یک فیلم درباره تک‌تیراندازها، تیرانداز و اسلحه‌اش را به‌عنوان عناصر اصلی داستان در مرکز توجه قرار می‌دهد. بعضی از آن‌ها قهرمانند، بعضی دیگر شرور و برخی هم در فضایی مبهم میان این دو قرار می‌گیرند. اما در هر صورت، تمامشان بخش جدایی‌ناپذیر داستانی هستند که روایت می‌شود. در ادامه با معرفی 15 فیلم درباره تک‌تیراندازها همراه باشید.
15. تک‌تیرانداز (Sniper)
- محصول : 1993
- کارگردان : لویس یوسا
- بازیگران : تام برنگر، بیلی زین، جی تی والش
- امتیاز راتن تومیتوز: 38 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 6.1 از 10
اگر در سال 1993 به سینما رفته و فیلم تک‌تیرانداز ساخته‌ی لوییس یوسا را تماشا کرده بودید، احتمالا برای همه از این فیلم به‌عنوان یک اکشن قابل قبول تعریف می‌کردید. اما قطعا انتظار نداشتید که طی 32 سال آینده، ده دنباله (تا زمان نگارش این مطلب) برای آن ساخته شود.
یکی از آن دنباله‌ها جایگاه بالاتری در این فهرست دارد، اما تک‌تیرانداز محصول سال 1993 آغازگر فهرست 15 فیلم درباره تک‌تیراندازها است. در این فیلم، تام برنگر نقش یک تک‌تیرانداز کهنه‌کار را بازی می‌کند که با یک تازه‌کار (بیلی زین) همراه می‌شود. همکار تازه‌اش مهارت تیراندازی دارد اما تجربه‌ی میدانی نه و این دو به ماموریتی در جنگل‌های آمریکای جنوبی اعظام می‌شوند.
فیلم همان هیجان‌ها و صحنه‌های اکشن مورد انتظار را ارائه می‌دهد، اما دلیل حضورش در این فهرست این است که فیلمنامه وقت صرف می‌کند تا به جزییات روند کاری تک‌تیراندازها و رابطه‌ی آن‌ها با هدف‌یاب بپردازد. میان این دو اعتماد خاصی وجود دارد؛ نوعی زبان مشترک که یک تیم دونفره برای انجام ماموریت از آن استفاده می‌کند و فیلم این جنبه را از طریق دو شخصیت اصلی و تلاش‌هایشان بررسی می‌کند. این اثر یک کلاسیک اکشن نیست و حتی در دهه‌ی 90 میلادی هم چنین جایگاهی نداشت و چه بسا حتی در میان فیلم‌های سال 1993 هم برجسته نباشد اما فیلمی است چارچوب‌دار و قابل احترام که با موضوع خود صادقانه برخورد می‌کند.
14. تک‌تیرانداز: کشتار نهایی (Sniper: Ultimate Kill)
- محصول : 2017
- کارگردان : کلودیه فه
- بازیگران : تام برنگر، چد مایکل کالینز، بیلی زین
- امتیاز راتن تومیتوز : 39 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم : 5.6 از 10
غیرمنتظره‌ترین فرنچایز این فهرست، مجموعه‌ای است پر از پیچ‌وتاب‌هایی که در گذر زمان هم لحن و محتوایش را دستخوش تغییر کرده است و هم داستان‌هایش را. در حالی که قسمت‌های بعدی تقریبا به کمدی اکشن‌های تمام عیار تبدیل می‌شوند، ششمین دنباله‌ی این سری با آغوش باز به استقبال یک ماجرای جنون‌آمیز می‌رود؛ جایی که یک تک‌تیرانداز از گلوله‌هایی استفاده می‌کند که روی هدف قفل می‌شوند و در هوا می‌چرخند، درست مثل موشک‌های حرارتی. این کاملا بی‌معنی است و قهرمانان ما هم در حالی که با شوخی و کنایه آن را مسخره می‌کنند، خیلی زود وجودش را می‌پذیرند.
