستان‌شناسی منطقه مرکزی اسرائیل در تل‌آویو در ۲۰ ژوئن ارائه شود.
