آیرون‌ من کیست؟ مرد آهنی دنیای مارول

هنگامی که سخن از سرشناس‌ترین، محبوب‌ترین و بهترین قهرمانان دنیای مارول شود، دور از انتظار نیست که در بین همه نام‌ها بتوان اسم  آیرون من  را دید. تونی استارک با این هویت ابرقهرمانی خود جایگاه ویژه‌ای در جهان مارول برای خود دست و پا کرده است؛ به گونه‌ای که اشتباه نیست اگر بگوییم کم‌وبیش در هر رویداد بزرگ مارول به گونه‌ای ردپایی از مرد آهنی دیده می‌شود.

در این نوشتار شما را با آیرون من دنیای مارول آشنا می‌کنیم؛ قهرمانی که با زره پیشرفته و تکنولوژیک خود تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین ابرقهرمانان زمین شد تا بتواند پا به پای قهرمانان خداگونه و فرابشری در پاسداری از بشریت و این کره بجنگد.

رونمایی	شماره ۳۹ کمیک Tales of Suspense
تاریخ رونمایی	ماه دسامبر سال ۱۹۶۲
فرانچایز	Marvel
آفرینندگان	استن لی لری لیبر دان هک جک کربی
نام‌ها	آیرون‌ من (Ironman) آنتونی ادوارد استارک (Anthony Edward Stark)

آیرون من کیست؟

آیرون من یکی از قهرمانان دنیای مارول به شمار می‌آید. تونی استارک مثل پدرش یک سرمایه‌دار و نوآور بود که در طی رویدادی جنگی متوجه شد می‌تواند نقشی بزرگ‌تر در جهان ایفا کند. بدین گونه او با استفاده از منابع و ثروت فراوانی که در اختیار داشت و به کار بردن هوش سرشار خود، هویت آیرون من را به عنوان یک ابرقهرمان پدید آورد تا کمک‌حال زمین، بشریت و هستی مارول باشد.

سرگذشت آیرون من

آیرون من نخستین بار در شماره ۳۹ کمیک Tales of Suspense رونمایی شد که در جنگ ویتنام با ارتش ایالات متحده آمریکا همکاری داشت و برای آن‌ها جنگ‌افزار طراحی می‌کرد. او که در محل عملیات حضور داشت تا از کارکرد ساخته‌هایش اطمینان حاصل کند، گرفتار یک تله انفجاری شد. این تله انفجاری نه تنها مایه این شد تا گیر نیروهای دشمن بیفتد بلکه ترکشی را نیز نزدیک قلبش وارد کرد که در زمان کمی می‌توانست منجر به مرگش شود.

این تروریست‌ها که متوجه هویت تونی استارک شده بودند، تصمیم گرفتند با در اختیار قرار دادن یک کارگاه به او تا جایی که می‌شود از توانایی‌های این نابغه برای خود بهره ببرند. حتی یک پروفسور چینی به اسم یینسین که زندانی آن‌ها بود نیز به این کارگاه فرستاده شد تا به استارک کمک کند.

با این حال یینسین و تونی تصمیم گرفتند که به جای اجرای خواسته نیروهای پلید، راهی برای جلوگیری از مرگ استارک بیابند. پیامد این تصمیم ساخت یک زره آهنی بود که نه تنها می‌توانست ترکش را دور از قلب تونی استارک نگه دارد بلکه در مقابله با دشمنانشان هم کاربردی بود.

در طی این عملیات گریز، پروفسور یینسین کشته می‌شود. با این وجود تونی استارک توانست به کمک زره تازه خود، نیروهای تروریست را از بین ببرد و بگریزد. ولی اکنون یک چالش بزرگ در برابر این نابغه قرار گرفته بود؛ درآوردن زره مرد آهنی خطر مرگ با ترکش نزدیک به قلبش را همراه داشت.

در مسیر بازگشت به سمت نیروهای آمریکایی، تونی استارک با جیمز رودز برخورد می‌کند که هلیکوپترش به مشکل خورده است. با کمک یکدیگر، این دو موفق می‌شوند تا سرانجام به نیروهای خودی برسند و استارک به ایالات متحده بازگردد. در این جا بود که تونی موفق به با بازطراحی زره و تجهیزاتش با ابزارهای پیشرفته‌تر شود.

طراحی دوباره بخش سینه زره آیرون من که برای زنده نگه داشتن استارک الزامی بود باعث کوچک‌تر شدنش می‌شود تا او بتواند آن را حتی زیر تن‌پوش‌های روزمره خود نیز همراه داشته باشد. به این ترتیب، دیگر نیازی نبود تا تونی استارک همواره زره مرد آهنی را بپوشد.

بازگشت تونی به ایالات متحده با شماری از اتفاقات ناراحت‌کننده همچون حمله‌های تروریستی همراه شد. استارک هم به کمک هویت آیرون من توانست به مقابله با آن‌ها بپردازد. بدین گونه شد که تونی استارک کم‌کم به مسیر ابرقهرمان بودن کشیده شد تا به محافظت از انسان‌های بی‌گناه سرگرم شود.

به عنوان آیرون من، تونی استارک تبدیل به یکی از اعضای پایه‌گذار اونجرز شد که پشتیبانی‌های فراوانی را نیز از این گروه ابرقهرمانی انجام داد. استارک نه فقط یکی از مغزهای اندیشمند انتقام‌جویان به حساب می‌آید بلکه با ثروت خود به ساپورت مالی این گروه می‌پردازد. همچنین در طول زمان باعث پیوستن قهرمانان بسیاری به اونجرز شده است.

