راهنماتو- در زیر سطح زمین، جایی دور از چشم انسان‌ها، دو دنیای تاریک و مرموز وجود دارند که روزگاری تنها تعدادی از جسورترین کاوشگران قادر به دیدن و درک آن‌ها بودند. یکی در دل پاریس است؛ مکانی که میلیون‌ها انسان به خاک سپرده شده‌اند و در سکوتی ابدی در تونل‌های مخوف خود آرمیده‌اند. دیگری در دل ایران، جایی که هزاران سال پیش انسان‌ها در برابر دشمنان خود پناه گرفتند و امروز همچنان رازهای خود را در اعماق زمین نگه می‌دارند. آیا آماده‌اید که پا به این دنیای مرموز و ترسناک بگذارید؟
به گزارش راهنماتو، در دل زمین‌های تاریک و دالان‌های مخوف، دو جاذبه مرموز وجود دارند که هرکدام قصه‌ای از گذشته‌های دور را با خود حمل می‌کنند. یکی از زیرزمین‌هایی است که زمانی پناهگاهی برای جان‌ها و خاطرات بود و دیگری، گورستانی است که هنوز هم به آرامی از زیر خاک نجواهای مرگ را زمزمه می‌کند. این دو مکان در عمق زمین نه‌تنها رمز و رازی دارند که هیچ‌کس قادر به گشودن تمام اسرار آن‌ها نیست، بلکه به‌طور مرموزی در دل تاریخ، حضور مرگ و زندگی را در هم آمیخته‌اند. یکی از این شهرهای زیرزمینی که به کاتاکومب معروف است در دل پاریس و زیر شهر زیبایی که اکنون می‌بینیم قرار گرفته و دیگری در نوش آباد ایران که به شهر اویی معروف است. در ادامه این مطلب از راهنمای سیر و سفر این دو شهر ترسناک و مرموز را معرفی کرده و به این پرسش پاسخ می‌دهیم که کدام یک ترسناک‌تر هستند؟
کاتاکومب‌های پاریس؛ فرانسه
کاتاکومب‌های پاریس یک نام تاثیرگذار است که تصاویر زیادی از دنیای ترسناک یا شگفت‌انگیز در ذهن ما به وجود می‌آورد. اما جاذبه یک جایی که به همان اندازه که آزاردهنده است، جذاب هم هست، چیست؟
پایه‌های سنگی پاریس همچون یک پنیر سوئیسی بزرگ هستند که در دل خود بیش از ۳۰۰ کیلومتر تونل‌های زیرزمینی به هم پیوسته دارند. این راهروهای پیچ در پیچ زیر ساختمان‌ها و خیابان‌های بانک چپ، بین اودئون و پارک مونتسوری، و پایین برخی محله‌های بانک راست مانند بلویل، مونمارتر و منیلمونتان کشیده شده‌اند. این تونل‌ها یک هزارتوی وسیع را تشکیل می‌دهند که اگر شما یک کاوشگر باتجربه کاتاکومب‌ها یا "کاتافیله" نباشید، به راحتی می‌توانید در آن‌ها گم شوید. اگرچه تنها بخشی از این تونل‌ها به عنوان آرامگاه مورد استفاده قرار می‌گیرند، تمام این شبکه توسط پاریسی‌ها به نام "کاتاکومب‌های پاریس" شناخته می‌شود.
ریشه‌های کاتاکومب‌ها
اما داستان پشت این دنیای زیرزمینی عجیب چیست؟ جواب در واقع بسیار ساده‌تر از آن چیزی است که تخیلات اغراق‌آمیز به تصویر می‌کشند. در دوران گالو-رومانی، ساکنان لوته‌تیا، پیش‌درآمد پاریس امروزی، از سنگ‌های آهکی که در این منطقه موجود بود برای ساخت ساختمان‌ها استفاده می‌کردند. در سال‌های بعد، این سنگ‌ها بخش زیادی از شهر را ساختند. روش استخراج سنگ‌ها به گونه‌ای بود که تونل‌هایی شبیه به یک عسل‌چینه در زیر شهر پاریس به جا گذاشته شد.
