سفر به اماکن مقدس ایران باستان؛ زیباترین آتشکده‌های ساسانی که باید ببینید

راهنماتو- مقدس‌ترین جایی که پیشینیان ما در آن عبادت می‌کردند چه نام داشته؟ شاید آتشکده یکی از مهم‌ترین این اماکن باشد.

به گزارش راهنماتو، آتش نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از بخش‌های دنیا که انسان خود را می‌شناخت مقدس بود. درواقع، وقتی انسان موفق به کشف آتش شد زندگیش تغییر چشمگیری کرد. به عنوان مثال وقتی اساطیر یونان را مرور می‌کنیم پرومته (خدای آتش) را می‌بینیم که دور از چشم زئوس (پادشاه خدایان) آتش را به انسان بخشید تا مشکلات او را برطرف کند. این کار پرومته باعث شد تا زئوس او را زنجیر کند و هروز عقابی جگر او را بدرد.

در ایران باستان نیز آتش قصه‌های فراوانی دارد. خدای آتش در ایران باستان آترگاتیس است که او را با نام آذر می‌شناسند. آذر پسر اهورامزداست و آتش همواره نمادی از پاکی و زایش و زندگی بوده است. در یکی از حماسی‌ترین روایات وقتی فرپادشاهی از جمشید گرفته می‌شود سه آتش مقدس فرنبغ، گشنسب و برزین مهر ، به کمک انسان می‌شتابند و فرنبغ است که فر پادشاهی را از ضحاک ماردوش باز پس می‌گیرد.

بنابراین از گذشته دور آتش برای ایرانیان مقدس بوده است. اما برای پاسداشت آتش در چه محلی آن را برمی‌افروختند؟ آتشکده! وقتی به معماری ایران باستان نگاه می‌اندازیم زیباترین آتشکده‌های برجای مانده در دوره ساسانیان ساخته شده‌اند. بنابراین در این مطلب از راهنماتو این آتشکده‌ها را معرفی می‌کنیم.

آتشکده چیست؟

پیش از اینکه به شکل مختصر بگوییم آتشکده چیست باید اشاره کنیم که در دوره هخامنشیان آتش را در فضای باز برمی‌افروختند. از این رو از این دوره آتشکده‌های بسیار زیادی برجای نمانده است. اما، از دوره اشکانیان به بعد ساختمان و شکل معماری آتشکده برجسته می‌شود.

در روزگاری که جهان در آغوش آتش آفرینش می‌تپید، زرتشتیان مکانی مقدس ساختند؛ آتشکده‌ای که در آن آتش، نماد پاکی و روشنایی، بر تخت قدرت می‌نشست. در این نیایشگاه‌ها، زمزمه‌های اوستا و گات‌ها با شعله‌های آتش درآمیخت و انسان به سوی خدای یکتا متمایل شد. آتشکده‌ها، همچون قلب تپنده‌ی آیین زرتشتی، نوری جاودان را در دل تاریکی‌ها افروختند و تا ابد در تاریخ ایران زمین می‌درخشند.

قدیمی‌ترین آتشکده آریایی‌ها

در سرزمین تاجیکستان، در شهری به نام سرزم، آتشکده‌ای می‌درخشید که پنج هزار و پانصد سال پیش، شعله‌ی یکتاپرستی را در دل آریایی‌ها روشن کرد. این قدیمی‌ترین آتشکده آریایی‌هاست. اما پیش از آن، در بلخ، آتشکده‌ای به نام نوبهار، شش هزار سال پیش، میزبان زرتشت پیامبر بود. این مکان مقدس، شاهد تولد و پرواز روحانی او بود و آتش آن، همچون چراغی راهگشا، مسیر انسان را به سوی خدای یکتا روشن کرد. آتشکده‌ها، از دیرباز، نگهبانان آتش مقدس و نماد وحدت و پاک‌دلی بودند.