البته نباید فقط به نقش‌های پشتیبان استارک نگاه کرد. با این که بیش‌تر اعضای انتقام‌جویان، فراانسان‌هایی با توانایی‌های فرابشری هستند اما در بین آن‌ها آیرون من با زره پیشرفته خود همواره نقشی برجسته و حیاتی را بازی می‌کند.

ویژگی‌ها و توانایی‌های آیرون من

با این که تونی استارک بیرون از زره مرد آهنی یک نابغه در زمینه‌های گوناگون است که توانایی بالایی در حل مسائل، برنامه‌ریزی و طراحی و ساخت ابزارهای متفاوت دارد که منابع بسیاری در اختیارش قرار دارند ولی بیش‌تر ویژگی‌های ابرقهرمانی او زمانی نمایان می‌شوند که درون زره آیرون من قرار دارد.

استارک به کمک این زره می‌تواند با استفاده از ابزارهای گوناگونِ جاسازی‌شده به قابلیت‌هایی دسترسی پیدا کند که فرابشری به چشم می‌آیند. زره مرد آهنی نه تنها زور فیزیکی بالایی به آیرون من هدیه می‌دهد بلکه از او در برابر خطرات ممکن مراقبت می‌کند. تونی با کمک این زره امکان پرواز دارد و زرادخانه‌ای از جنگ‌افزارهای سبک و سنگین در اختیارش هستند. معمولاً هم یک هوش مصنوعی پیشرفته درون زره آیرون من دیده می‌شود که به افزایش بهره‌وری این تن‌پوش کمک می‌کند.

تونی استارک در طول زمان زره‌های مختلفی را ساخته است. تعدادی از این زره‌ها جنبه همه‌کاره دارند ولی شماری از آن‌ها با هدف ویژه‌ای طراحی شده‌اند؛ از شیوه خاصی از مأموریت‌ها مثل مأموریت‌های پنهان یا بیرون از جو زمین تا هدف قرار دادن یک پدیده مشخص مثل هالک.

روی هم رفته، استارک نابغه همیشه در حال بهبود و پیشرفت زره‌های خود و ابزارهای وابسته به آن‌هاست و هر از چند گاهی از قابلیت‌های تازه و پیشرفته آن‌ها پرده‌برداری می‌کند تا در انجام وظایفش کمک‌حال او باشند.

برگردان‌های آیرون من

مرد آهنی یکی از پراستفاده‌ترین کاراکترهای کمیک‌های مارول به حساب می‌آید که در برگردان‌های زیادی بیرون از دنیای کمیک بوک‌ها به کار گرفته شده است.

این شخصیت از همان دهه ۶۰ میلادی که در کمیک‌ها رونمایی شد در اثری انیمیشنی مثل سریال The Marvel Super Heroes سال ۱۹۶۶ حضور داشت. استفاده از آیرون من در دهه‌های آتی و سریال‌های انیمیشنی بسیاری به مانند Spider-Man and His Amazing Friends و Iron Man: The Animated Series و Iron Man: Armored Adventures و The Avengers: Earth's Mightiest Heroes و M.O.D.O.K. و Iron Man and His Awesome Friends ادامه پیدا می‌کند.

فیلم‌های انیمیشنی فراوانی نیز مرد آهنی را در خود جای داده‌اند که می‌شود به The Invincible Iron Man سال ۲۰۰۷، Iron Man: Rise of Technovore و Iron Man & Hulk: Heroes United و Lego Marvel Avengers: Code Red اشاره کرد.

آیرون من در جهان بازی‌های ویدیویی هم حضور محسوسی دارد و در عناوینی همچون سری Marvel vs. Capcom، سری Marvel: Ultimate Alliance و Marvel: Future Fight و Iron Man VR و Marvel's Avengers سال ۲۰۲۰، Marvel's Midnight Suns سال ۲۰۲۲ و Marvel Rivals سال ۲۰۲۴ دیده می‌شود. در عناوین زیادی هم از اسکین‌ها و کمئوهای این کاراکتر به شکل اشاره‌ای و کراس‌اووری استفاده شده است.

با همه این اوصاف اما می‌توان گفت که پررنگ‌ترین برگردان از مرد آهنی مربوط به ام‌سی‌یو می‌شود. رابرت داونی جونیور کسی است که با ایفای نقش آیرون من در فیلم Iron Man سال ۲۰۰۸ عملاً سنگ‌بنای دنیای سینمایی مارول شد. در ادامه ام‌سی‌یو، رابرت داونی جونیور نقش پررنگی را در قالب تونی استارک بازی کرد و یک سه‌گانه با محوریت این شخصیت ساخته شد. او حتی در آثار زیادی فرای تریلوژی خود حضور پیدا کرد و یکی از برجسته‌ترین مهره‌های این فرانچایز شد که در کنار عناوین اونجرز-محور حتی در ساخته‌های اختصاصی دیگر ابرقهرمانان مثل مرد عنکبوتی هم ایفای نقش می‌کند. دور از واقعیت نیست اگر گفته شود آیرون منِ رابرت داونی جونیور در دنیای سینمایی مارول محبوبیت این شخصیت را به اوج رساند.