در همین حین، بسیاری از گورستان‌های درون شهر پر شده بودند و این باعث بروز شرایط بهداشتی ناخوشایند برای ساکنان اطراف آن‌ها شده بود. مشکل به حدی شدید شد که در سال ۱۷۸۶، این گورستان‌ها برای دلایل ایمنی عمومی تخلیه شدند. با نیاز به دفن بقایای حدود شش میلیون نفر، تنها مکانی که برای دفن آن‌ها کافی بود، تونل‌های معدنی سابق بود که بیست متر زیر شهر قرار داشت. بنابراین، معادن سنگ آهک پاریس به یک آرامگاه عمومی تبدیل شد که به نام کاتاکومب‌ها شناخته شد، چرا که شباهتی به مقبره‌های زیرزمینی روم باستان داشت، هرچند این تونل‌ها به طور اولیه برای این منظور ساخته نشده بودند.
بخش رسمی کاتاکومب‌ها
بخش «رسمی» کاتاکومب‌ها در منطقه ۱۴ پاریس قرار دارد. این بخش که ۱.۷ کیلومتر امتداد دارد، بیست متر زیر خیابان‌های پاریس واقع شده و تنها قسمتی از کاتاکومب‌هاست که به روی عموم باز است. بازدیدکنندگان می‌توانند با پرداخت هزینه‌ای کوچک به این دنیای عجیب وارد شوند. این بخش اکنون به عنوان یک موزه از طرف موزه کارناواله اداره می‌شود و سالانه حدود ۳۰۰,۰۰۰ بازدیدکننده دارد. اما کسانی که امروزه به این دنیای زیرزمینی وارد می‌شوند، اولین کسانی نیستند که به دنبال اسرار زیرزمین هستند؛ برخی از بزرگان تاریخ فرانسه نیز از این تونل‌ها دیدن کرده‌اند. در سال ۱۷۸۷، حتی شارل دهم و بانوان دربار او نیز به اینجا آمده بودند. در قرن نوزدهم، ناپلئون سوم و پسرش نیز در این مکان قدم زده‌اند. امروز، کاتاکومب‌های دِنفِر-روشرو به روی همه باز است، اما تنها بخش کوچکی از یک هزارتوی زیرزمینی وسیع را تشکیل می‌دهد.
وارد شدن به دنیای زیرین
این هزارتوی زیر پاریس در چندین محله از پایتخت گسترده است. بخش "غیررسمی" کاتاکومب‌ها بسیار وسیع است و رازهای زیادی را در خود پنهان دارد، که برای بسیاری از کاوشگران شهری یک چالش جذاب به شمار می‌رود. از دهه ۱۹۷۰، بسیاری از این کاوشگران فراتر از دِنفِر-روشرو به مناطق خطرناک رفته‌اند و ورودی‌های گمشده یا مخفی را یافته‌اند تا از اشتیاق خود برای کاوش در دنیای زیرین استفاده کنند. این کاوشگران قطعاً باید علاقه‌مند باشند تا خطراتی مانند سطوح آب بالا، تونل‌های فرو ریخته، موش‌ها، لِپتوسپیروز و دستگیری را در عمق ۲۰ متری، جایی که حتی زیر فاضلاب‌ها و مترو قرار دارد، تحمل کنند. کافی است بگوییم که پیمایش کاتاکومب‌های پاریس قطعاً برای همه مناسب نیست.
این کاوشگران شهری وارد دنیای دیگری می‌شوند، جایی که مکان‌های شگفت‌انگیزی همچون گورستان فیلیبرت آسپایر، دربان بیمارستان وال-دو-گراس که در سال ۱۷۹۳ در تونل‌ها گم شد و جان سپرد، و تالار رومی‌وار و اتاقی پر از شن که به عنوان مکانی برای مهمانی‌های زیرزمینی استفاده می‌شود، پیدا می‌کنند. در نهایت، اتاق شاتو قرار دارد که در گذشته ویران شده بود اما اکنون بازسازی شده است و برای کاوشگران شهری مورد پسند واقع شده است. در انتهای این اتاق می‌توانید بازسازی زیبایی از یک قلعه قرون وسطایی را مشاهده کنید.
در اعماق پاریس هنوز مکان‌هایی وجود دارد که ناشناخته و غیرقابل دسترسی برای عموم هستند و رازهای آن‌ها هنوز کشف نشده‌اند...
