اسناد و منابع معتبر از متون تاریخی و جغرافیایی کهن نشان میدهد قطعاً طهران در قرن ششم و در هنگام یورش مغولها از آبادیهای سرسبز و پرجمعیت شمال ری بوده و در همین زمان خیل عظیمی از مردم ری به تهران مهاجرت میکنند و بهگفته بسیاری از تهرانشناسان از اینجا به بعد است که این آبادی وارد مرحله تازهای از توسعه میشود. شهر شدن تهران اما از دوره شاه عباس، پادشاه صفوی شروع میشود، نامش بیشتر سر زبانها میافتد و این مسیر به دوران قاجار میرسد.
مردادماه ۱۲۸۵ فرمان مشروطیت به امضای مظفرالدینشاه قاجار میرسد و نخستین جلسه مجلس شورای ملی ۱۴ مهر همان سال در کاخ گلستان و در حضور شاه قاجار تشکیل و برای نخستین بار این شهر در فرآیندی قانونی بهعنوان پایتخت ایران معرفی میشود.
خیابانهای قدیمی تهران حالا دیگر گنجینهای غنی از تاریخاند. کوچههایش راوی داستانها و سرگذشتهای مختلفی است و محله به محلهاش داستان و حکایتی عجیب دارند. به همین دلیل هم طرح روز پایتخت در مرداد ۱۳۹۵ از طرف اعضای شورای اسلامی شهر تهران به تصویب رسید و از آن پس ۱۴ مهرماه در تقویم عمومی کشور به نام پایتخت نامگذاری شد تا بهانهای باشد برای معرفی این کلانشهر به مردمی که روزگار خود را در آن میگذرانند.
انتخاب روز تهران، انتخابی مبارک برای حفظ هویت تاریخی و فرهنگی شهر تهران است. برای بسیاری از ایرانیان و حتی تهرانیها هنوز هم صدها آثار تاریخی و میراث فرهنگی تهران ناشناخته و غریب است. موزههای بزرگ و ارزشمند، بناهای تاریخی فراوان، خانههای تاریخی مشاهیر، بقاع متبرکه، مساجد، کلیساها و... بازارها، کاخهای زیبا و شگفتانگیز و البته تاریخ شفاهی انباشته از بزرگان و مشاهیر و عرفا و هنرمندان نامی این سرزمین، تهران را به شهری غنی از لحاظ پیشینه و تاریخ تبدیل کرده است.
در میان همه نمادهای پایتخت، میدانهای تهران ازجمله زیباییهای این شهر بهحساب میآیند که هریک از آنها به نوعی نامشان در صفحات تاریخ با حوادث و وقایع مختلفی همراه بوده است و دیدن تصاویری از گذشته و حال این میدانها خالی از لطف نیست.
میدان آزادی
میدان آزادی نخستین تصویری است که با نام تهران گره خورده و بهعنوان بزرگترین میدان ایران، نماد تهران بهحساب میآید.
میدان انقلاب
میدان انقلاب در قلب تهران واقع شده و در گذر ایام، حوادث مختلفی را از سر گذرانده است.
میدان فردوسی
میدان فردوسی که محلی برای بسیاری از مقاومتها و اعتراضها پیش از انقلاب بود، طی مراسمی میزبان مجسمه ابوالقاسم فردوسی شد. این اثر سالیان سال است که یکی از نمادهای مهم شهر تهران است.
میدان راهآهن
یکی از میدانهای تهران که در فهرست آثار ملی قرار دارد، میدان راهآهن است. این اثر که در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ به ثبت ملی رسید، یکی از شلوغترین میدانهای شهر است.
میدان ولیعصر(عج)
از دیگر میدانهای تهران که اهمیت فراوانی دارد، میدان ولیعصر(عج) است. این میدان در نقطه برخورد خیابان ولیعصر(عج)، بلوار کریمخان زند و بلوار کشاورز قرار گرفته است.
میدان امام خمینی(ره)
میدان امام خمینی(ره) در یکی از مناطق مهم تهران قرار دارد. این میدان سال ۱۲۸۴ هجری قمری به دستور امیرکبیر ساخته شد. این اثر یکی از نخستین گذرگاههای تهران است که سنگفرش و آسفالت شده است.
میدان بهارستان
میدان بهارستان در ۳۰۰ سال گذشته همواره از مهمترین میدانهای تهران بوده است. اهمیت این میدان قرار داشتن مجلس شورای اسلامی و همچنین قرار داشتن نخستین مجلس شورای ملی یا مجلس مشروطیت در این محل است.