راهنماتو- شاه عباس صفوی که پیوسته با عثمانیان در جنگ بود تصمیم گرفت پایتخت خود را از قزوین به اصفهان منتقل کند و این آغاز شکوه اصفهان بود.
به گزارش راهنماتو، یکی از مهم‌ترین وقایع تاریخی مهم اجتماعی و سیاسی ایران در سده دهم هجری، حدود ۸۸۰ شمسی، ظهور حکومت صفوی بود. صفویان توانستند حکومتی متمرکز برپا کنند آن هم پس از دهه‌ها حکومت ملوک الطوایفی و ستیز‌های پی در پی حاکمان محلی که خواب را از چشم مردم گرفته بود. وقتی حکومت متمرکز شد، وحدت ارضی نیز احیا گشت و مذهبی رسمی؛ یعنی شیعه اثنی‌عشری دست به دست آن داد تا حکومت صفویان ویژگی‌هایی ممتاز پیدا کند. از این روست که قرن ۱۶ میلادی در ایران را «قرن سلاطین بزرگ» می‌نامند چراکه نشانه‌های بارز فرهنگی در این عصر روشن است و هنر در اوج شکوفایی خود. در این مطلب از راهنماتو سفری به عصر صفویان خواهیم داشت و زیباترین آثار تاریخی برجای مانده از آنان در اصفهان را معرفی خواهیم کرد.
حکومت شاه عباس اول؛ انتقال پایتخت به اصفهان
شاه عباس اول صفوی با تشکیل سپاه شاهسون و انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان، تحولات مهمی در ساختار قدرت صفوی ایجاد کرد. این اقدامات دو هدف اصلی را دنبال می‌کرد: اول، کاهش قدرت قزلباش‌ها که قبلا نفوذ زیادی در امور کشور داشتند و دوم، تقویت اقتدار شخصی شاه و برقراری استبداد مطلقه. با تشکیل سپاه شاهسون، شاه عباس نیروی نظامی وفاداری به خود را ایجاد کرد که به او اجازه می‌داد تا بر قزلباش‌ها مسلط شود. همچنین، انتقال پایتخت به اصفهان که شهری مرکزی و دور از مرزها بود، به شاه عباس امکان داد تا کنترل بیشتری بر امور کشور داشته باشد و از نفوذ قدرتمندان محلی بکاهد.
انتخاب اصفهان به عنوان پایتخت جدید صفوی، علاوه بر دلایل سیاسی، دلایل دیگری نیز داشت. موقعیت جغرافیایی ممتاز اصفهان، حاصلخیزی منطقه و امکانات گسترش شهر، از جمله عواملی بودند که این شهر را به عنوان پایتخت جدید مناسب می‌ساختند. شواهد تاریخی نشان می‌دهد که اقدامات ساختمانی گسترده‌ای پیش از انتقال رسمی پایتخت در اصفهان انجام شده بود. این اقدامات نشان از برنامه‌ریزی دقیق شاه عباس برای تبدیل اصفهان به شهری باشکوه و مرکز قدرت صفوی دارد. میدان نقش جهان که یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی ایران است، نمونه‌ای از این اقدامات ساختمانی است و برای برگزاری مراسم و نمایش قدرت حکومت صفوی مورد استفاده قرار می‌گرفت. از این روست که هنوز هم در اصفهان کوچه پس کوچه‌های زیبایی وجود دارد که قدم زدن در آن حسی تاریخی و رویایی به ما می‌بخشد.
شاه عباس اول
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای شاه عباس اول، بازیابی و حفظ تمامیت ارضی ایران بود. با انتقال پایتخت به اصفهان و تمرکز قدرت در دست شاه، او توانست از فرصت‌ها برای بازپس‌گیری مناطق از دست رفته استفاده کند. سپاه شاهسون که به وفاداری به شاه شهره بود، نقش مؤثری در دفع حملات دشمنان و بازگرداندن مناطق اشغالی داشت. همچنین، با ایجاد روابط دیپلماتیک با قدرت‌های خارجی، شاه عباس توانست مانع از مداخله آن‌ها در امور داخلی ایران شود و به حفظ تمامیت ارضی کشور کمک کند. به این ترتیب، شاه عباس با تدبیر و درایت، ایران را از وضعیت پراکندگی و ضعف خارج کرد و آن را به یک قدرت منطقه‌ای تبدیل نمود.