شهر زیرزمینی نوش‌آباد؛ ایران
نوش‌آباد یکی از مناطق باستانی و تاریخی در شمال اصفهان و از توابع شهرستان آران و بیدگل است. این شهر که به عنوان یکی از پایتخت‌های ساسانیان در دوره انوشیروان شناخته می‌شود، در پنج کیلومتری کاشان، شهری که به تپه‌های باستانی سیلک معروف است، واقع شده است. نوش‌آباد جمعیتی حدود ۱۲,۰۰۰ نفر دارد. طبق گفته دهخدا، نام این شهر از ریشه «انوشه» به معنای جاودان گرفته شده است. علاوه بر شهر زیرزمینی اویی، جاذبه‌های تاریخی دیگری مانند مسجد جامع و مسجد امام علی (ع) از دوران مغول، قلعه خشتی سی زان و پل تاریخی اسحاق‌آباد از دوران سلجوقی در این منطقه قرار دارند. مسجد عتیق که از دوران سلجوقی به یادگار مانده، یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های این شهر است.
با این که نوش‌آباد قدمت زیادی دارد، چیزی که این شهر را مشهور کرده و در بین مردم مطرح ساخته، وجود شهر زیرزمینی اویی است. این شهر همیشه تاریخ‌دوستان، هنردوستان و باستان‌شناسان را به سوی خود جلب کرده است.
چگونه به نوش‌آباد برویم
برای دسترسی به نوش‌آباد از تهران، می‌توانید از طریق اتوبان تهران-قم و سپس وارد آزادراه شماره ۷ (قم-اصفهان) شوید. اگر در شهر کاشان هستید، می‌توانید با وارد شدن به بلوار ملاصدرا و طی مسافت ۸ کیلومتر، خود را به نوش‌آباد برسانید.
شهر زیرزمینی اویی
شهر زیرزمینی اویی، دنیای پنهان زیر زمین در نوش‌آباد، مجموعه‌ای پیچیده از دالان‌های باریک و اتاق‌های کوچک است. این مجموعه زیر بافت شهر قرار دارد و عمق آن بین ۴ تا ۱۶ متر تخمین زده شده است. به گفته اهالی، این شهر به اندازه‌ای گسترده است که حتی تا خارج از دیوارهای تاریخی شهر نیز کشیده شده و طول آن به چهار کیلومتر می‌رسد. شهر اویی به‌صورت دست‌کند شامل اتاق‌ها، راهروها، چاه‌ها و کانال‌های متعدد در سه طبقه است.
دیوارهای این شهر نشانگر آثار برخورد اشیاء تیز هستند که با توجه به سختی زمین این منطقه، این فرضیه مطرح شده است که ابزارهای حفاری باید از جنسی مشابه الماس بوده باشند.
ثبت به عنوان اثر تاریخی
در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۸۵، شهر زیرزمینی اویی در نوش‌آباد در فهرست آثار ملی ایران با شماره ثبت ۱۵۸۱۶ قرار گرفت.
معماری شهر زیرزمینی اویی
طبقه اول این شهر شامل دالان‌ها و کوره‌راه‌هایی است که به منظور گمراه کردن تعقیب‌کنندگان احتمالی طراحی شده‌اند. طبقات دوم و سوم نیز محل پناه گرفتن و ذخیره آذوقه در مواقع خطر بوده است. این شهر دارای ورودی‌های متعددی است که بسیاری از آن‌ها به‌دلیل سیلاب‌های گذشته مسدود شده‌اند. شهر زیرزمینی دارای راهروهای پیچ در پیچ، اتاق‌های کوچک و بزرگ، تله‌های دفاعی و پدافندی است که به‌نظر می‌رسد برای مواقع حمله دشمن طراحی شده‌اند. وسعت این شهر به‌دلیل ارتباط میان محله‌های آن و ضرورت حفاظت از جان و مال مردم در زمان ناامنی بسیار وسیع بوده و در دو سطح افقی و عمودی گسترش یافته است. ارتفاع تمام بخش‌های شهر، به جز ورودی، بین ۱۷۰ تا ۱۸۰ سانتی‌متر است و برخی از اتاق‌ها دارای طاقچه‌هایی برای قرار دادن اشیا یا سکوهایی برای نشستن هستند.
ورودی شهر زیرزمینی نوش‌آباد یک راهروی باریک به‌اندازه یک نفر است که هنگام ورود بوی خاک مرطوب به مشام می‌رسد. دالان‌های تنگ با ارتفاع کمتر از یک انسان ایستاده، فرد را به قسمت‌های مختلف شهر می‌رسانند.