معماری آتشکده

بر اساس پژوهش‌های احمد تفضلی، اطلاعات ما دربارهٔ آتشکده‌ها عمدتاً به دوره‌های ساسانی و اسلامی محدود می‌شود. تصویری که از این بناهای مقدس در ذهن داریم، ساختمانی با هشت درگاه و اتاق‌های هشت‌گوشه است که در مرکز آن، آتشدانی همواره شعله‌ور است. اما این تصویر، تنها گوشه‌ای از پازل پیچیدهٔ معماری آتشکده‌هاست.

با گذر زمان، زرتشتیان به این باور رسیدند که تابش مستقیم آفتاب بر آتش مقدس، آن را آلوده می‌کند. به همین دلیل، معماران آتشکده‌ها به تدریج اتاق‌هایی در دل بنا ساختند تا آتش را از نور خورشید حفظ کنند. این تغییر، نشان از دگرگونی در باورها و آیین‌های زرتشتیان دارد و بر معماری آتشکده‌ها نیز تأثیر گذاشت.

اما ریشه‌های آتشکده‌ها به دوران بسیار پیشین‌تر از زرتشت، یعنی به زمان پادشاهان پیشدادی مانند هوشنگ و جمشید بازمی‌گردد. این نشان می‌دهد که پرستش آتش و ساختن مکان‌های مقدس برای آن، ریشه‌ای بسیار کهن در فرهنگ ایرانی دارد.

• تنوع معماری: اگرچه الگوی کلی آتشکده‌ها در دوره‌های مختلف شباهت‌هایی داشته است، اما تنوع زیادی نیز در شکل و اندازهٔ آنها وجود داشته است. برخی آتشکده‌ها بسیار ساده و برخی دیگر بسیار مجلل و تزئین شده بودند.
• تابع شرایط اقلیمی: معماری آتشکده‌ها تحت تأثیر شرایط اقلیمی مناطق مختلف ایران نیز قرار داشته است. برای مثال، آتشکده‌های مناطق سردسیر، معمولاً دارای سیستم‌های گرمایشی پیشرفته‌تری بودند.
• نمادگرایی اعداد: عدد هشت در فرهنگ زرتشتی دارای اهمیت خاصی است و به همین دلیل، در معماری آتشکده‌ها نیز به کرات از این عدد استفاده شده است.
• آتشدان به عنوان قلب آتشکده: آتشدان، قلب تپندهٔ هر آتشکده‌ای بود. مواد مورد استفاده در ساخت آتشدان، نحوهٔ چیدن هیزم‌ها و روش نگهداری از آتش، همگی بر اساس آیین‌های خاص زرتشتی انجام می‌شد.

مهم‌ترین آتشکده‌ها در دوره ساسانیان

براساس متونی که از تاریخ پرفرازونشیب ساسانیان وجود دارد، سه آتشکده مهم و بزرگ در این دوره وجود داشته که مربوط به 3 قشر خاص از مردمان می‌شده است.

• آتشکده آذرفرنبغ مهم‌ترین آتشکده بود که مربوط به روحانیان و موبدان می‌شده است. مخروبه‌ای از این آتشکده هنوز در فارس پابرجاست. اما، هنوز علاقمندانی برای بازدید از این آتشکده روانه استان فارس می‌شوند. یکی از دلایل شهرت آن نیز افسانه‌هایی است که اسلام با خود آورد. طبق روایتی وقتی حضرت محمد متولد می‌شود، آتش این آتشکده به شکل غیرقابل باوری خاموش می‌شود.

• آتشکده آذرگشنسب دومین آتشکده مهم باقی مانده از دوره ساسانیان است که بقایای آن را در تخت سلیمان می‌بینیم. این منطقه نه تنها به آتشکده‌اش بلکه با روایات و اسطوره‌هایی که سینه به سینه از دوران باستان تاکنون نقل شده است، معروف است. نکته جالب در مورد آتشکده آذرگشنسب این است که آن را متعلق به سلحشوران و شهریاران می‌دانستند. بنابراین پیش از هر جنگی پادشاهان به این مکان مقدس می‌رفتند و پس از جنگ غنایمشان را به آن هدیه می‌کردند. این نمادی از نذری دادن است که از گذشته‌های دور در خاطرات باقی مانده است.