هنر معماری در عصر صفویان؛ تجلی بهشتی زمینی
دوران صفویه، عصری طلایی برای شکوفایی هنر و معماری ایران بود. با روی کار آمدن صفویان، بخصوص در دوران سلطنت شاه عباس اول، شاهد تحولات شگرفی در عرصه شهرسازی و معماری هستیم. اصفهان، که به پایتختی برگزیده شد، به نمادی از شکوه و عظمت این دوره تبدیل گردید. شیخ بهایی، دانشمند و معمار بزرگ ایرانی، با همراهی شاه عباس، نقش بسزایی در خلق آثاری بدیع و ماندگار ایفا کرد. در این دوران، سنت‌های کهن معماری ایرانی با نوآوری‌های جدید آمیخته شد و سبک منحصر به فردی به نام «شیوه اصفهانی» شکل گرفت.
معماری صفوی، با استفاده از هندسه‌ای دقیق و خطوط شکسته، فضایی آرام و متعادل را به وجود می‌آورد. کاشی‌های هفت‌رنگ، با نقش‌هایی ظریف و رنگارنگ، به بناها جلوه‌ای خیره‌کننده می‌بخشید. گنبدهای بلند، ایوان‌های رفیع و سردرهای باشکوه، از جمله عناصر اصلی معماری صفوی بودند که بر زیبایی و عظمت بناها می‌افزودند. خطاطی و خوشنویسی نیز در این دوران به اوج شکوفایی رسید و کتیبه‌های زیبا بر روی بناها نقش می‌بست. مساجد، مدارس و کاروانسراها، با معماری باشکوه خود، به مراکز فرهنگی و اجتماعی مهمی تبدیل شدند.
شیوه اصفهانی، که پیشتر در مورد آن به شکلی جزئی‌تر در مطلب «جاهای دیدنی اصفهان؛ زیباترین بناهای تاریخی برای گرم شدن در یک روز سرد» پرداخته‌ایم، به عنوان آخرین سبک معماری اصیل ایرانی، تاثیری عمیق بر معماری دوره‌های بعدی گذاشت. این سبک، با تلفیق سنت و نوآوری، به یکی از ارزشمندترین میراث‌های فرهنگی ایران تبدیل شده است. بناهای تاریخی به جا مانده از دوران صفویه، همچون نگین‌هایی درخشان، بر تارک تاریخ و فرهنگ ایران می‌درخشند و هر ساله گردشگران بسیاری را از سراسر جهان به سوی خود می‌کشانند. این بناها، نه تنها نمادی از قدرت و شکوه صفویان هستند، بلکه گواهی بر ذوق هنری و خلاقیت معماران ایرانی نیز می‌باشند.
آثار تاریخی اصفهان از دوره صفوی
حال که به اوضاع و أحوال سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران در دوره صفویان رسیدیم و در کوچه و پس کوچه‌های أصفهان در آن دوران قدم زدیم بهتر است برخی از آثار معماری برجای مانده از آنان را مرور کنیم.
۱. کاخ عالی قاپو
کاخ عالی قاپو، یکی از برجسته‌ترین و زیباترین آثار معماری دوران صفویان است که در میدان نقش جهان اصفهان قرار دارد. این عمارت ۶ طبقه و با مساحتی بالغ بر ۱۸۰۰ متر مربع، نمادی از شکوه و عظمت حکومت صفویان به‌شمار می‌آید و در زمان خود از بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین بناهای سلطنتی ایران بوده است.