تک‌تیرانداز: شلیک نهایی تنها دنباله‌ای از این مجموعه است که هر دو بازیگر اصلی یعنی تام برنگر و بیلی زین را بازمی‌گرداند تا با قهرمان فعلی فرنچایز یعنی چد مایکل کالینز (که نقش پسر شخصیت برنگر را بازی می‌کند) همکاری کنند. این فیلم همچنین یکی از معدود آثار اکشنی است که مستقیما برای شبکه خانگی عرضه شده است که واقعا شبیه یک فیلم واقعی به نظر می‌رسد و حس آن را منتقل می‌کند؛ چراکه کارگردان، کلودیه فه، تمام بودجه را صرف خلق یک ماجراجویی خوش‌ساخت کرده است. برنگر و زین در این فیلم از حضورشان لذت می‌برند و در عین حال، فیلم زمانی را هم به بررسی سلامت روان سربازان جوانی اختصاص می‌دهد که وظیفه‌شان گرفتن جان دیگران است.
13. مجتمع مسکونی (Tower Block)
- محصول : 2012
- کارگردان : جیمز نان، رونی تامپسون
- بازیگران : کریستوفر فولفورد، جک اوکانل، جیمی توماس کینگ
- امتیاز راتن تومیتوز : 47 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم : 5.9 از 10
چه زمانی یک فیلم درباره‌ی تک‌تیراندازها، فقط همینی نیست که نامش را می‌شنوید؟ وقتی که در عین حال یک اسلشر هم باشد. مجتمع مسکونی با نوجوانی وحشت‌زده آغاز می‌شود که در جست‌وجوی کمک، در یک ساختمان سرگردان است اما ساکنان بی‌تفاوت او را نادیده می‌گیرند و در نهایت، پسر به قتل می‌رسد. مدتی بعد، همان ساکنان هدف یک تک‌تیرانداز مرموز قرار می‌گیرند که انگار آمده است تا به بی‌تفاوتی آن‌ها با انتقام پاسخ دهد. این طرح داستانی، پایه‌ی صدها فیلم اسلشر است؛ کسی قربانی بی‌رحمی یا بی‌توجهی می‌شود و بعدها، فردی ناشناس به شکلی مرگبار انتقام می‌گیرد اما حضور یک اسلحه‌ی تک‌تیرانداز، به این فرمول آشنا طعمی تازه می‌دهد.
جک اوکانل در این فیلم تقریبا نقش اصلی را ایفا می‌کند. او یک خلافکار خرده‌پا است که به قهرمانی ناخواسته تبدیل می‌شود و در تلاش است زنده بماند و جلوی کشتار را بگیرد. اما در اصل فیلم مجتمع مسکونی یک تریلر گروهی است با تعداد کشته‌های بسیار بالا. کارگردانان مشترک، رونی تامپسون و جیمز نان، انرژی فیلم را بالا نگه می‌دارند و ریتم تند آن را حفظ می‌کنند و از نمایش خون و خشونت ابایی ندارند و گلوله‌ها همان کاری را می‌کنند که ازشان انتظار می‌رود. فاش شدن هویت قاتل در پایان، در واقع غافلگیرکننده و جذاب است و حتی با خود اندکی نقد اجتماعی هم به همراه دارد.
12. تک‌تیرانداز (The Sniper)
- محصول : 2009
- کارگردان : دانته لام
- بازیگران : ریچی جن، ادیسون چن، خوانگ شیائومینگ
- امتیاز راتن تومیتوز : 37 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم : 5.5 از 10
اگر قرار باشد سینمای هنگ‌کنگ یک فیلم درباره تک‌تیراندازها بسازد، باید انتظار سبک بصری خاص، زوم‌های دیوانه‌وار، هیجان و البته عنوانی کاملا کلیشه‌ای را داشت. در فیلم تک‌تیرانداز محصول سال 2009، در واقع سه تک‌تیرانداز به طور مساوی در مرکز داستان قرار دارند. هر سه نفر در ابتدا پلیسند، اما یکی از آن‌ها پس از کشتن تصادفی یک گروگان در جریان یک رویارویی، مسیرش را تغییر می‌دهد و سر به شورش می‌گذارد. او پس از آزادی از زندان به دنبال انتقام از فرمانده سابق خود است و حالا این وظیفه‌ی هارتمن و تازه‌واردی به نام او جی است که تهدید را خنثی کنند.