• آتشکده آذر برزین مهر سومین آتشکده مهم باقی مانده از دوره ساسانیان است که متاسفانه از بنای آن چیز زیادی باقی نمانده است. این آتشکده مربوط به برزگران و کشاورزان می‌شده است. درواقع بحث بر سر اینکه این آتشکده مهم در کجا قرار دارد فراوان است. آذربرزین مهر، یکی از سه آتش مقدس ایرانیان باستان، ابتدا در مکان مشخصی قرار نداشت. پس از پذیرش دین زرتشت توسط گشتاسپ، این آتش مقدس به کوه ریوند در خراسان منتقل شد و در آنجا بر فراز تپه‌ای به همین نام جای گرفت. برخی پژوهشگران مانند جکسن، مکان این آتشکده را در روستای مهر بخش داورزن سبزوار جستجو کرده‌اند، در حالی که هوتاوم ا شیندلر و مارکوارت آن را در روستای ریوند نیشابور می‌دانند. لازار فاربی نیز ریوند را شهری برای مغان می‌داند. مسعودی نیز به آتشکده‌ای در نیشابور اشاره می‌کند که احتمالاً همان آذربرزین مهر است. فائق توحیدی، باستان‌شناس ایرانی، در سال 1352 چارطاقی خانۀ دیو واقع در ارتفاعات ریوند داورزن را به‌عنوان آتشکده آذربرزین مهر در دوره ساسانی معرفی کرده است.

فراموش نکنید که این سه آتشکده که از آن‌ها نام بردیم محل سه آتش مهم بودند. این سه آتش نگهدارنده سایر آتش‌ها یا به بیانی مادر تمام آتش‌ها هستند.

زیباترین آتشکده‌های به جای مانده از دوران ساسانیان

حال که تاریخ آتشکده را به شکل مختصر مرور کردیم و از اهمیت این عنصر در میان اساطیر ایرانی و مذهب زرتشت باخبر شدیم بهتر است به سراغ زیباترین آتشکده‌هایی برویم که بناهای آن هنوز پابرجاست و می‌توان از آن دیدن کرد.

1. آتشکده بهرام ری (تپه میل)

آتشکده بهرام ری، همچون نگینی درخشان بر تپه‌های بلند ری می‌درخشد و یادآور تمدن باشکوه ایران باستان است. این آتشکده که قدمت آن به دوره ساسانیان می‌رسد، زمانی مکانی مقدس برای زرتشتیان بوده است. بنایی که با سنگ، ساروج و خشت ساخته شده و با گچ‌بری‌های زیبا آراسته بوده است. طاق‌های بلند و ستون‌های استوار آن، شکوه و عظمت این بنا را نشان می‌دهند. برخی باور دارند که این آتشکده، محل نیایش بهرام گور، یکی از شاهان قدرتمند ساسانی بوده است.

روایت‌های تاریخی و اسطوره‌ای از این آتشکده حکایت از قدمتی بسیار طولانی‌تر دارند. برخی منابع آن را به دوران پیش از زرتشت و حتی به فریدون نسبت می‌دهند. با این‌حال، شواهد باستان‌شناسی تاکنون نتوانسته‌اند این ادعاها را به‌طور قطعی تأیید یا رد کنند. با توجه به اهمیت این آتشکده، مطالعات و کاوش‌های باستان‌شناسی در این منطقه همچنان ادامه دارد تا بتوان به پرسش‌های بی‌پاسخ درباره تاریخ و معماری آن پاسخ داد.

آدرس آتشکده بهرام ری (تپه میل)

برای رفتن به آتشکده بهرام ری (تپه میل) باید به استان تهران، تهران، شهرری، ۱۲ کیلومتری جنوب شرقی شهرری، روستای چالطرخان بروید.