عالی‌قاپو، نگینی درخشان بر تارک میدان نقش جهان اصفهان، در دوران صفوی و به دستور شاه عباس اول ساخته شد. این بنای باشکوه، که در ابتدا به عنوان دولتخانه صفوی مورد استفاده قرار می‌گرفت، نمادی از قدرت و شکوه این سلسله بود. عالی‌قاپو با معماری بی‌نظیر و تزئینات چشم‌نواز خود، به یکی از شاهکارهای معماری ایران تبدیل شد. ایوان بلند و ستون‌های چوبی آن، فضایی دل‌انگیز برای شاه و درباریان ایجاد کرده بود و از آنجا می‌توانستند به تماشای مسابقات چوگان در میدان نقش جهان بنشینند. نام "عالی‌قاپو" به معنای "درگاه عالی" است و به دلیل جایگاه ویژه این بنا در دربار صفوی به آن اطلاق شده است.
عالی‌قاپو نه تنها یک بنای سیاسی و اداری بود، بلکه به عنوان یک مرکز فرهنگی نیز مورد توجه قرار می‌گرفت. تالار موسیقی این کاخ با طراحی آکوستیک بی‌نظیر خود، فضایی دل‌نشین برای اجرای موسیقی ایجاد می‌کرد. نقاشی‌ها و تزئینات هنری دیوارها و سقف‌ها نیز بر زیبایی و شکوه این بنا افزوده بود. عالی‌قاپو در طول تاریخ، دستخوش تغییرات و مرمت‌های متعددی شده است، اما همچنان به عنوان یکی از ارزشمندترین آثار تاریخی و معماری ایران محسوب می‌شود.
آدرس کاخ عالی قاپو
برای رفتن به کاخ عالی قاپو باید به استان اصفهان، اصفهان، خیابان استانداری، خیابان سپه، میدان نقش جهان، ضلع غربی میدان بروید.
۲. مسجد جامع عباسی
مسجد امام (که به نام‌های مسجد جامع عباسی، مسجد سلطانی و مسجد شاه نیز شناخته می‌شود) یکی از بناهای مهم و تاریخی اصفهان است که در دوران صفوی ساخته شده و به عنوان یکی از شاهکارهای معماری اسلامی ایران شناخته می‌شود. این مسجد در ضلع جنوبی میدان نقش جهان قرار دارد و به دستور شاه عباس اول در سال ۱۰۲۰ هجری قمری ساخته شد. مسجد امام که در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ به‌عنوان اثر ملی به ثبت رسید، دارای ویژگی‌های معماری برجسته‌ای همچون گنبد عظیم دو پوسته و کاشی‌کاری‌های معرق در سردر ورودی است. ساخت این مسجد در طول سلطنت شاه عباس اول آغاز و در زمان جانشینان او به تکمیل رسید. معماری منحصر به فرد این مسجد شامل طراحی هوشمندانه فضاهای مختلف و استفاده از مواد باکیفیت، مانند سنگ‌های مرمری و کاشی‌های هفت رنگ، است.
مسجد امام به عنوان یکی از نمونه‌های بارز معماری چهار ایوانی، به شکلی زیبا و دقیق طراحی شده تا ارتباط میان اجزای مختلف آن به بهترین نحو برقرار شود. از ویژگی‌های برجسته دیگر این بنا می‌توان به منبر سنگی با پله‌های متعددی، دولابچه چوبی طلاکاری شده در محراب، و مناره‌های زیبا با نقوش ختایی اشاره کرد. این مسجد به‌ویژه در زمینه تزیینات کاشی‌کاری، با استفاده از نقش‌های گیاهی و حیوانی، فضای مقدس خود را به شکلی چشمگیر زیبا کرده است. همچنین، انعکاس صوت در مرکز گنبد بزرگ و شاخص زمان‌شناسی در مدرسه‌های مجاور مسجد از دیگر ویژگی‌های منحصر به فرد این بناست که توجه بازدیدکنندگان را جلب می‌کند.
آدرس مسجد جامع عباسی
برای رفتن به مسجد جامع عباسی باید به ضلع جنوبی میدان نقش جهان بروید.