کارگردان دانته لام در طول سال‌ها با فیلم‌هایی چون پلیس‌های خشن (Beast Cops) و شکارچی درنده (Beast Stalker) آثار اکشن فراموش‌نشدنی‌ای خلق کرده است و هرچند فیلم تک‌تیرانداز به سطح بالای آن‌ها نمی‌رسد، اما همچنان یک فیلم درباره تک‌تیراندازها محسوب می‌شود که بسیار سرگرم‌کننده و خوش‌ساخت است. در ابتدای فیلم، تقریبا نوعی شیفتگی اغراق‌آمیز نسبت به تک‌تیراندازی به چشم می‌خورد با صحنه‌هایی از آموزش، سخنرانی‌های کوتاه درباره‌ی تنفس و تمرکز اما لام خیلی زود با ایجاد تنش میان تیراندازهای چیره‌دست و معرفی یک پلیسِ قانون‌شکن به‌عنوان مهره‌ی غیرقابل‌پیش‌بینی، سرعت روایت را بالا می‌برد. در ادامه، تماشاگر با صحنه‌هایی پر از خون، پیشانی‌های عرق‌کرده و شلیک‌هایی بسیار نامحتمل اما با این حال خیره‌کننده روبه‌رو می‌شود.
11. تیرانداز (Shooter)
- محصول : 2007
- کارگردان : آنتوان فوکوآ
- بازیگران : مارک والبرگ، دنی گلاور، ند بیتی
- امتیاز راتن تومیتوز : 47 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم : 7.1 از 10
رمان‌های پرفروش استفن هانتر درباره‌ی تک‌تیرانداز کهنه‌کار تفنگداران دریایی آمریکا به نام باب لی سوگر، برای سه فصل یک سریال اقتباس شده‌اند، اما اولین کتاب این مجموعه ده سال پیش‌تر با فیلم تیرانداز به سینما آمد. در این فیلم، سوگر مامور می‌شود تا جلوی ترور رئیس‌جمهور را بگیرد، اما مورد خیانت واقع و متهم به تیراندازی می‌شود. حالا او که تحت تعقیب‌ترین فرد آمریکا است، مجبور می‌شود توطئه‌ای پیچیده را حل کند تا این ننگ را از نام خود بردارد.
مارک والبرگ ترکیبی مناسب از مهارت و خودپسندی را به شخصیت سوگر می‌بخشد و بازیگران مکملی مانند مایکل پنا، دنی گلاور، ند بیتی و الیاس کوتیاس هم به خوبی از پس نقش‌هایشان برمی‌آیند. توطئه داستان ساده است؛ سیاستمداران فاسدند و دولت عمیقا آلوده است حتی فیلم با نمایی از سوگر آغاز می‌شود که در حال خواندن گزارش کمیسیون 11 سپتامبر است اما کارگردان آنتوان فوکوآ با سکانس‌های عالی و اکشن‌های چشمگیر، داستان را زنده نگه می‌دارد. بدل‌کاری‌های چشمگیر و شلیک‌های هیجان‌انگیز با اسلحه، تیرانداز را به یک فیلم خوب درباره تک‌تیراندازها تبدیل کرده است، هرچند این فیلم به فهرست بهترین آثار مارک والبرگ راه نیافته است.
10. در تیررس (Downrange)
- محصول : 2017
- کارگردان : ریوهی کیتامورا
- بازیگران : کلی کانیر، استفنی پیرسون، راد هرناندز
- امتیاز راتن تومیتوز : 72 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم : 5.5 از 10
در حدود نیمی از فیلم‌های این فهرست، تک‌تیراندازها نقش منفی دارند، اما هیچ‌کدام به اندازه‌ی شخصیت شرور فیلم در تیررس بی‌رحم، سادیستی و مرگبار عمل نمی‌کنند. گروهی از جوانان که با یک خودرو در حال سفرند، در جاده‌ای دورافتاده دچار سانحه می‌شوند و ناگهان هدف تیراندازی مرموز قرار می‌گیرند. قاتل، بی‌وقفه بیشتر آن‌ها را از بین می‌برد و هر کسی را هم که تصادفا وارد این وضعیت شود، بی‌درنگ هدف می‌گیرد. فیلم خیلی زود نشان می‌دهد که واقعا هیچ‌کس در امان نیست.