عملکرد شهر
چاه‌های عمودی در این شهر نقش ارتباط بین طبقات را دارند، در حالی که چاه‌های به‌شکل U برای تهویه هوا استفاده می‌شوند. این سیستم تهویه طبیعی بر اساس اختلاف فشار هوا با سطح زمین عمل می‌کند و هوا را برای تنفس قابل استفاده می‌سازد. در این شهر، حجره‌های کوچک، سرویس‌های بهداشتی ابتدایی، فضاهای پناهگاهی، تونل‌های ارتباطی و چاه‌های آب وجود دارد.
تاریخچه شهر زیرزمینی نوش‌آباد
اگرچه هسته اولیه شهر زیرزمینی نوش‌آباد به دوره ساسانیان تعلق دارد، اما این شهر در دوران‌های مختلف محل سکونت مردم بوده است. گفته می‌شود که در زمان حملات مغولان، مردم از این شهر برای پناه گرفتن استفاده می‌کردند. بسیاری از جزئیات این شهر به‌دلیل سیلاب‌ها و گذر زمان از بین رفته‌اند، اما سفال‌هایی که در این منطقه یافت شده‌اند، به ۱۸۰۰ سال پیش و دوران ساسانیان تعلق دارند. همچنین آثاری از دوره‌های صفویه و قاجار نیز در اینجا کشف شده است.
اطلاعات بازدید
این شهر هر روز به جز تعطیلات سوگواری باز است. ساعات بازدید در شش ماه اول سال از ۸ صبح تا ۸ شب و در شش ماه دوم سال از ۸ صبح تا ۶ شب است.
کاتاکومب‌های پاریس ترسناک‌ترند یا شهرزیرزمینی نوش آباد؟
شهر زیرزمینی نوش‌آباد و کاتاکومب‌های پاریس هر دو از مکان‌های زیرزمینی با ویژگی‌های منحصر به فرد هستند، اما با توجه به تاریخچه و کاربردهای متفاوت‌شان، تفاوت‌های زیادی دارند.
شهر زیرزمینی نوش‌آباد به‌عنوان یک پناهگاه و مکان سکونت در دوران‌های مختلف تاریخی ساخته شده است. این شهر پیچیده با دالان‌های تنگ و اتاق‌های کوچک، برای پناه گرفتن مردم در برابر حملات دشمنان طراحی شده بود. در این مکان، فضاهایی برای زندگی، ذخیره آذوقه و حفاظت از جان مردم در مواقع خطر وجود دارد. این شهر به‌طور عمده برای اهداف دفاعی و کاربردی ساخته شده است و در طول تاریخ، به‌ویژه در زمان حملات مغول، نقش مهمی در حفظ امنیت مردم ایفا کرده است.
در مقابل، کاتاکومب‌های پاریس به‌عنوان یک گورستان زیرزمینی در دل پاریس قرار دارند. این مکان ابتدا به‌عنوان معادن سنگ ساخته شد، اما بعداً به محل دفن اجساد منتقل شد و به یکی از بزرگ‌ترین گورستان‌های دنیا تبدیل شد. این کاتاکومب‌ها پر از استخوان‌های انسان‌ها هستند که به شکلی مرموز و وحشتناک در تونل‌ها و اتاق‌های زیرزمینی قرار دارند. فضای تاریک و رطوبتی که در کاتاکومب‌ها وجود دارد، همراه با انبوه استخوان‌ها، جوی ترسناک و دلهره‌آور ایجاد می‌کند که تجربه‌ای کاملاً متفاوت از نوش‌آباد است.
اگرچه هر دو مکان رازآلود و مرموز هستند، اما کاتاکومب‌های پاریس به دلیل حضور اجساد و فضای گورستانی آن، احساس وحشت بیشتری را به بازدیدکنندگان منتقل می‌کند. این مکان نه تنها از نظر تاریخی بلکه از لحاظ روانی نیز تأثیرگذارتر است. در حالی که نوش‌آباد بیشتر یک مکان پناهگاهی است، کاتاکومب‌ها به‌طور خاص با مرگ و اجساد ارتباط دارند و این ویژگی، آن را به مکانی ترسناک‌تر تبدیل می‌کند.
در نهایت، کاتاکومب‌های پاریس به دلیل ویژگی‌های خاص خود، اعم از فضای تاریک، وجود اجساد انسانی و تاریخچه‌ای پر از مرگ و دفن، ترسناک‌تر از شهر زیرزمینی نوش‌آباد به نظر می‌رسد.