۳. مسجد شیخ لطف‌الله
مسجد شیخ لطف‌الله یکی از شاهکارهای معماری ایرانی در دوره صفوی است که در میدان نقش جهان اصفهان، روبه‌روی کاخ عالی قاپو قرار دارد. این مسجد که در تاریخ 15 دی 1310 به‌عنوان اثر ملی ثبت شده است، با کاشی‌کاری‌های زیبا و طراحی منحصر به فرد خود، نمادی از هنر و معماری اصفهانی به شمار می‌رود.
این مسجد در ابتدا توسط شاه عباس اول برای شیخ لطف‌الله، یکی از بزرگ‌ترین علما و مراجع شیعه، ساخته شد. طراحی آن بر عهده استاد محمدرضا اصفهانی بود و ساخت آن 18 سال به طول انجامید. مسجد شیخ لطف‌الله به‌دلیل نداشتن مناره و حیاط، ویژگی‌های خاصی دارد که آن را از دیگر مساجد ایران متمایز می‌کند. این مسجد اختصاصی برای دربار صفوی ساخته شده بود و عموم مردم اجازه ورود به آن را نداشتند.
یکی از ویژگی‌های خاص مسجد، طراحی آن به‌گونه‌ای است که نسبت طلایی در تناسب اجزای بنا به‌خوبی رعایت شده است. ورودی مسجد به‌شکل منحنی و با چهار پله به محوطه سردر می‌رسد، و راهرویی پیچ‌دار که به‌سمت شبستان اصلی می‌رود، فضایی معنوی و روحانی ایجاد می‌کند. شبستان اصلی مسجد که در مرکز قرار دارد، به شکل مربع است که به تدریج به هشت‌ضلعی تبدیل شده و در نهایت به دایره ختم می‌شود. این طراحی بی‌نظیر از پلان‌های معماری ساسانی الهام گرفته شده است.
گنبد باشکوه مسجد شیخ لطف‌الله که یکی از زیباترین گنبدهای جهان به‌شمار می‌رود، با دو پوسته ساخته شده و از آن 16 پنجره مشبک برای تهویه هوا و نورپردازی استفاده شده است. همچنین در داخل گنبد، نقوش لوزی که به شکل پرهای طاووس نمایان می‌شود، جلوه‌ای بی‌نظیر از هنر معماری صفوی را به نمایش می‌گذارد.
کاشی‌کاری‌های مسجد که شامل کاشی‌های معرق و هفت‌رنگ است، به‌ویژه در شبستان و سردر، با نقوش اسلیمی و گل و گلدان، چشم‌نواز است. در فضای شبستان، تزیینات کاشی‌کاری با رنگ‌های فیروزه‌ای و سبز، جلوه‌ای خیره‌کننده ایجاد کرده و فضای معنوی این مکان را تکمیل می‌کند.
مسجد شیخ لطف‌الله علاوه بر زیبایی‌های معماری، نورپردازی خاصی نیز دارد که با استفاده از پنجره‌های مشبک، نوری نرم و معنوی در فضای داخلی ایجاد می‌کند. نورپردازی در این مسجد به‌طور خاص به گونه‌ای است که با تغییر زاویه تابش نور، بخش‌های مختلف مسجد جلوه‌ای متفاوت پیدا می‌کنند.
آدرس مسجد شیخ لطف‌الله
برای رفتن به مسجد شیخ لطف‌الله باید به ضلع شرقی میدان نقش جهان بروید.
بیشتر بخوانید: بهترین بازارهای اصفهان برای خرید لباس پاییزی
۴. منار جنبان
منارجنبان اصفهان یکی از عجایب معماری ایران است که در دوران ایلخانی ساخته شده، اما مناره‌های آن در دوران صفویان به ایوان متصل شدند. این بنا که به آرامگاه شیخ امیر عبدالله نیز معروف است، در جاده اصفهان به نجف‌آباد قرار دارد و به‌دلیل ویژگی منحصر‌به‌فردش، یعنی تکان خوردن همزمان دو مناره، شهرت دارد.