2. آتشکده نیاسر (چهارطاقی)

چهارطاقی نیاسر، همچون نگینی درخشان بر تارک کوه‌های کرکس می‌درخشد و یادآور تمدن کهن ایران باستان است. این بنا که در دل کویر کاشان جای گرفته است، نه تنها یک بنای معماری، بلکه یک تقویم آفتابی و آتشکده‌ای مقدس بوده است. با نگاهی به این بنا، گویی به اعماق تاریخ سفر می‌کنیم و اسطوره‌های ایرانی را لمس می‌کنیم.

معماری چهارطاقی نیاسر، با استفاده از سنگ‌های طبیعی و گچ، نمایانگر دانش و مهارت بالای معماران ایرانی در دوران باستان است. طراحی دقیق و هوشمندانه این بنا، به گونه‌ای است که با استفاده از نور خورشید، یک تقویم آفتابی دقیق را ایجاد می‌کند. سایه‌های ایجاد شده توسط پرتوهای خورشید در نقاط مشخصی از بنا، نشانگر آغاز فصل‌ها و رویدادهای مهم نجومی بوده است. این دقت و ظرافت در طراحی، نشان از دانش عمیق ایرانیان باستان در زمینه نجوم و معماری دارد.

چهارطاقی نیاسر، علاوه بر جنبه نجومی، یک آتشکده مقدس نیز بوده است. آتش در آیین زرتشتی نماد پاکی و روشنی است و آتشکده‌ها نیز مکان‌هایی مقدس برای پرستش آتش بودند. این بنا که در مکانی مرتفع و دور از دسترس ساخته شده است، به عنوان مکانی برای نیایش و ارتباط با نیروهای برتر کیهانی مورد استفاده قرار می‌گرفته است. با توجه به موقعیت جغرافیایی و معماری خاص آن، می‌توان حدس زد که این آتشکده، مکانی برای برگزاری آیین‌های مذهبی مهم و اسرارآمیز بوده است.

آدرس آتشکده نیاسر

برای رفتن به آتشکده نیاسر باید به  استان اصفهان، شهرستان کاشان، ارتفاعات بخش نیاسر بروید.

3. آتشکده خرم دشت

چهارتاقی خرمدشت، یکی از ارزشمندترین آثار معماری دوره ساسانی در ایران است که در نزدیکی کاشان قرار دارد. این بنا که به عنوان آتشکده مورد استفاده قرار می‌گرفته، با پلان مربعی و گنبدی چهاروجهی، نمونه‌ای بارز از معماری آتشکده‌های ساسانی است. مصالح اصلی به کار رفته در ساخت این بنا، سنگ و گچ بوده است. ویژگی بارز این آتشکده، وجود راهروی طواف در اطراف آن است که نشان از اهمیت آیین‌های مذهبی و اهمیت آتش در این مکان دارد.

با توجه به کاوش‌های باستان‌شناسی، این احتمال وجود دارد که این آتشکده در اواخر دوره اشکانی یا اوایل دوره ساسانی ساخته شده باشد. کشف سفال‌های جلینکی در این محوطه، این گمانه‌زنی را تقویت می‌کند. موقعیت جغرافیایی این آتشکده در کنار کوه و رودخانه، و همچنین وجود آتشکده‌های دیگر در نزدیکی آن، نشان از اهمیت این منطقه در دوران باستان دارد.

متأسفانه، این اثر تاریخی ارزشمند در معرض تهدیدات جدی قرار دارد. حفاری‌های غیرمجاز، ساخت و سازهای بی‌رویه در اطراف بنا، و عدم توجه کافی به حریم آن، از جمله مهم‌ترین چالش‌هایی هستند که این اثر تاریخی با آن روبرو است. همچنین، مرمت‌های نادرست و نامناسب انجام شده بر روی بنا، به ساختار اصلی آن آسیب رسانده است.