این فیلم در اصل یک تریلر تک‌لوکیشن است و از جاده‌ی کشیده و فضای جنگلی اطرافش به‌خوبی بهره می‌برد. کارگردان، ریوهی کیتامورا، حس دائمی دلهره و خطری را خلق می‌کند که به ندرت از عمق آن کاسته می‌شود، اما در عین حال آن را با خون‌پاشی‌های خشن و ضرباهنگ‌های مرگبار جدی همراه می‌سازد و لحظاتی را می‌سازد که گاهی تا مرز طنز سیاه پیش می‌روند. به‌ویژه پایان فیلم، با لحنی کاملا نیهیلیستی، نقطه پایانی است آن‌قدر شوکه‌کننده که ممکن است از شدت ناباوری به خنده بیفتید. این فیلم قطعا باب سلیقه‌ی همه نخواهد بود، اما با توجه به حمام خونی که پیش از آن دیده‌ایم، پایان‌بندی کاملا با حال‌وهوای فیلم هم‌خوانی دارد.
9. نبرد برای سواستوپول (Battle for Sevastopol)
- محصول : 2015
- کارگردان : سرگی موکریتیسکی
- بازیگران : یولیا پرسیلد، یاوگنی تیگانوو، ویتالی لیندسکی
- امتیاز راتن تومیتوز : 53 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم : 7 از 10
اغلب قهرمانان یا ضدقهرمانانی که در فیلم‌های تک‌تیراندازی بازی می‌کنند مرد هستند اما تنها استثنای این فهرست نه‌تنها با این قاعده تفاوت دارد، بلکه یکی از معدود آثاری است که بر پایه‌ی یک داستان واقعی ساخته شده. لیودمیلا پاولیچنکو در جریان جنگ جهانی دوم به ارتش سرخ شوروی پیوست تا با اشغال نازی‌ها مقابله کند و در نهایت به موفق‌ترین تک‌تیرانداز زن تاریخ تبدیل شد. او بیش از 300 شلیک تاییدشده در کارنامه دارد که همگی علیه نازی‌ها است و همین موضوع داستانش را بسیار رضایت‌بخش می‌کند و بسیاری از این شلیک‌ها در جریان تمرکز فیلم بر نبرد سواستوپول به تصویر کشیده می‌شوند.
ممکن است گفته شود که فیلم زمان زیادی را صرف روابط عاشقانه‌ی مختلف می‌کند، اما این بخش‌ها قابل چشم‌پوشی هستند، چراکه روایت در مجموع مخاطب را درگیر نگه می‌دارد. یولیا پرسلد در نقش لیودمیلا عملکرد خوبی دارد و به‌خوبی توازن میان دشواری‌های جنگ و چالش‌های زن بودن در میدان نبرد را به تصویر می‌کشد. کارگردان، سرگی موکریتسکی نیز اکشن و درام را با صحنه‌هایی چشم‌نواز و تصاویری تاثیرگذار همراه کرده است. نکته‌ای جالب و تلخ درباره‌ی فیلم این است که محصول مشترک روسیه و اوکراین است و یکی از نویسندگان آن در سال 2023 در جریان تهاجم روسیه به اوکراین، در حالی که برای ارتش روسیه می‌جنگید کشته شد.
8. هدف‌ها (Targets)
- محصول : 1968
- کارگردان : پیتر باگدانوویچ
- بازیگران : پیتر باگدانوویچ، بوریس کارلوف، تیم اوکلی
- امتیاز راتن تومیتوز : 89 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم : 7.3 از 10
کارگردان آخرین نمایش فیلم (The Last Picture Show) و ستاره‌ی فیلم فرانکنشتاین (Frankenstein) محصول سال 1931 شاید ترکیب عجیبی برای ساخت یک فیلم درباره‌ی تک‌تیراندازها به نظر برسند، اما هدف‌ها دقیقا فیلمی است که برای درهم شکستن انتظارات ساخته شده. بوریس کارلوف در اینجا نقشی شبیه به خودش را بازی می‌کند؛ اسطوره‌ای واقعی از سینمای وحشت که در نقش یک بازیگر سالخورده‌ی ژانر وحشت ظاهر می‌شود که تنها چند روز با بازنشستگی فاصله دارد، اما ناگهان درگیر کابوس واقعی یک تیراندازی جمعی می‌شود.