وقتی یکی از مناره‌ها تکان داده می‌شود، مناره دیگر نیز به‌طور خودکار می‌لرزد، که این پدیده به دلیل تشدید ارتعاشات میان مناره‌ها و ساختار سبک و متوازن آن‌ها است. این ویژگی، به‌ویژه در زمان صفویان که به‌طور دقیق‌تر به ساختار فعلی دست یافته، به جاذبه‌ای منحصربهفرد تبدیل شده است.
آدرس منار جنبان
برای رفتن به منار جنبان باید به استان اصفهان، ۶ کیلومتری غرب شهر اصفهان، مسیر اصفهان به نجف آباد، محله کارلادان، خیابان آتشگاه بروید.
۵. سی و سه پل
سی و سه پل، یکی از مشهورترین جاذبه‌های اصفهان، با قدمتی تاریخی به دوران صفویه بازمی‌گردد و به عنوان نمادی از این شهر شناخته می‌شود. این پل که در ابتدا با نام‌های مختلفی چون پل شاه‌عباسی و پل الله‌وردی خان نیز شناخته می‌شده، در سال ۱۰۰۸ هجری در دوران حکومت شاه عباس اول ساخته شد. ساخت این پل تحت نظارت الله‌وردی خان، سردار معروف صفوی، و با طراحی معمار برجسته اصفهانی، استاد حسین بنا، آغاز گردید. سی و سه پل با طولی حدود ۲۹۵ متر و عرض ۱۴ متر، شامل ۳۳ دهانه است و علاوه بر زیبایی بی‌نظیر خود، یکی از طولانی‌ترین پل‌ها روی زاینده‌رود محسوب می‌شود. در کنار معماری شگفت‌انگیز این پل، انعکاس تصویر آن در آب زاینده‌رود، زیبایی و جلوه خاصی به آن بخشیده است.
سی و سه پل در دوران صفویه یکی از قسمت‌های اصلی شبکه شهری اصفهان و راه ارتباطی مهمی بین محله‌های مختلف مانند جلفا و چهارباغ بود. این پل که ابتدا ۴۰ دهانه داشت، به مرور زمان با کشت درختان و انحراف آب، تعداد دهانه‌ها کاهش یافت و به ۳۳ رسید. این عدد همزمان با برخی نظریه‌های فرهنگی و دینی در ارتباط با الهه آب، آناهیتا، تعبیر شده است. در کنار کارکرد معماری، سی و سه پل در طول تاریخ محلی برای برگزاری مراسم‌های مختلف از جمله جشن‌های نوروزی و مراسم مذهبی بوده است. علاوه بر این، در دوران معاصر، این پل همچنان یکی از مهم‌ترین و زیباترین جاذبه‌های گردشگری اصفهان به شمار می‌آید.
آدرس سی و سه پل
برای رفتن به سی و سه پل باید به محله عباس آباد اصفهان و در میدان انقلاب بروید.
۶. میدان نقش جهان
میدان نقش جهان اصفهان، که پیش از انقلاب با نام میدان شاه شناخته می‌شد، یکی از برجسته‌ترین و تاریخی‌ترین میدان‌های ایران و جهان است. این میدان به دستور شاه عباس صفوی در دوران حکومت صفویان ساخته شد و در مرکز شهر اصفهان قرار دارد. میدان نقش جهان که به‌عنوان نماد معماری ایرانی شناخته می‌شود، از بزرگ‌ترین میدان‌های جهان است و در اطراف آن بناهای تاریخی مهمی همچون مسجد امام، عمارت عالی‌قاپو، مسجد شیخ لطف‌الله و بازار تاریخی قرار دارند.
این میدان به‌عنوان محل برگزاری جشن‌ها، بازی‌های چوگان و رژه‌های سلطنتی در دوران صفویه شناخته می‌شد و به‌ویژه در دوران شاه عباس رونق اقتصادی و فرهنگی زیادی پیدا کرد. پس از دوران صفویان، با حملات افغان‌ها و تغییرات حکومتی، میدان نقش جهان دچار آسیب‌هایی شد، اما در دوران پهلوی اول و پس از آن، بازسازی و حفاظت از این میراث تاریخی آغاز شد. امروز، این میدان همچنان مرکز توریستی و فرهنگی اصفهان است و به‌عنوان یکی از جاذبه‌های اصلی گردشگری این شهر شناخته می‌شود.