یکی از مهم‌ترین مشکلات این آتشکده، عدم وجود یک شناسنامه و تابلو برای معرفی آن به بازدیدکنندگان است. این امر باعث شده است که بسیاری از مردم از اهمیت تاریخی و فرهنگی این بنا بی‌اطلاع باشند. همچنین، نبود برنامه‌ریزی مناسب برای حفاظت و نگهداری از این اثر، باعث شده است که این بنا در معرض تخریب و نابودی قرار گیرد.

آدرس آتشکده خرم دشت

برای رفتن به آتشکده خرم دشت باید به 20 کیلومتری شهر کاشان بروید.

4. آتشکده تنگ چک چک

تنگ چک‌چک، دره‌ای تاریخی در استان فارس است که با قدمتی طولانی، داستان‌های بسیاری را در دل خود نهفته دارد. این تنگه نه تنها یک مسیر ارتباطی باستانی، بلکه مجموعه‌ای از آثار تاریخی و طبیعی است که هر یک به نوبه خود، گویای بخش مهمی از تاریخ و فرهنگ ایران باستان هستند.

یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های تنگ چک‌چک، قصر آینه یا قصر دختر است. این بنای چهارطاقی و گنبددار، شاهکاری از معماری ساسانی است که به احتمال زیاد به عنوان آتشکده مورد استفاده قرار می‌گرفته است. موقعیت استراتژیک این بنا بر روی ارتفاعات و وجود راهروی طواف در اطراف آن، این گمانه‌زنی را تقویت می‌کند.

قصر آینه، با استفاده از سنگ و گچ ساخته شده و دارای تاقچه‌های متعدد در قسمت داخلی است که نشان از کاربری مذهبی آن دارد. این بنا با توجه به ابعاد بزرگ و معماری پیچیده، یکی از بزرگ‌ترین چهارطاقی‌های استان فارس محسوب می‌شود.

یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد این بنا، وجود کوهی صیقلی در پشت آن است که به باور برخی، به عنوان آینه برای نظارت بر اطراف استفاده می‌شده است. البته، این فرضیه هنوز به طور قطعی ثابت نشده است.

وجود آتشکده در این منطقه، نشان از اهمیت این مکان در آیین‌های مذهبی زرتشتیان دارد. آتشکده‌ها به عنوان مراکز تجمع و نیایش، نقش مهمی در زندگی اجتماعی و فرهنگی مردم آن زمان داشته‌اند.

تنگ چک‌چک در گذشته، یکی از مهم‌ترین راه‌های ارتباطی بین مناطق مرکزی ایران و سواحل جنوبی بوده است. بازرگانان برای حمل کالاهای خود از این مسیر استفاده می‌کردند و به همین دلیل، در طول مسیر آب‌انبارهایی برای تأمین آب مورد نیاز کاروان‌ها ساخته شده بود.

متأسفانه، با گذشت زمان و تغییرات اجتماعی و اقتصادی، تنگ چک‌چک رو به فراموشی گذاشته است. تخریب بخش‌هایی از بناها، ساخت جاده‌های جدید و عدم توجه کافی به حفاظت از این منطقه، از جمله چالش‌هایی است که این اثر تاریخی با آن روبرو است.

حفاظت از تنگ چک‌چک و آثار تاریخی موجود در آن، نه تنها برای حفظ میراث فرهنگی کشور، بلکه برای توسعه گردشگری پایدار نیز ضروری است. این منطقه با داشتن پتانسیل‌های بسیار بالا، می‌تواند به یکی از مقاصد مهم گردشگری تاریخی و طبیعی کشور تبدیل شود.

آدرس آتشکده تنگ چک چک

برای رفتن به آتشکده تنگ چک چک باید به  استان فارس، شهرستان داراب، روستای رستاق، جنوب سرتنگ تنگ چک چک بروید.

