راهنماتو- پیش‌بینی زلزله آن هم از طریق نجوم رویایی است که دانشمندان قرنهاست به دنبال کشف آن هستند اما گویا یک دانشمند ایرانی قرن پنجم هجری قمری توانسته به چنین کشف بزرگی نائل شود.
به گزارش راهنماتو، در منابع تاریخی مختلف اشاراتی به یک منجم ایرانی قرن پنجم هجری به نام ابوطاهر شیرازی وجود دارد که توانسته بود زلزله مرگبار سال 433 هجری قمری تبریز را پیش گویی کند. زین العابدین شیروانی، سیاح مشهور دوره قاجار که در قرن 13 هجری قمری از شهر تبریز دیدن کرده به مشهور بودن این داستان در میان اهالی این شهر پس از قرنها اشاره کرده است.
این واقعه چه درست باشد و چه داستان سرایی، گویا چنان در ذهن مردم تبریز اثر گذاشته بود که برای قرنها آن را سینه به سینه حفظ کردند، به نحوی که شیروانی در قرن سیزدهم هنوز این داستان را از زبان مردم می شنود.
زین العابدین شیروانی و کتاب بستان السیاحه
« زین العابدین شیروانى»، معروف به مستعلى‌شاه و متخلص به« تمکین»، پسر ملا اسکندر، از عارفان و درویشان نعمت اللهى است که خود مرشد و پیشواى جماعتى از معاریف این فرقه بوده و به گفته خویش، در نیمه شعبان 1194 ق، در شماخى، از شهرهاى قفقاز، متولد شده در 6 ماهگى پدرش با خانواده به کربلا کوچ نموده‌اند.
تا سن 17 سالگى به تعلیم و بعد از آن در کشورهایى از قبیل ایران، مصر، شام، حجاز، عثمانى، هند، افغانستان، کشمیر، بدخشان، ترکستان، ماوراءالنهر و غیره سیاحت کرده و با طایفه‌هاى مختلف معاشرت داشته و دیده‌ها و شنیده‌هاى خود را با مطالب متفرقه تاریخى و روایت‌ها در کتابی به زبان فارسی به نام «بستان السیاحه» به رشته تحریر درآورد. در واقع این کتاب یک سفرنامه و حاصل سفر 37 ساله شیروانی در زمان فتحعلی‌شاه قاجار است.
پیش‌بینی زلزله مرگبار تبریز
زین العابدین شیروانی در ذکر شهر تبریز می‌نویسد: «از بلاد مشهوره و از مداین معموره است از اقلیم رابع و سه طرفش واسع و سمت جنوبش کرفته و در زمین هموار واقع است. طولش از جزایر خالدات قب و عرضش از خطّ استوى لح لفظ تبریز در لغت بمعنى در فضل و هنر از همسران کذشتن است و نیز بجهة خوبى آب‌وهوا تب در آنجا مى‌ریزد لهذا تبریز کفته‌اند.
کویند ابتداى حال یکى از ملوک عجم آن شهر را احداث کرد و بمرور ایّام روى به خرابى آورد و در سنه صد و هفتاد و پنج هجرى زبیده خاتون دختر جعفر بن منصور عبّاسى زوجه هارون بنا نمود و عمارات خوب و قصور مرغوب طرح فرمود و در سنه دویست و چهل و چهار هجرى بسبب زلزله خراب شد و در زمان متوکّل بار دیکر رو به عمارت آمد و در عهد القائم باللّه ایالت آن ولایت بامیر سودان مفوّض بود و در آن‌وقت ابو طاهر شیرازى منجّم حکم نمود که شب جمعه چهارم صفر سنه چهار صد و سى و سه هجرى زلزله عظیم شود که جمیع عمارات آن دیار خراب و منهدم کردد.
لاجرم اغلب مردم در آن شب به کوه سرخاب رفته بشهر نظاره مى‌کردند ناکاه مصدوقه و زلزلوا زلزالا شدیدا ظاهر کشت و جمعى کثیر از این سراى فانى بعالم جاودانى در کذشته همان منجّم در سنه چهار صد و سى و چهار هجرى بطالع عقرب آن شهر را ساخت بعضى کویند الواثق باللّه عبّاسى بحکم منجّم احداث کرد و مدّتها زلزله ساکن و خلایق ایمن بودند تا در زمان کریمخان زند که زلزله شدید بظهور رسید و کروه انبوه طریق نیستى پیش کرفتند».