آدرس میدان نقش جهان
برای رفتن به میدان نقش جهان باید به دروازه دولت خیابان سپه بروید.
بیشتر بخوانید: سفر با غافله‌های شاه عباسی: زیباترین کاروانسراهای تاریخی اصفهان که باید ببینید
۷. کاخ هشت بهشت در اصفهان
کاخ هشت بهشت یکی از شاهکارهای معماری دوران صفویه و از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی اصفهان است که در پارک شهید رجایی و خیابان باغ گلدسته قرار دارد. این کاخ که ساخت آن در سال ۱۰۸۰ هجری قمری به پایان رسید، به عنوان نمونه‌ای از عالی‌ترین کاخ‌های سلطنتی آن دوران شناخته می‌شود. تزیینات هنری و معماری باشکوه این کاخ، از جمله نقاشی‌ها، طلاکاری‌ها، آینه‌کاری‌ها و نقوش گل و پرندگان، توجه هر بازدیدکننده‌ای را به خود جلب می‌کند. کاخ هشت بهشت به‌عنوان مکانی برای استراحت شاهان صفوی طراحی شده بود و بعدها در دوران قاجار به مدرسه همایونی تبدیل شد. این بنا پس از تغییرات زیاد در دوره‌های مختلف، اکنون به عنوان یکی از آثار ملی ایران در فهرست میراث فرهنگی قرار دارد.
معماری کاخ هشت بهشت از سبک ایرانی با تلفیق فضاهای باز و بسته برخوردار است. عمارت اصلی آن دارای ایوان‌های بزرگ، حوض‌های هشت‌ضلعی و سقف‌هایی تزئین‌شده با موزاییک‌های نفیس است. در داخل عمارت، فضای داخلی با نقاشی‌های دیواری، آینه‌کاری‌های زیبا و پنجره‌های چوبی تزیین شده که فضا را به یک اثر هنری تبدیل کرده است. اطراف کاخ نیز با باغ‌های گل‌کاری‌شده، آب‌نماهای بزرگ و چنارهای بلند محصور شده و منظره‌ای آرامش‌بخش را برای بازدیدکنندگان ایجاد می‌کند. این کاخ علاوه بر ارزش تاریخی، به‌عنوان یکی از مکان‌های گردشگری محبوب اصفهان، به بازدیدکنندگان فرصتی برای آشنایی با هنر و معماری دوران صفویه می‌دهد.
آدرس کاخ هشت بهشت در اصفهان
برای رفتن به کاخ هشت بهشت باید به خیابان شیخ بهایی، خیابان چهارباغ عباسی بروید.
۸. کاخ چهلستون
کاخ چهلستون، یکی از آثار برجسته معماری صفوی در اصفهان، نمونه‌ای از باغ‌های سلطنتی این دوره است که در ابتدا به دستور شاه عباس اول به‌عنوان بخشی از باغ وسیع جهان‌نما ایجاد شد. این باغ با مساحتی ۲۱۲۰ متر مربع، در شرق خیابان چهارباغ پایین و نزدیک میدان نقش‌جهان واقع شده و یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌های گردشگری اصفهان به‌شمار می‌رود. کاخ چهلستون به‌دلیل معماری ترکیبی از هنرهای ایرانی، چینی و فرنگی و تزیینات بی‌نظیرش شامل ایوان‌های بزرگ، نقاشی‌های تاریخی و آینه‌کاری‌های سقف، ارزش زیادی دارد.