5. آتشکده چهارقاپی قصر شیرین

آتشکده چهارقاپی، بنایی باشکوه و تاریخی در شمال شهر قصرشیرین است که به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار معماری دوره ساسانی شناخته می‌شود. این بنا که به منظور پرستش آتش مقدس ساخته شده بود، با معماری منحصربه‌فرد و موقعیت استراتژیک خود، نمادی از قدرت و شکوه امپراتوری ساسانی بوده است.

معماری چهارقاپی، با استفاده از سنگ و گچ و با الهام از الگوهای معماری ساسانی، به صورت یک بنا چهارگوش با گنبدی بلند ساخته شده است. چهار دروازه بلند در چهار جهت اصلی، دسترسی به فضای داخلی را فراهم می‌کرده و به این ترتیب، امکان برگزاری مراسم مذهبی با حضور جمع کثیری از مردم فراهم می‌شده است. وجود راهروهای طواف در اطراف بنا و سکوی سنگی در داخل آن، نشان از اهمیت آیین‌های مذهبی و جایگاه ویژه آتش در این مکان دارد.

با توجه به موقعیت جغرافیایی این بنا در نزدیکی مرزهای غربی ایران، می‌توان حدس زد که این آتشکده علاوه بر کارکرد مذهبی، نقش مهمی در دفاع از مرزهای کشور نیز داشته است. همچنین، وجود این بنا در کنار جاده‌های تجاری، نشان از اهمیت اقتصادی این منطقه در دوران باستان دارد.

آدرس آتشکده چهارقاپی قصر شیرین

برای رفتن به آتشکده چهارقاپی قصر شیرین باید به استان کرمانشاه، شمال شهر قصرشیرین بروید.

6. آتشکده کرکویه

آتشکده کرکویه، یکی از ارزشمندترین آثار تاریخی ایران است که در دل کویر سیستان می‌درخشد. این بنا که به نام کرکوشاه نیز شناخته می‌شود، با معماری منحصربه‌فرد و قدمت طولانی، گواهی بر شکوه و عظمت تمدن ایران باستان است.

آتشکده کرکویه با دو گنبد بزرگ و شاخ‌هایی شبیه به شاخ گاو بر روی آن‌ها، نمادی از قدرت و تقدس آتش در آیین زرتشتی بوده است. آتش در این آئین، نماد پاکی و روشنی است و آتشکده‌ها نیز مکان‌هایی مقدس برای پرستش آتش بودند. معماری این بنا با استفاده از مصالح بومی منطقه و با الهام از معماری دوره ساسانی، نشان از دانش و مهارت بالای معماران ایرانی در آن زمان دارد.

آتشکده کرکویه، نه تنها یک بنای معماری، بلکه یک مکان مقدس برای زرتشتیان بوده است. این بنا، در طول تاریخ، نقش مهمی در زندگی اجتماعی و فرهنگی مردم منطقه داشته است. با توجه به روایات تاریخی، قدمت این آتشکده به زمان کیخسرو نسبت داده می‌شود و تا قرن هفتم هجری نیز مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

آتشکده کرکویه در شهرستان هیرمند و در نزدیکی روستای کرکویه قرار دارد. این بنا در میان زمین‌های باتلاقی سیستان و نزدیک مرز ایران با افغانستان واقع شده است. متأسفانه، این اثر تاریخی ارزشمند در طول تاریخ، آسیب‌های زیادی دیده است. عوامل طبیعی مانند زلزله و سیل، و همچنین عوامل انسانی مانند بی توجهی و تخریب، باعث شده است که بخش‌هایی از این بنا از بین برود.

حفاظت و مرمت آتشکده کرکویه، یکی از مهم‌ترین وظایف سازمان میراث فرهنگی است. با انجام مطالعات دقیق باستان‌شناسی، تهیه طرح جامع مرمت، و افزایش آگاهی عمومی نسبت به اهمیت این اثر، می‌توان این بنا را برای آیندگان حفظ کرد. همچنین، با ایجاد زیرساخت‌های مناسب گردشگری، می‌توان از این بنا به عنوان یک جاذبه گردشگری مهم استفاده کرد و درآمدزایی برای منطقه ایجاد کرد.

