وقتی قیمت طلا بالا میرود، اولین چیزی که خریدار بررسی میکند اجرت ساخت است، عددی که گاهی آنقدر بالا میرود که انتخاب طلا را سخت میکند. در این مواقع، بسیاری به سراغ گزینهای میروند که بتوانند وزن بیشتری بخرند و هزینه کمتری بپردازند. همینجا پرسش اصلی شکل میگیرد، طلای بدون اجرت چیست؟ این نوع طلا بهدلیل حذف هزینههای ساخت، توجه کسانی را جلب کرده که نمیخواهند بخش زیادی از پول خود را برای اجرت پرداخت کنند. برای شناخت انواع طلای بدون اجرت، شیوه قیمتگذاری آن و اینکه آیا واقعاً خریدش صرفه دارد، لازم است جزئیات را با دقت بررسی کنیم.
انواع طلای بدون اجرت (کدام طلاها معمولا بدون اجرت عرضه میشوند؟)
طلای بدون اجرت به گروهی از طلاها گفته میشود که قیمت آنها فقط بر اساس وزن و عیار محاسبه میشود و هزینه ساخت در فاکتور وجود ندارد. این طلاها معمولا برای کسانی مناسب هستند که میخواهند هزینههای اضافی را حذف کنند و طلا را نزدیک به قیمت خالص آن بخرند. در ادامه، انواع اصلی طلای بدون اجرت را معرفی میکنیم و ویژگیهای هر کدام را توضیح میدهیم:

1. طلای آبشده
طلای آبشده نتیجه ذوبکردن زیورآلات قدیمی، تکگوشوارهها، طلاهای شکسته و قطعات مستعمل است. این طلا پس از ذوب، به صورت قطعات یکپارچه یا بارهای کوچک ساخته میشود. یکی از ویژگیهای مهم طلای آبشده، نبود اجرت ساخت است. قیمت آن فقط به وزن و عیار وابسته است و به همین دلیل یکی از محبوبترین گزینهها برای سرمایهگذاری به شمار میرود.
در خرید طلای آبشده باید به چند نکته توجه کرد:
- عیار دقیق: عیار آن معمولا ۱۸ است، اما باید از فروشنده فاکتور دارای کد رهگیری یا برگه آنالیز معتبر دریافت شود.
- محل خرید: خرید از کارگاهها، مراکز معتبر یا طلافروشیهایی که دستگاه عیارسنج دارند ریسک خطا را کم میکند.
- هدف خرید: طلای آبشده برای استفاده زینتی مناسب نیست و بیشتر برای سرمایهگذاری و نگهداری بلندمدت خریداری میشود.

2. طلای دستدوم
طلای دستدوم شامل زیورآلاتی است که قبلا استفاده شدهاند اما هنوز سالم و قابل استفاده هستند. این طلا هنگام فروش دوباره، اجرت ساخت ندارد و فقط وزن و عیار آن محاسبه میشود. خرید طلای دستدوم باعث میشود خریدار در مقایسه با طلای نو وزن بیشتری بخرد، اما باید نکات زیر را در نظر گرفت:
- سلامت ظاهری: ممکن است روی سطح طلا خط و خش وجود داشته باشد.
- فاکتور معتبر: حتی طلای دستدوم باید با فاکتور فروخته شود تا هنگام فروش دوباره دچار مشکل نشوید.
- تنوع طرح: طرحهای موجود معمولا از مدلهای جدید کمتر است و برخی مدلها ممکن است قدیمی باشند.

3. سکههای طلا
سکه طلا یکی از معروفترین انواع طلای بدون اجرت است. سکههایی مانند سکه امامی، نیمسکه و ربعسکه براساس وزن و عیار رسمی که دارند قیمتگذاری میشوند.
ویژگیهای مهم سکه:
- عدم وجود اجرت: قیمت سکه فقط به طلای خالص و حباب بازار بستگی دارد.
- نقدشوندگی بالا: در هر طلافروشی و در هر لحظه قابل معامله است.
- تفاوت ضرایب خرید و فروش: برخی واحدهای صنفی هنگام خرید از مشتری، ضریبهای متفاوتی اعمال میکنند که بهتر است قبل از خرید درباره آن پرسوجو شود.
- تفاوت بین سکه بانکی و غیر بانکی: سکههای غیربانکی ممکن است از نظر ضرب یا استاندارد وزن دقیق نباشند و باید با دقت بیشتری خریداری شوند.