فیلم هدف‌ها دو خط داستانی موازی را دنبال می‌کند که سرانجام در نقطه‌ای به‌هم می‌رسند. در نگاه اول ممکن است این دو مسیر بی‌ربط به نظر برسند، اما در واقع لایه‌ای از معنا و احساس آن‌ها را به‌هم پیوند می‌دهد. کارلوف نماد سینمای وحشت کلاسیک است، وحشتی که بر پایه‌ی خیال و تاریکی بنا شده بود و یکی از دلایل بازنشستگی او این است که ژانر وحشت به‌نظرش بیش از حد زشت و بی‌رحم شده است؛ چیزی که دیگر با سلیقه و روحیه‌اش سازگار نیست.
اما ژانر، همچون جهان پیرامونش، با زمانه پیش آمده و آن زشتی‌ها حالا در قالب تیراندازی مرگباری ظاهر شده‌اند که بی‌هدف و بی‌احساس، از بالای پرده‌ی یک سینما جان انسان‌ها را می‌گیرد. برخورد این دو جهان یعنی دنیای فانتزی و دنیای بی‌رحم واقعی، نتیجه‌اش فیلمی دلهره‌آور است که در عین حال، نیش تند و برنده‌ای از نقد اجتماعی نیز در خود دارد.
7. باجه تلفن (Phone Booth)
- محصول : 2002
- کارگردان : جوئل شوماخر
- بازیگران : کالین فارل، فارست ویتاکر، کیتی هلمز
- امتیاز راتن تومیتوز : 72 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 7.1 از 10
کم‌تر فیلمی به اندازه‌ی باجه‌ی تلفن محصول سال 2002 تا این حد سریع خود را به زمان ساختش محدود می‌کند چون واقعا آخرین باری که یک باجه تلفن عمومی واقعی در خیابان دیدید کی بود؟ با این حال، این نکته هیچ وقت مانع لذت بردن از هیجان و تعلیق فیلم نمی‌شود، چرا که همه چیز در اوج اجرا شده و نتیجه‌اش یک تریلر فشرده و پرتنش 80 دقیقه‌ای است. کالین فارل در یکی از بهترین نقش‌آفرینی‌هایش نقش یک کارمند روابط عمومی را بازی می‌کند که با زبان‌بازی روزگار می‌گذراند، اما ناگهان وقتی گوشی یک تلفن عمومی را برمی‌دارد و صدایی تهدیدآمیز در آن‌سوی خط می‌گوید اگر تماس را قطع کند، تیر می‌خورد همه‌چیز متوقف می‌شود.
کارگردانی جذاب جوئل شوماخر به‌خوبی با فیلمنامه‌ی فشرده و مفهومیِ لری کوهن هماهنگ شده است و یکی از آثار به‌یادماندنی این نویسنده و کارگردان فقید در میان فیلم‌های پرشمار و خاص او محسوب می‌شود و حاصل، فیلمی مهیج در یک مکان محدود در گوشه‌ای شلوغ از خیابان‌های نیویورک است. فارست ویتاکر، کیتی هولمز و رادا میچل همگی عملکرد خوبی دارند، اما صحنه واقعا در اختیار کالین فارل درخشان و صدای بازیگوش و تهدیدآمیز کیفر ساترلند است. شاید فیلم از نظر زمانی قدری کهنه به نظر برسد، اما همچنان یک تریلر جمع‌وجور و فوق‌العاده سرگرم‌کننده است.
6. تک‌تیرانداز (The Sniper)
- محصول : 1952
- کارگردان : ادوارد دمیتریک
- بازیگران : آدواف منژو، آرتور فرانتس، جرالد مهر
- امتیاز راتن تومیتوز : 83 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم : 7.1 از 10
در حالی که تک‌تیراندازهای نظامی و پلیس اغلب به‌صورت دو نفره کار می‌کنند، نقش تیرانداز در ذات خود معمولا تک‌رو و منزوی است. فقط او است و جهانی که از پشت لنز تفنگش می‌بیند. بنابراین چندان عجیب نیست اگر افرادی با ذهنیت‌های آشفته و مخرب در آن سوی این عدسی قرار بگیرند. اما نکته به واقع شگفت‌انگیز این است که فیلم تک‌تیرانداز محصول سال 1952 تا چه اندازه از زمان خود جلوتر بوده؛ چرا که با تمرکزی بی‌سابقه، به درون ذهن تاریک یک تیرانداز بیمار نفوذ می‌کند.