 آدرس آتشکده کرکویه

برای رفتن به آتشکده کرکویه باید به استان سیستان و بلوچستان، شهرستان هیرمند، غرب روستای خمر بروید.

کاخ-آتشکده‌های ساسانیان

وقتی به بناهای به جای مانده از دوران ساسانیان نگاه می‌کنیم، ممکن است هنوز متوجه کاربری آن به شکل جزئی نباشیم. در این میان کاخ‌هایی از عصر ساسانی بر جای مانده که به نظر می‌رسد کاربردی شبیه به آتشکده نیز داشته باشد که در ادامه به آن می‌پردازیم.

کاخ یا آتشکده فیروز آباد

کاخ یا آتشکده فیروزآباد که با نام‌‌های کاخ اردشیر و رام اردشیر نیز شناخته می‌شود جزو اولین بناهایی است که اردشیر بابکان با انگیزه‌های سیاسی برپا کرد. حالا وقتی باستان شناسان در مورد کابرد این بنا حرف می‌زنند اختلاف نظرهای فراوانی به وجود می‌آید.

اما، اگر به گنبدهای کاخ یا آتشکده فیروزآباد نگاه کنیم به یاد سه آتش مقدس در دین زرتشت می‌افتیم که پیش‌تر از آن‌ها صحبت کردیم. بنابراین احتمال این وجود دارد که این سه گنبد نماد این سه آتش گرامی باشند. این گنبدهای زیبا بر روی فیلپوش قرار گرفته‌اند و از قدیمی‌ترین نمونه چنین گنبدهایی به حساب می‌آیند.

نکته‌ای که این آتشکده یا کاخ را به شدت زیبا و منحصر به فرد می‌کند ایوان آن است که انگار اقتباسی از سبک معماری اشکانیان است. در این میان باید اشاره کنیم که در ساخت این بنا به آب و هوا و منطقه جغرافیایی نیز توجه شده تا جایی که در معماری آن از خیشخان استفاده شده است. خیشخان یا بادپروا برای پیچیدن باد در فضای داخلی و دیوارها ایجاد می‌شده است.

آدرس کاخ یا آتشکده فیروزآباد

برای رفتن به کاخ یاآتشکده فیروزآباد باید به  استان فارس، ۳ کیلومتری شمال فیروزآباد بروید.

کاخ قلعه دختر

دژ کوهستانی قلعه دختر به دستور اردشیر بابکان ساخته شده است. در آن دوران احتمالا اردشیر هنوز خراجگزار پادشاهان اشکانی بوده. این دژ که در دوران خود به شدت مستحکم به نظر می‌رسیده بر فراز صخره‌ای در فیروز آباد ساخته شده است و رفت و آمد به آن حتی در این دوره تاریخی دشوار است. چه برسد به دوره‌ای که اردشیر بابکان سعی در تغییر پادشاهی داشته است.

در واقع بهتر است بگوییم که کاخ قلعه دختر برگردان ساده شده‌‎ای از آتشکده فیروزآباد است. این کاخ دو میان سرا دارد که مسطح نیستند؛ یعنی یکی از دیگری بالاتر است. بعلاوه، زمانی که این کاخ در اوج شکوه خود بود بر نوک گنبدش حفره‌ای بود که رو به آسمان باز می‌شد و به آن هورنو می‌گفتند.

با توجه به اتاق‌هایی که در این کاخ وجود دارد اکثرا معتقدند که قلعه دختر آتشکده نه، بلکه یک کاخ بوده که برای ساخت آن از آتشکده فیروزآباد اقتباس شده است.

آدرس کاخ قلعه دختر

برای رفتن به کاخ قلعه دختر باید به استان فارس، شهر فیروزآباد، کیلومتر ۱۰ جاده فیروزآباد به کوار بروید.

نویسنده: طناز حسینی فر