هشدار مهم: حباب سکه گاهی بسیار بالا میرود و ممکن است ارزش خرید را کاهش دهد. خریداران باید حباب روز را با دقت بررسی کنند.

4. شمش طلا
شمش طلا یکی از خالصترین انواع طلا است و معمولا با عیار ۲۴ تولید میشود. این شمشها هیچ اجرتی ندارند و قیمت آنها مستقیما بر اساس وزن و خلوص طلا تعیین میشود.
دلایل محبوبیت شمش طلا:
- خلوص بالا: بهدلیل عیار ۲۴، ارزش آن بسیار نزدیک به قیمت جهانی طلا است.
- استاندارد بودن: شمشهای معتبر دارای کد ریختهگری، شماره سریال و گواهی اصالت هستند.
- مناسب برای سرمایهگذاری بلندمدت: برای کسانی که میخواهند سرمایه خود را در قالب طلا نگه دارند، شمش یکی از مطمئنترین گزینهها است.
- سهولت در انتقال سرمایه: به دلیل وزن بالا در حجم کم، شمش برای جابهجایی و نگهداری طولانیمدت راحتتر از زیورآلات است.
- امکان فروش در مراکز رسمی: شمشهای دارای گواهی اصالت معمولا در طلافروشیهای معتبر بهسرعت خریداری میشوند و اختلاف نرخ خرید و فروش آنها کم است.
صرفه اقتصادی خرید طلای بدون اجرت (مقایسه با طلای با اجرت)
هزینهای که خریدار برای اجرت ساخت طلا پرداخت میکند، در بسیاری از مواقع بخش قابل توجهی از قیمت نهایی را تشکیل میدهد. وقتی هدف خریدار استفاده روزمره نیست و بیشتر به ارزش طلا توجه دارد، پرداخت این هزینه منطقی نیست. به همین دلیل، مقایسه بین بدون اجرت و طلای با اجرت نشان میدهد که حذف این بخش از قیمت چگونه بر صرفه خرید تاثیر میگذارد. در ادامه، این مقایسه را از چند زاویه بررسی میکنیم تا روشن شود چرا بسیاری از خریداران به سمت طلای بدون اجرت میروند.
1. اختلاف قیمت در زمان خرید
طلای با اجرت علاوه بر وزن و عیار، هزینه ساخت را هم شامل میشود. هرچه طراحی پیچیدهتر باشد، اجرت بیشتر است. در بسیاری از مدلها این هزینه تا یکسوم قیمت طلا بالا میرود.
در مقابل، طلای بدون اجرت فقط با قیمت روز طلا محاسبه میشود. یعنی خریدار برای همان مقدار طلا پول کمتری میپردازد و میتواند وزن بیشتری بخرد. همین تفاوت باعث شده طلای بدون اجرت برای کسانی که بودجه مشخصی دارند و میخواهند بیشترین مقدار طلا را بخرند، گزینه مناسبی باشد.
2. کاهش افت قیمت هنگام فروش
وقتی طلای با اجرت فروخته میشود، اجرت ساخت دوباره محاسبه نمیشود. طلافروش معمولا آن را مثل طلای دستدوم وزنکشی میکند و خریدار، مبلغ اجرتی را که قبلا پرداخته، از دست میدهد.
طلای بدون اجرت این مشکل را ندارد. چون از ابتدا با قیمت وزن خالص طلا خریداری میشود. همین موضوع باعث شده اختلاف بین قیمت خرید و فروش کمتر باشد و خریدار هزینهای را از دست ندهد.
3. تطابق بیشتر با قیمت جهانی طلا
طلای بدون اجرت به قیمت روز طلا نزدیک است و اگر قیمت جهانی بالا یا پایین شود، تغییرات مستقیما روی آن اثر میگذارد. اما در طلای با اجرت، بخش قابل توجهی از مبلغ پرداختشده ارتباطی با ارزش واقعی طلا ندارد. وقتی قیمت جهانی بالا میرود، این بخش ثابت میماند اما هنگام فروش بازگشت ندارد. بنابراین، کسانی که دنبال سرمایهگذاری دقیق و قابل اندازهگیری هستند، معمولا طلای بدون اجرت را انتخاب میکنند.
