راهنماتو-تا حالا شده در کنار یک سری آدمها حال و هوای (همون وایب) عجیبی پیدا کنید؟ همه ما در این موقعیت بودهایم و حس کردهایم که یک جای کار میلنگد! اغلب هم بهمان گفته شده که بیخیال غریزهمان بشویم چون هیچ پایهای در منطق و واقعیت ندارد!
به گزارش راهنماتو، اما حقیقت این است که بدن ما به نحوی برنامهریزی (سیمپیچی) شده که میتواند نشانههای بسیار ظریف را خیلی قبلتر از مغزمان دریافت کند.
درواقع این جزوی از انسان بودن ماست و ویژگیای است که با حیوانات شریکیم.
علم درباره غریزه چه میگوید؟
تحقیقات نشان میدهند که بدن ما خیلی قبل از مغزمان میتواند احساسات را دریافت و معنی کند. فرض کنید دارید با شخصی که تلاش میکند عصبانیتش را پنهان کند، حرف میزنید. چهره این آدمها خیلی خونسرد به نظر میرسد اما در زیر این چهره خونسرد، آنها غمگین هستند.
مطالعهای که در آزمایشگاه جیمز گراس در استنفورد انجام شده است، نشان میدهد که وقتی دارید با شخصی صحبت میکنید که تلاش دارد عصبانیتش را پنهان کند، ضربان قلبتان بالا میرود. با اینکه مغزتان هنوز داستان را نگرفته است، بدنتان شروع میکند به واکنش نشان دادن. سیستم اعصاب سمپاتیکتان فعال میشود، استرستان افزایش پیدا میکند و احساس میکنید که بدنتان دچار گرفتگی شده است. دلیلش آن است که بدنتان چیزی را دریافته است که مغز هوشیارتان هنوز نفهمیده است.
این واکنش پیشکنشی است. مثل یک سیستم هشدار اولیه است که کمکتان میکند خودتان را با چیزی که در حال وقوع است سازگار کنید، حتی اگر نتوانید خیلی شفاف تشخیص بدهید چه اتفاقی در حال وقوع است. این کار خیلی غریزی رخ میدهد و درست مانند همان اتفاقی است که در قلمرو حیوانات رخ میدهد.
غریزه اسبها
این پدیده را به وضوح میتوان در میان اسبها مشاهده کرد. مثلاً در درمانهایی که به کمک اسب اتفاق میفتد، بیمار در کنار یک درمانگر و اسب کار میکند. اگر بیمار از اسب بترسد و سعی کند این ترس را مخفی کند، اسب به طرز آشکار مضطرب میشود و بیقرار به اطراف حرکت میکند. اما به محض اینکه بیمار اعتراف کند که «من ترسیدهام»، اسب به سرعت آرام میشود.
چرا چنین است؟ اسب واژگان را نمیفهمد اما به صورت غریزی سرنخهای غیرکلامی را دریافت میکند. مانند همه حیوانات طعمه، اسبها هم پیوسته روی وضعیت هشدار بالا هستند تا نشانههای خطر را شناسایی کنند.
حیوانات و انسانها هر دو واکنشهای مشابهی به عدم صداقت و اصالت نشان میدهند: ما این حالت را به مثابه تهدید بالقوه دریافت میکنیم. وقتی که بیمار ترس خود را مخفی میکند، سیستم عصبی سمپاتیک اسب (واکنش جنگ یا گریز) فعال میشود.
درست مثل اسبها، بدن ما و سیستم عصبیمان با هم هماهنگ میشوند تا احساسات و انرژی را شناسایی کنند. ممکن است حتی خودمان از این حالت آگاه نباشیم.
بدنمان چطور با احساسات بقیه هماهنگ میشود؟
انسانها نیز به نحوی طراحی شدهاند که بتوانند این نشانهها را شناسایی کنند. ما اغلب بدون آنکه متوجه باشیم در حال همدلی کردن با دیگران هستیم و همدلی یعنی توانایی درک احساس دیگران، همانطور که خودشان احساس میکنند. روانشناسان به این وضعیت «تداعی روانی» میگویند که مبادله عاطفی بین دو نفر، بدون مبادله واژگان و کلام است.
بدن ما به طور پیوسته مشغول پردازش سرنخهاست: حالات چهره، زبان بدن، آهنگ کلام، همگی سیگنالهای قدرتمندی ارسال میکنند. برای همین است در کنار کسی که مضطرب است، پر از استرس هستیم و در کنار کسی که خونسرد است، احساس آرامش میکنیم.
ما، آگاهانه یا ناآگاهانه، در حال دریافت این سرنخهای غیرکلامی هستیم. ما فقط سرنخهای منفی را دریافت نمیکنیم، بلکه احساسات مثبتی که حاکی از امنیت و صمیمیت هستند را نیز دریافت میکنیم.
به غریزهتان اعتماد کنید
احساسات غریزیتان نوعی هوش غریزی محسوب میشود. غریزه، برخلاف تفکر ذهنی، کند و تحلیلگر نیست؛ بلکه سریع، غریزی و بر مبنای اطلاعات ظریفی است که بدنتان دریافت کرده است. وقتی که یک حس غریزی دارید، بدنتان در حال پردازش همه انواع سیگنالهای غیرکلامی است و قبل از آنکه حتی بتوانید آگاهانه تشخیص بدهید، در حال واکنش دادن به آن است.
نکته جلب آن است که وقتی در کنار آدم قابل اعتمادی هستید که میتوانید در کنارش راحت باشید، بدنتان شروع میکند به هماهنگ شدن با آن فرد. ضربان قلب و تنفستان تنظیم میشود، حس آرامش، خونسردی و پیوند پیدا میکنید. این علامتی است که بدنتان در آن لحظات احساس امنیت و راحتی میکند.
آگاهتر شوید
کلید استفاده از احساسات غریزی به نفع خوتان آن است که آگاهیتان را بالا ببرید. هر چه بیشتر در زمان حال باشید، این سرنخهای ظریف را بهتر شناسایی میکنید. همچنین مهم است که آرامش و واقعبینیتان را حفظ کنید. اگر در حال حاضر استرس داشته باشید یا غمگین باشید، ممکن است بدنتان این حالت را به دیگران فرافکنی کند، آنوقت فکر میکنید که دیگران استرس دارند یا غمگین هستند. درواقع در این شرایط موقعیت را منفیتر از واقعیت دریافت می کنید.
غریزهتان را کوک کنید
خوشبختانه، میتوانید به خودتان آموزش بدهید که با پیامهای بدنتان هماهنگتر باشید. تمرینهایی مثل تنفس و مدیتیشن میتواند به حفظ خونسردی و تعادل کمک کند. هر چه بیشتر تمرین کنید، در خوانش شفافتر موقعیتها و آدمها بهتر عمل میکنید و این کار را بدون نشخوار فکری زیاد انجام میدهید.