همشهری آنلاین نوشت: اشعه فرابنفش یا UV (Ultraviolet)، بخشی از طیف الکترومغناطیسی است که طول موج آن بین ۱۰ تا ۴۰۰ نانومتر قرار دارد، کوتاه‌تر از نور مرئی و بلندتر از اشعه ایکس. این اشعه به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود: UVA، UVB و UVC.
در اینجا درباره اشعه ماورابنفش توضیحاتی را ارائه داده‌ایم.
دسته‌بندی اشعه فرابنفش
UVA (۳۲۰-۴۰۰ نانومتر):
- این نوع اشعه طول موج بلندتری دارد و نسبت به دیگر انواع اشعه فرابنفش، کمتر انرژی دارد. با این حال، تقریباً ۹۵% از اشعه UV که به سطح زمین می‌رسد، UVA است. این اشعه می‌تواند به لایه‌های عمقی‌تر پوست نفوذ کند و باعث پیری زودرس و چین و چروک شود.
UVB (۲۸۰-۳۲۰ نانومتر):
- اشعه UVB دارای طول موج کوتاه‌تر و انرژی بیشتری نسبت به UVA است. این اشعه عمدتاً در لایه‌های بالایی پوست نفوذ کرده و مسئول آفتاب‌سوختگی و افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست است. حدود ۵% از اشعه UV که به زمین می‌رسد، UVB است.
UVC (۱۰۰-۲۸۰ نانومتر):
- اشعه UVC دارای کوتاه‌ترین طول موج و بیشترین انرژی است. خوشبختانه، این اشعه توسط لایه اوزون در اتمسفر زمین جذب می‌شود و به سطح زمین نمی‌رسد. با این حال، در صورتی که لایه اوزون آسیب ببیند، این اشعه می‌تواند به سطح زمین نفوذ کند و مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد کند.
منابع اشعه فرابنفش
اصلی‌ترین منبع طبیعی اشعه فرابنفش خورشید است. علاوه بر خورشید، منابع مصنوعی نیز می‌توانند اشعه UV تولید کنند، مانند لامپ‌های فلورسنت، دستگاه‌های برنزه‌کننده (تخت‌های سولاریوم) و لامپ‌های جیوه‌ای.
اثرات مثبت و منفی اشعه فرابنفش
اثرات مثبت:
- تولید ویتامین D: یکی از مهم‌ترین فواید اشعه UVB، تحریک تولید ویتامین D در پوست است که برای سلامت استخوان‌ها و سیستم ایمنی بدن ضروری است.
- استریل کردن و ضدعفونی: اشعه UVC به دلیل انرژی بالا، می‌تواند برای ضدعفونی و استریل کردن تجهیزات پزشکی و آب استفاده شود.
اثرات منفی:
آسیب به پوست: قرار گرفتن طولانی مدت در معرض اشعه UV می‌تواند باعث پیری زودرس پوست، ایجاد چین و چروک و لک‌های پوستی شود.
سرطان پوست: اشعه UVB می‌تواند باعث آسیب به DNA سلول‌های پوستی شده و خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد.
آسیب به چشم: اشعه UV می‌تواند باعث آسیب به چشم‌ها و مشکلاتی نظیر آب مروارید، التهاب قرنیه و آسیب به شبکیه شود.
تضعیف سیستم ایمنی: قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه UV می‌تواند باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن شود.
پیشگیری از اثرات مضر اشعه فرابنفش
برای جلوگیری از اثرات مضر اشعه UV، استفاده از کرم‌های ضد آفتاب با SPF مناسب، پوشیدن لباس‌های محافظ، عینک‌های آفتابی UV محافظ و اجتناب از قرار گرفتن در معرض خورشید در ساعات اوج تابش (۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر) توصیه می‌شود.
بخشی از نور طبیعی خورشید
اشعه فرابنفش بخشی طبیعی از نور خورشید است که اثرات مثبت و منفی بر سلامت انسان دارد. در حالی که می‌تواند برای تولید ویتامین D و ضدعفونی مفید باشد، قرار گرفتن طولانی مدت و بدون محافظت در معرض آن می‌تواند خطرات جدی برای پوست، چشم‌ها و سیستم ایمنی بدن ایجاد کند. از این رو، آگاهی از روش‌های پیشگیری و محافظت در برابر اشعه فرابنفش اهمیت زیادی دارد.