فیلم داستان مرد جوانی را دنبال می‌کند که با اسلحه تک‌تیرانداز دست به کشتن زنان می‌زند. انگیزه‌ی او ریشه در زن‌ستیزی دارد و به‌وضوح نمونه‌ی اولیه‌ای از اینسل‌های امروزی است. فیلم همچنین به‌روشنی نشان می‌دهد که جامعه و نهادهایی که قرار است افراد دچار بیماری روانی را شناسایی و حمایت کنند، در هر مرحله شکست می‌خورند. کارگردان، ادوارد دمیتریک، این نقد اجتماعی را با توجهی غیرمعمول به قربانیان زن فیلم همراه می‌سازد. آن‌ها صرفا زنان خوش‌پوشی نیستند که در خیابان به هر طرف می‌روند، بلکه شخصیت‌هایی هستند که پیش از افتادن در میدان دید قاتل، زمانی را با آن‌ها سپری می‌کنیم و با زندگیشان آشنا می‌شویم. نتیجه، درامی تاثیرگذار و غم‌انگیز در قالب یک تریلر است.
5. جک ریچر (Jack Reacher)
- محصول : 2012
- کارگردان : کریستوفر مک‌کوری
- بازیگران : تام کروز، رزموند پایک، ریچارد جنکینز
- امتیاز راتن تومیتوز : 64 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم : 7 از 10
شخصیت باهوش اما عضلانی لی ریچر، بازپرس سابق ارتش، این روزها هم در صدر فهرست پرفروش‌ها است و هم با سریال تلویزیونی‌اش محبوبیت زیادی دارد. اما اولین حضور سینمایی او در سال 2012، همچنان اثری بسیار سرگرم‌کننده و پرهیجان باقی مانده است. در فیلم جک ریچر، تام کروز در نقش ریچر ظاهر می‌شود که از نظر قد و جثه با آنچه در کتاب‌ها توصیف شده است فاصله دارد، اما با اعتمادبه‌نفس و کاریزمای همیشگی‌اش این نقیصه را جبران می‌کند، فارغ از اینکه خود لی چایلد چه نظری در این‌باره داشته باشد. ریچر زمانی وارد ماجرا می‌شود که یکی از آشنایان قدیمی‌اش متهم به قتل چند نفر می‌شود و قربانیانی هم از آن‌سوی رودخانه با شلیک تک‌تیرانداز کشته می‌شوند.
کارگردان کریستوفر مک‌کوری به‌خوبی به اهمیت عناصر مربوط به تک‌تیراندازی در این داستان واقف است و هم در تصویر و هم در دیالوگ، زمان کافی برای پرداختن به آن‌ها اختصاص می‌دهد. حمله‌ی آغازین فیلم بدون هیچ دیالوگی اجرا می‌شود و صرفا تماشای مرحله به مرحله‌ی آماده‌سازی و اجرای شلیک است و در ادامه، صحنه‌هایی وجود دارد که به درون ذهن تیرانداز نفوذ می‌کنند و ریچر درباره‌ی آموزش، تمرین و نارضایتی‌اش از دور ماندن از عملیات نظامی صحبت می‌کند. در زمان حال نیز فیلم همچنان ضرب‌آهنگ تک‌تیراندازی‌اش را حفظ می‌کند، به‌ویژه در نبرد پایانی پردیالوگ و پرهیجانی که ریچر و یکی از دوستانش با چند دشمن درگیر می‌شوند.