همچنین استخر بزرگ کاخ و ستون‌های چوبی آن که در گذشته انعکاس زیبایی در آب داشتند، جلوه‌ای منحصر به فرد به باغ داده‌اند. تاریخ‌نگاران معتقدند که نام «چهلستون» به‌دلیل بیست ستون اصلی ایوان و انعکاس آن‌ها در استخر، به این کاخ نسبت داده شده است. این مجموعه، که در طول تاریخ دستخوش حوادثی چون آتش‌سوزی و خرابی‌های متعدد بوده، اکنون به‌عنوان باغ‌موزه‌ای با نمایش آثار هنری از دوره‌های مختلف ایران مورد بازدید قرار می‌گیرد. بهترین زمان برای بازدید از این مکان بهار و به‌ویژه اردیبهشت ماه است.
آدرس کاخ چهلستون
برای رفتن به کاخ چهلستون باید به خیابان استانداری در اصفهان بروید.
۹. مسجد حکیم اصفهان
مسجد حکیم یا مسجد جورجیز، یکی از آثار تاریخی مهم اصفهان است که به دوران صفویه و دوره سلطنت شاه عباس دوم باز می‌گردد. این مسجد در انتهای بازار رنگرزان واقع شده و به دستور پزشک شاه عباس ساخته شده است. کتیبه‌های سردرها و ایوان‌های آن مربوط به سال‌های ۱۰۶۷ تا ۱۰۷۳ هجری قمری است که توسط محمدرضا امامی، خوش‌نویس معروف آن دوران، نگاشته شده‌اند.
مسجد دارای چند ورودی اصلی است که یکی از آن‌ها در گذشته زنجیرهای زیبای بست‌نشینی داشت، اما امروزه این زنجیرها از بین رفته‌اند. زنجیرهای تاریخی آن، با طراحی دقیق و نقوش ظریف، در نوع خود بی‌نظیر بودند.
آدرس مسجد حکیم اصفهان
برای رفتن به مسجد حکیم اصفهان باید به محله بازار اصفهان بروید.
۱۰. مدرسه مادرشاه
مدرسه چهارباغ، که در دوران سلطنت شاه سلطان حسین، آخرین پادشاه صفوی، ساخته شد، یکی از آثار برجسته معماری دوره صفویه در اصفهان به شمار می‌آید. این بنا که در خیابان چهارباغ عباسی قرار دارد، ابتدا به نام‌های مدرسه سلطانی و مدرسه مادر شاه نیز شناخته می‌شد. ساخت آن بین سال‌های ۱۱۱۶ تا ۱۱۲۶ هجری قمری به پایان رسید و بسیاری از معماران و سفرنامه‌نویسان خارجی آن را به‌عنوان شاهکاری از معماری اسلامی ایران معرفی کرده‌اند. مدرسه چهارباغ علاوه بر کاشی‌کاری‌های بی‌نظیر خود، مانند کاشی هفت‌رنگ و معرق، با درختان کهن چنار و جوی آبی که از میان آن می‌گذرد، فضای معماری خود را به شکلی دل‌انگیز و منحصربهفرد جلوه داده است.
از نظر معماری، مدرسه چهارباغ دارای چهار ایوان است و ورودی آن با کاشی‌های زیبا و درب‌های تزئین شده به طلا و نقره، نمونه‌ای از هنر زرگری دوران صفویه را به نمایش می‌گذارد. داخل بنا شامل یک حیاط مرکزی با حجره‌هایی برای سکونت طلاب، گنبد، مناره و کاشی‌کاری‌های ظریف است که جلوه‌ای بی‌نظیر به فضای داخلی بخشیده است. از دیگر ویژگی‌های این بنا می‌توان به منبر مرمرین، محراب‌های زیبا و سنگاب‌های تاریخی با کتیبه‌های برجسته اشاره کرد. این مدرسه در گذشته نه تنها محل آموزش علوم دینی بلکه یک مرکز فرهنگی و مذهبی با موقوفات فراوان بود. در حال حاضر، مدرسه چهارباغ به نام "مدرسه علمیه امام صادق (ع)" شناخته می‌شود و به آموزش طلاب ادامه می‌دهد.
آدرس مدرسه مادرشاه
برای رفتن به مدرسه مادرشاه باید به ضلع شرقی خیابان چهارباغ عباسی بروید.
