کیسه هوا یا ایربگ، یکی از تجهیزات پایه ایمنی در خودروهای امروزی است. این ابزارها هنگام وقوع تصادف شدت برخورد را برای سرنشینان کاهش می‌دهند و از آسیب دیدن شدید آن‌ها جلوگیری می‌کنند. در این مطلب از دیجیاتو بررسی خواهیم کرد ایربگ چیست، انواع ایربگ چه هستند و کیسه هوا ماشین چگونه عمل می‌کند. بنابراین اگر به افزایش دانش خود در زمینه ایمنی خودروها علاقه‌مند هستید، در ادامه متن با ما همراه شوید.
ایربگ چیست؟
ایربگ (Airbag) به معنای کیسه هوا، یک بالشت است که در وضعیت اضطراری به سرعت با هوا پر می‌شود. این کیسه هوا به عنوان محافظ بین سرنشین و سایر قطعات داشبورد یا فرمان خودرو قرار می‌گیرد تا از برخورد سرنشین به آن‌ها جلوگیری کند.
کیسه هوا در واقع دومین سطح حفاظتی سرنشینان در خودروها به حساب می‌آید. کمربندهای ایمنی سطح اول محافظت از سرنشینان هستند و ایربگ‌ها سطح دوم آن محسوب می‌شوند. نصب کیسه‌های هوا روی خودروهای عرضه شده در آمریکا از سال 1998 میلادی اجباری شد. در کشورمان نیز از سال 1390 نصب کیسه هوا روی خودروهای داخلی به عنوان یک استاندارد شناخته شده است. تحقیقات مختلف انجام شده در سطح جهان، نشان دادند که نصب کیسه هوا روی خودروها تا 63 درصد میزان مرگ‌ومیر ناشی از تصادفات را کاهش داده است.
کاربرد کیسه هوا چیست؟
همان‌طور که در قسمت قبل شرح دادیم، وظیفه کیسه هوا جلوگیری از برخورد سرنشین با قطعات داشبورد، فرمان و شیشه خودرو است. در این بخش کاربرد کیسه هوا را به صورت گسترده شرح خواهیم داد.
هنگامی که یک تصادف رخ می‌دهد، سرنشینان خودرو بر اثر نیروی وارده به سمت جلو یا طرفین پرتاب می‌شوند. کمربند ایمنی می‌تواند تا حدودی این نیرو را خنثی کند و از وارد آمدن آسیب به پیشانی، چانه و گردن افراد جلوگیری کند. با این حال ممکن است قطعات خودرو به سمت سرنشینان حرکت کنند و در واقع برخوردی میان سرنشین خودرو و قطعات خودرو صورت بگیرد. در این لحظه است که کیسه هوا ماشین وارد عمل می‌شود.
وظیفه کیسه هوا در واقع محافظت از بخش‌های حساس بدن سرنشینان و همچنین کاهش فشار وارده به آن‌ها است. با پیشرفت کیسه‌های هوا، این قطعات تنش و فشار وارد شده را بیشتر از گذشته دفع می‌کنند. کیسه‌های هوا در ابتدا روی فرمان و قسمت جلو داشبورد نصب می‌شدند اما به مرور شاهد اختراع کیسه‌های هوای پرده‌ای و زانویی نیز بودیم. این کیسه‌ها از سرنشین در برابر ضربات مختلف از نواحی گوناگون محافظت می‌کنند. در خودروهای امروزی، کیسه‌های هوا هنگام تصادف به صورت کامل باز می‌شوند و سرنشین را در محل خود ثابت نگه می‌دارند. در نتیجه حرکات غیرارادی بدن انسان که ناشی از ضربه تصادف است، به شدت محدود می‌شود.
اجزای ایربگ چیست؟
کیسه‌های هوا از اجزای مختلفی تشکیل شده‌اند که با توجه به برند سازنده، ممکن است این اجزا بیشتر یا کمتر باشند. با این حال برخی از اجزا در تمامی برندهای کیسه هوا مشترک هستند. این اجزا عبارتند از:
کیسه‌ها
مهم‌ترین بخش در هر ایربگ، کیسه آن است. این کیسه‌ها از جنس پلیمر و در قالب چند لایه ساخته می‌شوند. روی سطح این کیسه‌ها نیز یک لایه سیلیکون قرار می‌گیرد. این کیسه‌ها دارای منافذ ریزی هستند که پس از وقوع انفجار و باد شدن، به سرعت خالی می‌شوند. هدف از این کار، اجازه داده به سرنشینان برای خروج سریع از خودرو است.
سنسورهای کنترلی
وظیفه اصلی فعال‌سازی کیسه‌های هوا، برعهده حسگرهای کنترلی است. این حسگرها به طور دائم شرایط خودرو را بررسی می‌کنند. در صورتی که برخورد رخ دهد و میزان فشار وارده به خودرو بیش از حد تعیین شده باشد، سنسورهای کنترلی فرمان فعال‌سازی کیسه‌های هوا را صادر می‌کنند. سنسورهای کنترلی ایربگ معمولا روی اکسل جلو خودرو یا نزدیک چرخ‌ها قرار دارند. اطلاعات این سنسورها توسط کامپیوتر مرکزی خودرو یا ECU مورد بررسی قرار می‌گیرد.