4. تک‌تیرانداز: کلاغ سفید (Sniper: The White Raven)
- محصول : 2022
- کارگردان : ماریان بوشان
- بازیگران : پاولو آلدوشین، مارنا کوشکینا، رومن سمیسال
- امتیاز راتن تومیتوز: 72 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 6.4 از 10
بیشتر فیلم‌های جنگی به سراغ نبردهای گذشته می‌روند اما گاهی اوقات، فیلمی درباره‌ی یک جنگ ساخته و منتشر می‌شود که در آن درگیری هنوز ادامه دارد. تک‌تیرانداز: کلاغ سفید درست پیش از تهاجم تمام عیار روسیه به اوکراین فیلم‌برداری شد و داستان یک معلم را روایت می‌کند که پس از کشته شدن همسر و سوختن خانه‌اش به دست نیروهای روس، به تک‌تیرانداز تبدیل می‌شود و به نبرد می‌پیوندد. در نگاه اول، این طرح داستانی به‌شدت یادآور کلیشه‌ی انتقام در هزاران فیلم اکشن است اما واقعیت جنگ و لحن خود فیلم، آن را به چیزی بسیار عمیق‌تر و واقعی‌تر تبدیل می‌کنند.
فیلم، مسیر آموزش اولیه‌ی میکولا و به‌کارگیری سریع مهارت‌های او در میدان نبرد را دنبال می‌کند و ما شاهد آن هستیم که در جریان ماموریت‌های متعددش، سرانجام با همان دو سربازی روبه‌رو می‌شود که زندگی‌اش را ویران کردند. نگاه فیلم به نیروهای متجاوز روس صریح، بی‌پرده و کاملا منطبق با واقعیت زمانه است و با ورود یک تک‌تیرانداز روسِ حرفه‌ای که ماموریت دارد میکولا را از میان بردارد، هیجان فیلم بیشتر می‌شود. مانند بسیاری از فیلم‌های جنگی که در دل جنگ ساخته می‌شوند، می‌توان این اثر را شکلی از پروپاگاندا دانست اما اگر نظر دیگری دارید، احتمالا در سوی اشتباهی از تاریخ ایستاده‌اید.
3. دیوار (The Wall)
- محصول : 2017
- کارگردان : داگ لیمان
- بازیگران : آرون تایلر جانسون، جان سینا، نیث ناکلی
- امتیاز راتن تومیتوز : 65 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم : 6.2 از 10
هر فیلم درباره تک‌تیراندازها به‌خوبی با ساختار تریلرهایی که در یک مکان اتفاق می‌افتند جور درمی‌آیند، بنابراین عجیب نیست که یک نمونه‌ی دیگر هم به فهرست ما راه یافته باشد. سال 2007 است و تهاجم آمریکا به عراق رسما پیروز اعلام شده، اما برای یک تک‌تیرانداز و کمک‌نشانگرش، کابوس تازه آغاز شده است. این دو هدف یک تک‌تیرانداز افسانه‌ای اهل سنت قرار می‌گیرند و وقتی یکی (جان سینا) زمین‌گیر می‌شود، دیگری (آرون تیلور جانسون) مجبور می‌شود پشت یک دیوار قدیمی و در حال فروپاشی، برای بقای خود بجنگد.
داگ لیمان در فیلم دیوار از آثار پرهزینه و پرفروش خود فاصله می‌گیرد و اثری مینیمالیستی و فشرده خلق می‌کند که تماما بر تقابل میان یک سرباز آمریکایی و صدای دشمن در بی‌سیم استوار است. درست مانند باجه تلفن هسته‌ی اصلی فیلم نه در اکشن بلکه در گفت‌وگو میان این دو شخصیت شکل می‌گیرد، انگیزه‌ها و نتایجشان کاملا متفاوتند، اما آنچه باقی می‌ماند، مکالمه‌ای است آمیخته با کشفیات شخصی و شلیک‌هایی مرگبار.
لیمان در زمان کوتاه فیلم، موفق می‌شود تنش و تعلیقی واقعی ایجاد کند و در کنار آن، هم هیجانی فیزیکی و هم ضربه‌هایی عاطفی ارائه دهد. فیلم در پس‌زمینه‌اش نقدی بر جنگ دارد، اما آنچه بیش از همه در ذهن باقی می‌ماند، اندوه شخصی و عمیق آن است.
