منطقه گردشگری توسکستان در دامنه شمال شرقی البرز و ۱۸ کیلومتری جنوب شرقی گرگان از ابتدای روستای توسکستان تا دشت سرعلی آباد به طول تقریبی ۳۵ کیلومتر در امتداد جاده گرگان - شاهرود واقع است.
این منطقه در مجاورت دو ناحیه کم فشار (دشت گرگان) و پر فشار (منطقه ابر) قرار گرفته و به همین سبب و اختلاف ارتفاع و در نتیجه اختلاف دما توده های ابر به صورت سیال در ارتفاعات مختلف در حال فراز و فرود هستند و با خلق چشم اندازی منحصر به‌فرد یکی از جاذبه های اصلی گلستان در بسیاری از روزهای سال به شمار می روند.
جاده پرپیچ و خم و چشم اندازهای بکر و آبشارهای کوچک و بزرگ و چشمه سارها و آبشارهای متعدد و وجود اسب‌های وحشی (یلخی) در دشت های مرتفع اوبن و اولنگ نیز از دیگر جاذبه‌های منطقه توسکستان است.
اقیانوس توده‌های مه که در ارتفاعات منطقه گردشگری توسکستان تشکیل می‌شود، از منحصربه‌فردترین مناظر طبیعی این منطقه است که هر بیننده‌ای را محو خود می‌کند. پوشش گیاهی و جانوری جنگل توسکستان گرگان بسیار غنی و منحصربه‌فرد است، پوشش گیاهی منطقه جنگلی توسکستان شامل طیف گسترده‌ای از گونه‌های علفی، بوته‌ای و درختچه‌ای می‌شود. درختان توسکا، اورس، بلوط و ممرز بیشترین درصد درختان بی‌شمار این جنگل را تشکیل می‌دهند. بیشتر بومیان نیز در ماه آبان، که بلوط‌های جنگلی می‌رسند، به‌منظور فروش یا تأمین خوراک دام‌هایشان، برای جمع کردن بلوط‌های رسیده، مهمان جنگل توسکستان می‌شوند.
درختزار باطراوت توسکستان حیات وحشی حیرت‌انگیز دارد. از پرندگان این منطقه می‌توان به گونه‌های گنجشک‌سانان، سار، دارکوب، قرقاول خزری، کبک، بلدرچین، کبوتر جنگلی، شاهین، قوش، قرقی، عقاب و جغد اشاره کرد. شوکا، گرگ، گراز، خرس، روباه، شغال، سمور، تشی، خارپشت، موش جنگلی، خرگوش، گربه وحشی و گورکن نیز گونه‌های پستاندار موجود در حیات وحش این جنگل غنی هستند.
جاهای دیدنی جنگل توسکستان
جنگل ابر
جنگل ابر از ویژگی منحصر به فرد ارتفاعات توسکستان است بطوری که اگر آسمان گرگان بارانی و آسمان شاهرود آفتابی باشد؛ توده‌های متراکم ابر قله‌های منطقه را فرا گرفته و مسافران در طول مسیر اعم از جاده و جنگل باید از داخل ابرها عبور کنند که این چشم‌انداز کم نظیر در کمتر نقطه ایران وجود دارد.
کاروانسرای قزلق
کاروانسرای قزلق از جمله جاهای دیدنی جاده توسکستان است که در میانه‌های جنگل واقع شده است. این کاروانسرای کوهستانی از جمله بناهای باستانی ارزشمند استان گلستان است که مسیر جاده قدیم استرآباد- شاهرود قرار دارد. گفته می‌شود که قدمت این بنای تاریخی به دوران حکومت صفویه در ایران بازمی‌گردد. منطقه قزلق در آن دوره بسیار پراهمیت بود و کاروان‌های تجاری بسیاری در این کاروانسرای بزرگ، عبورومرور داشتند. کاروانسرای قزلق در گذشته پل ارتباطی میان دشت گرگان با جاده‌های اصلی قدیمیِ فلات مرکزی و جاده خراسان بزرگ بود. اگر از معماری این بنا بپرسید، باید بگوییم که بنای کاروانسرای قزلق، بنایی سرپوشیده، متشکل از دالان‌ها و اتاق‌های متعدد بوده و در ساخت آن از سنگ، ملات گچ، آهک و ساروج استفاده شده است. نام این بنای تاریخی ارزشمند در سال ۱۳۷۹ به شماره ۲۹۰۳ در فهرست آثار ملی ایران جای‌گرفت.
روستای توسکستان
همان طور که پیش‌تر اشاره کردیم، روستای توسکستان (توسکاستان) در ابتدای جنگل توسکستان گرگان واقع شده است. این روستا بافتی زیبا و محیطی دلنشین دارد. توصیه می‌کنیم پیش از ورود به جنگل کمی در قلب این روستای دلربا کاوش کنید؛ چرا که گشت‌وگذار در کوچه‌باغ‌های باصفای روستای توسکستان و معاشرت با مردمان خون‌گرم آن، بسیار دلپذیر و لذت‌بخش است.