4. مناسب برای خریدهای پیاپی و بلندمدت
افرادی که به تدریج و در چند مرحله طلا میخرند، بهتر است هزینههای جانبی را به حداقل برسانند. خرید طلای بدون اجرت به شما کمک میکند هر بار خرید با کمترین اختلاف قیمت نسبت به ارزش واقعی طلا انجام شود.
در خرید طلای با اجرت، خریدار هر بار همان هزینه ساخت را مجدد پرداخت میکند و در مجموع عدد بزرگی خواهد شد.
5. پوشش بهتر سرمایه در برابر نوسان
در دورههای پرنوسان، کسانی که طلای بدون اجرت دارند، میتوانند ارزش دارایی خود را دقیقتر دنبال کنند. تغییرات قیمت جهانی بلافاصله روی ارزش سرمایه آنها اثر میگذارد.
اما در طلای با اجرت، بخش هزینه ساخت نقشی در ارزش لحظهای ندارد و در محاسبات سرمایهگذاری ابهام ایجاد میکند. به همین دلیل، افراد زیادی ترجیح میدهند سرمایهای داشته باشند که ارزش آن کاملا بر پایه طلا باشد، نه هزینههای جانبی.
راهنمای خرید طلای بدون اجرت و نکات ایمنی
خرید طلای بدون اجرت به دلیل حذف هزینه ساخت، انتخاب بسیاری از خریداران است، اما همین ویژگی باعث شده برخی افراد سودجو طلاهایی با عیار پایین یا فاقد فاکتور را در قالب طلای بدون اجرت بفروشند. برای اینکه خرید مطمئن و بدون ریسک داشته باشید، لازم است چند نکته مهم را بشناسید و هنگام معامله به آنها توجه کنید:
- فروشنده معتبر انتخاب کنید:
خرید از واحدهای دارای جواز کسب و سابقه روشن ریسک خطا یا تقلب را کم میکند. طلاهای بدون اجرت بهدلیل نبود هزینه ساخت، یکی از بخشهای حساس بازار هستند و انتخاب فروشنده معتبر اهمیت زیادی دارد.
- فاکتور رسمی بگیرید:
فاکتور باید شامل وزن، عیار، نوع طلا، تاریخ، مهر و امضای فروشنده باشد. نداشتن فاکتور در آینده هنگام فروش مشکل ایجاد میکند و برخی خریداران از قبول چنین طلاهایی خودداری میکنند.
- عیار طلا را حتما بررسی کنید:
طلای آبشده یا دستدوم باید با دستگاه عیارسنج کنترل شود. فروش طلای کمعیار از رایجترین روشهای تقلب است. بهتر است قبل از خرید، نتیجه تست را خودتان ببینید.
- برگه آنالیز برای طلای آبشده بخواهید:
اگر طلای آبشده میخرید، برگه آنالیز صادر شده از واحد ذوب یا آزمایشگاه معتبر، یکی از نشانههای اطمینان است. این برگه، درصد دقیق عناصر موجود در طلا را مشخص میکند.
- قیمت لحظهای طلا را پیش از خرید چک کنید:
قیمت طلا نوسان دارد. قبل از خرید، قیمت روز را از چند منبع معتبر بررسی کنید تا مطمئن شوید عدد اعلامشده توسط فروشنده منطقی است.
- ظاهر طلا را بررسی کنید:
در طلای دستدوم، خط و خش، جوشخوردگی و تغییر رنگ ممکن است وجود داشته باشد. این موارد روی قیمت فروش آینده تاثیر میگذارد و بهتر است قبل از خرید کاملا بررسی شود.
- برای سرمایهگذاری، طلای سادهتر انتخاب کنید:
اگر هدف شما نگهداری بلندمدت است، شمش، طلای آبشده و سکه مناسبترند. این طلاها افت قیمت ندارند و فروش سریعتری هم دارند.
جمعبندی
در این مطلب فهمیدیم که طلای بدون اجرت چیست و چرا توجه بسیاری از خریداران را جلب کرده. بررسی انواع طلای بدون اجرت نشان داد که حذف هزینه ساخت، قیمت نهایی را به ارزش واقعی طلا نزدیک میکند و اختلاف بین خرید و فروش را کاهش میدهد. این ویژگی باعث میشود طلای بدون اجرت برای کسانی که دنبال خرید دقیق، اقتصادی و قابل اتکا هستند انتخاب مناسبی باشد. البته خرید آن نیاز به دقت دارد. عیار، فاکتور و محل خرید باید با دقت بررسی شود تا ریسک تقلب یا ضرر از بین برود.