2. برج (Tower)
- محصول : 2016
- کارگردان : کیث میتلند
- صداپیشه‌ها : بلر جکسون، لویی آرنت، ویولت بین
- امتیاز راتن تومیتوز : 99 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 7.9 از 10
گاهی تصور می‌کنیم که تیراندازی‌های جمعی پدیده‌ای مدرن هستند، اما یکی از مرگبارترین آن‌ها در تابستان سال 1966 رخ داد. مردی به بالای برج ساعت دانشگاهی رفت که مشرف به محوطه‌ی اطراف بود و از آنجا با اسلحه به مردم شلیک کرد؛ مردمی که می‌دویدند، پنهان می‌شدند و کشته می‌شدند. این واقعه الهام‌بخش چند فیلم در این فهرست بوده است و کم‌تر از یک دهه بعد، نسخه‌ای داستانی از آن با بازی کرت راسل جوان در نقش تیرانداز ساخته شد. اما این فیلم برج است که داستان را به انسانی‌ترین شکل ممکن روایت می‌کند در حالی که همچنان درام، هیجان و احساساتی دلخراش را به‌تصویر می‌کشد.
کارگردان کیث میتلند در برج از ترکیبی از تصاویر آرشیوی و عناصر بازسازی‌شده استفاده می‌کند، اما با بهره‌گیری از تکنیک روتوسکوپ، آن‌ها را در قالب انیمیشن بازآفرینی می‌کند. این تکنیک مرز میان واقعیت و بازسازی را محو می‌کند و در عین حال، با ایجاد فاصله‌ای بصری از نقطه‌ی اصابت گلوله‌ها، اجازه می‌دهد تمرکز از خشونت صرف فاصله بگیرد و به تجربه‌ای انسانی بدل شود.
نکته‌ی واقعا تاثیرگذار نه جلوه‌های بصری بلکه صدای بازماندگان است؛ کسانی که آن روز را زیسته‌اند و اکنون با دقت و درد، دیده‌ها و احساساتشان را روایت می‌کنند. تمرکز کامل فیلم بر قربانیان و شاهدان ماجرا است، چه آنان که زنده ماندند و چه آنان که جان باختند و حاصل چنین ترکیبی اثری است که نه برای سرگرمی، بلکه برای بازگویی حقیقتی تکان‌دهنده ساخته شده است.
1. دشمن پشت دروازه‌ها (Enemy at the Gates)
- محصول : 2001
- کارگردان : ژان ژاک آنو
- بازیگران : جود لا، اد هریس، جوزف فینز
- امتیاز راتن تومیتوز : 54 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم : 7.5 از 10
فیلم‌های زیادی نمی‌توان نام برد که در آن‌ها نازی‌ها به خاک و خون کشیده شوند اما بهترین فیلم تک‌تیراندازی فهرست ما دقیقا با همین مضمون داستانش را روایت می‌کند؛ تک‌تیراندازی روسی که مهارت‌هایش را بر سر نیروهای مهاجم آلمانی فرود می‌آورد. جنگ جهانی دوم در اوج خود است و نیروهای آلمان تا استالینگراد پیش‌روی کرده‌اند، جایی که مدافعانی سرسخت در انتظارشان هستند. واسیلی (جود لا) به یک تک‌تیرانداز افسانه‌ای و به ابزاری تبلیغاتی برای ارتش درهم‌شکسته‌ی شوروی تبدیل می‌شود. موفقیت‌های او توجه یک تک‌تیرانداز آلمانی باتجربه را جلب می‌کند و به‌زودی این دو در نبردی دو نفره و نفس‌گیر روبه‌روی هم قرار می‌گیرند؛ رقابتی برای آخرین شلیک و آخرین شانس بقا.
بی‌تردید دشمن پشت دروازه‌ها بزرگ‌ترین و پرخرج‌ترین فیلم این فهرست، روایتی چشم‌نواز از شجاعت و وحشی‌گری در میدان نبرد است. ژان ژاک آنو، کارگردان فیلم، با فیلم‌برداری و طراحی صحنه‌ی تحسین‌برانگیز، جان تازه‌ای به داستان می‌بخشد و شهری ویران‌شده از بمباران، پس‌زمینه‌ی چشمگیری برای روایت جنگ می‌شود. فیلم از نظر بصری خیره‌کننده است و آنو با دقت صحنه‌هایی فراموش‌نشدنی از مهارت‌های واسیلی در کنار مهارت‌های رقیب مستقیمش با بازی اد هریس خلق می‌کند. راشل وایس نیز در نقش معشوق واسیلی ظاهر می‌شود و سربازی است که خودش نیز در خط مقدم می‌جنگد و با حضورش، اندکی انسانیت به میان این ویرانی خون‌بار می‌آورد.