سیستم انفجار و تولید هوا
هنگامی که حسگرهای کنترلی اطلاعات ناشی از ضربه را به کامپیوتر خودرو می‌فرستند و کامپیوتر خودرو فرمان فعال‌سازی کیسه هوا ماشین را صادر می‌کند، این وظیفه سیستم انفجار است که کیسه‌های هوا را باد کند.
سیستم انفجار در کیسه‌های هوا از یک جرقه‌زن و تعدادی قرص‌های حاوی سوخت تشکیل شده است. خازن جرقه را ایجاد می‌کند و قرص‌های سوخت منفجر می‌شوند. این قرص‌های سوخت از سدیم آزید و نیترات پتاسیم تشکیل شده‌اند که پس از انفجار، گاز نیتروژن آزاد می‌کنند. این فرآیند در چند صدم ثانیه انجام می‌شود که حاصل آن باد شدن ناگهانی کیسه‌های هوا است.
انواع ایربگ چیست؟
از زمان اختراع نخستین کیسه‌های هوا تا به امروز، شرکت‌های خودروسازی به دنبال ارتقا این آپشن ایمنی بوده‌اند. در نتیجه امروزه انواع مختلفی از ایربگ‌ها وجود دارند. برخی از مهم‌ترین انواع کیسه‌های هوا عبارتند از:
کیسه هوا راننده و سرنشین جلو
تحقیقات موسسات ایمنی نشان داده است که در تصادفات، سرنشینان ردیف جلو بیشتر از سایرین در معرض آسیب دیدن قرار دارند. از این رو نخستین کیسه‌های هوا، از سرنشینان جلو در برابر برخوردها محافظت به عمل می‌آورند. کیسه هوای راننده درون قاب فرمان و کیسه هوای سرنشین جانبی درون داشبورد قرار می‌گیرد. هنگامی که برخورد رخ می‌دهد، این قاب‌ها شکسته می‌شوند و کیسه‌های هوا بیرون می‌آیند.
کیسه‌های هوای جانبی
ایربگ‌های جانبی در نواحی جانبی خودرو قرار می‌گیرند. این کیسه‌های هوا، فاصله خالی ایجاد شده بین درب و ستون خودرو با سرنشینان را پوشش می‌دهند. این کیسه‌ها در نواحی کناری صندلی‌ها جاسازی می‌شوند که وظیفه آن‌ها جلوگیری از برخورد سرنشیان با ستون و درب خودرو است. این کیسه‌ها قسمت‌های پایین تنه را مورد حفاظت قرار می‌دهد. برای محافظت از بالاتنه سرنشینان در مقابل برخوردهای جانبی، از کیسه‌های هوا پرده‌ای استفاده می‌شود.
کیسه‌های هوای پرده‌ای
همان‌طور که از نام کیسه هوای پرده‌ای مشخص است، این کیسه همانند یک پرده شیشه‌های جانبی خودرو را پوشش می‌دهد. وظیفه کیسه هوای پرده‌ای، محافظت از سر و گردن سرنشینان در مقابل برخورد با قاب درب‌ها، شیشه‌ها و ستون‌ها است. این کیسه هوا به صورت سرتاسری روی بخش جانبی سقف خودرو جای‌گذاری می‌شود.
کیسه‌های هوای زانویی
برخی خودروسازان متوجه شدند که زانو و پاهای راننده و سرنشین جلو در تصادفات به شدت آسیب‌پذیر هستند. از این رو کیسه هوای زانویی اختراع شد. این کیسه هوا به صورت معمول در خودروهای لوکس تعبیه می‌شود.
کیسه هوای کمربندی
کمربندهای ایمنی سطح اول حفاظت از جان سرنشینان هستند اما همین کمربندها ممکن است باعث آسیب دیدن سرنشین در شرایط حساس شوند. در برخی خودروهای لوکس، از کیسه‌های هوای کمربندی برای جلوگیری از آسیب‌رسانی کمربندهای ایمنی استفاده می‌شود. این کیسه‌ها، مانع از کشیده شدن کمربندهای ایمنی روی بدن سرنشینان می‌شوند.
کیسه هوای عابر پیاده
جدیدترین فناوری در حوزه کیسه‌های هوا، کیسه‌های هوا برای عابران پیاده است. این کیسه‌ها در بخش خارجی خودرو تعبیه می‌شوند. هنگامی که خودرو با عابران پیاده، دوچرخه‌سواران یا موتورسواران برخورد می‌کند، این کیسه هوا فعال می‌شود تا از فشار وارده توسط خودرو به عابر پیاده بکاهد.
جمع‌بندی، ایربگ چیست و چه فایده‌ای دارد؟
اگر مطلب را از ابتدا تا به انتها مطالعه کرده باشید، متوجه شده‌اید که کیسه هوا ماشین یک ابزار کاملا کاربردی برای جلوگیری از صدمات هنگام تصادفات رانندگی به حساب می‌آید. این فناوری طی سالیان اخیر توسعه یافته است و اکنون کیسه‌های هوا در تمامی بخش‌های خودرو گسترده شده‌اند.
بسیاری از خودروهای مونتاژی یا وارداتی به کشورمان اکنون به شش کیسه هوا مجهز هستند و حتی برخی از آن‌ها تا 9 کیسه هوا را در خود جای داده‌اند. با افزایش سطح ایمنی خودروها، کیسه‌های هوا نیز پیشرفته‌تر خواهند شد تا از سرنشینان بهتر و بیشتر از گذشته محافظت به عمل آورند.