آبشار توسکستان
تقریبا ۲۵۰ متر از جاده اصلی توسکستان و در ۲۶ کیلومتری جنوب شرق گرگان به آبشار معروف توسکستان می‌رسید.در واقع اگر رانندگی می کنید، باید از ابتدای جاده جنگلی به فاصله ۹ کیلومتر بروید و بعد از آن دقایقی را به سمت بخش های داخلی جنگل پیاده روی کرده تا به این آبشار زیبا برسید.
آبشار توسکستان از تماشایی‌ترین جاهای دیدنی گرگان است که آوای آن گوش‌ها و روح شما را نوازش می‌کند. آبی که از این آبشار سرازیر می‌شود، از چشمه‌ای جوشان سرچشمه می‌گیرد و بر حوضی کوچک در پایین آن می‌ریزد. طبیعت اطراف آبشار توسکستان نیز بسیار سرسبز و باطراوت است. در نهایت اگر خیال بازدید از این آبشار مسحورکننده را در سر دارید، حتماً لباس گرم با خود به‌همراه داشته باشید؛ چراکه آب‌وهوای منطقه اطراف این آبشار، حتی در فصل‌های گرم نیز سرد است!
دشت سر علی آباد
در معرفی جاذبه‌های دیدنی منطقه گردشگری توسکستان، نام دشت سر علی آباد را نباید از قلم انداخت. دشت زیبای سر علی آباد در ارتفاعات منطقه توسکستان واقع شده و به همین سبب آب‌وهوایی سرد و خشک دارد. در غرب این دشت «کوه‌های زیارت»، در شرق آن «کوه‌های چالچالیان» و «پیگرد کوه» و در جنوب آن «رشته‌کوه‌های شاه‌کوه» قرار دارند. پوشش گیاهی این منطقه استپی است و درختان «اورس» تنومند بر زیبایی منطقه افزوده‌اند. زمستان که می‌شود، دشت سر علی آباد لباس سپیدی از جنس دانه‌های برف به تن می‌کند و به فضایی عالی برای برف‌بازی و تیوب‌سواری تبدیل می‌شود.
دشت گرمابدشت
روستا و دشت گرمابدشت از مهم‌ترین جاذبه‌های توریستی منطقه گردشگری توسکستان به شمار می‌آیند. دشت بکر و خرم گرمابدشت در میانه‌های جنگل توسکستان گرگان قرار دارد. درختان بزرگ و کوچک آورس و لورس خزنده غالب پوشش گیاهی این دشت سرسبز را تشکیل می‌دهند. گرمابدشت در هر فصلی از سال، زیبایی‌های خاص خود را دارد و با ظاهری متفاوت دلربایی می‌کند. بهار و تابستان این منطقه سبز، خرم و باطراوت است و فضای دلنشین آن در این فصل‌ها، برای گشت‌وگذار و پیک‌نیک‌کردن همراه با دوستان و خانواده بسیار بی‌نظیر است. فصل پاییز، طوفان رنگ‌های زرد، نارنجی، قرمز و قهوه‌ای را در این دشت بکر برپا می‌کند و زیبایی پرشکوهی به آن می‌بخشد. گرمابدشت در فصل زمستان لباس سپید بر تن می‌کند. در این فصل افراد بسیاری برای برف‌بازی مهمان این دشت سپیدپوش می‌شوند.
روستای چهار باغ
روستای چهار باغ گرگان از دیگر جاهای دیدنی منطقه جنگلی توسکستان است که به طبیعت بکر و حیرت‌انگیزش شهرت دارد. اهالی این روستا در حاشیه جاده توسکستان، مغازه‌هایی برپا کرده‌اند و محصولات محلی همچون ماست، پنیر، گوشت تازه یا آب زرشک کوهستان را به گردشگران عرضه می‌کنند. جالب است بدانید که با شروع فصل زمستان آب‌وهوای این روستا به‌قدری سرد می‌شود که حدود نیمی از ساکنان این روستا به شهرهای گرگان و شاهرود مهاجرت می‌کنند. ارتفاعات روستای چهار باغ در فصل زمستان محبوب‌ترین مقصد ساکنان شهرهای اطراف و گردشگران، برای برف‌بازی و تیوب‌سواری است.
چشمه باغ سرهنگ
آخرین جاذبه دیدنی منطقه گردشگری توسکستان چشمه باغ سرهنگ است. این چشمه که در چهار کیلومتری روستای توسکستان قرار دارد، از دل کوه می‌جوشد و آب آن به طبیعت خرم و باطراوت منطقه گرمابدشت حیات می‌بخشد. توصیه می‌کنیم در سفر به روستا و جنگل توسکستان و گشت‌وگذار در این بهشت زیبا، بازدید از چشمه جوشان باغ سرهنگ را از دست ندهید.
همراه با حیوانات
در میان قدم زدن میان در جنگل‌های توسکستان، انواع گنجشک‌سانان، سار، دارکوب، قرقاول خزری، کبک، بلدرچین، کبوتر جنگلی، شاهین، قوش، قرقی، عقاب و جغد را خواهید دید. البته این تمام ماجرا نیست و شما ممکن است ملاقاتی با گرگ، گراز، خرس، روباه و یا شغال داشته باشید!
