راهنماتو- مجموعه تاریخی و فرهنگی سعدآباد، یادگاری از دوران قاجار و پهلوی، با بیش از ۱۸ کاخ، موزه و بنای مجلل است که در دامنه‌های سرسبز توچال واقع شده است.
به گزارش راهنماتو، این مجموعه روزگاری اقامتگاه تابستانی شاهان ایران بوده و امروزه به دلیل معماری خیره‌کننده، آثار هنری ارزشمند، فضای طبیعی چشم‌نواز و موزه‌های متنوع به عنوان یکی از مقاصد محبوب گردشگری شناخته می شود. در این گزارش به معرفی بخش‌های مختلف کاخ سعدآباد خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
1- کاخ سبز
باشکوه‌ترین بنای سعدآباد کاخ سبز نام دارد. این کاخ در دوره رضا خان ساخته شده است. نمای بیرونی کاخ با سنگ‌های سبز نطنز تزئین شده است. فضای داخلی نیز با فرش‌های دست‌باف، چلچراغ‌های کریستال و دیوارپوش‌های چوبی بسیار مجلل طراحی شده است. این کاخ روزگاری محل سکونت رضا خان بوده و بخشی از جلسات رسمی در آن برگزار می‌شده است. امروز بازدیدکنندگان می‌توانند با قدم‌زدن در تالار آینه و اتاق‌های سلطنتی، بخشی از تاریخ معاصر ایران را لمس کنند.
2- موزه هنرهای زیبا (کاخ سیاه)
این کاخ در ابتدا برای رضا خان ساخته شد و بعدها به موزه هنرهای زیبا تبدیل شد. نمای بیرونی کاخ با سنگ‌های سیاه کمیاب تزئین شده است، به همین علت با نام کاخ سیاه نیز شناخته می شود. امروزه در این ساختمان، آثاری از نقاشان معروف ایرانی و خارجی مانند کمال‌الملک و صادق تبریزی به نمایش درآمده است. معماری داخلی موزه تلفیقی از سبک ایرانی و اروپایی است و گزینه ای ارزشمند برای علاقه‌مندان به هنر و تاریخ است.
3- موزه مردم‌شناسی (کاخ شمس)
این کاخ زیبا زمانی محل اقامت شمس پهلوی، خواهر محمدرضا پهلوی، بود امروزه به موزه مردم‌شناسی تبدیل شده است. در این موزه می‌توانید با پوشش، آداب و رسوم، ابزار سنتی، و سبک زندگی اقوام مختلف ایران آشنا شوید. داخل این کاخ با عناصر غربی و تزئینات ایرانی مزین شده است و تالارهای مختلف آن به اقوام ترکمن، بلوچ، لر و کرد اختصاص یافته است. فضای بیرونی کاخ نیز برای عکاسی ایده آل است.
4- کاخ ملت (سفید)
بزرگ‌ترین و شناخته‌شده‌ترین بنای مجموعه سعدآباد، کاخ ملت یا کاخ سفید است. این کاخ در دوره پهلوی دوم ساخته شد و اقامتگاه اصلی محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی بود نمای بیرونی کاخ با سنگ سفید و معماری نئوکلاسیک اروپایی تزئین شده است. درون کاخ نیز کلکسیونی از هدایای خارجی، فرش‌های نفیس و ظروف سلطنتی به نمایش گذاشته شده است.
5- موزه خط و کتابت میرعماد
این موزه به به هنر خطاطی ایرانی اختصاص دارد و به یاد استاد بزرگ خوشنویسی، میرعماد حسنی تاسیس شده است. در این کاخ آثار خوشنویسان بزرگی همچون میرعماد، درویش عبدالمجید، و وصال شیرازی به نمایش گذاشته شده است. بازدید از این موزه به علاقه‌مندان به هنر اصیل ایرانی توصیه می شود. این موزه در بخش شرقی سعدآباد قرار دارد.
6- کاخ احمدشاهی
کاخ احمدشاهی یکی از بناهای دوره قاجار است که در ابتدا اقامتگاه تابستانی احمدشاه قاجار بود و بعدها در اختیار خانواده پهلوی قرار گرفت. طراحی داخلی این کاخ تلفیقی از معماری ایرانی و اروپایی است و نمای بیرونی آن با تزئینات آجری ساده اما دل‌نشین مزین شده است. امروزه این کاخ در حال مرمت و بازسازی است و امکان بازدید عمومی از فضای داخلی آن محدود شده است.
7- کاخ اشرف
این کاخ که به دستور اشرف پهلوی ساخته و بازسازی شده، به نگهداری ظروف عتیقه و اشیای زینتی اختصاص یافته است. این بنا در زمینی وسیع قرار دارد و بیش از ۵۰۰ قطعه عتیقه از دوره‌های قاجار و پهلوی در آن نگهداری می‌شود. این کاخ موزه ای ارزشمند برای علاقه‌مندان به هنر و تاریخ است.
8- کاخ شمس
کاخ شمس در شمال غربی مجموعه سعد آباد قرار دارد و در گذشته محل زندگی خواهر بزرگ محمدرضا پهلوی بوده است. این کاخ با معماری تلفیقی از سبک‌های آلمانی و سنتی ساسانی ساخته شده است و پس از مهاجرت شمس پهلوی، برای نگهداری هدایای سلطنتی مورد استفاده قرار گرفت. اکنون این کاخ به موزه مردم‌شناسی اختصاص یافته است.
9- موزه نظامی (کاخ شهرام)
کاخ شهرام در ابتدا متعلق به خانواده سلطنتی بود و پس از انقلاب به موزه نظامی تبدیل شده است. این موزه شامل انواع سلاح‌ها، یونیفرم‌ها، مدال‌ها و تجهیزات نظامی از دوره‌های مختلف تاریخی ایران است و یکی از مراکز مهم نمایش تاریخ نظامی کشور محسوب می‌شود.
10- موزه نگارستان (کاخ فرح پهلوی)
موزه نگارستان محل نمایش آثار نقاشی و هنرهای تجسمی معاصر ایران است و از معماری بسیار زیبایی برخوردار است. در این موزه نمایشگاه‌های متعددی از نقاشی‌های رنگ‌روغن، اکرلیک و نگارگری برگزار می شود و آثار هنرمندان برجسته ایرانی به نمایش گذاشته می شود.
11- کاخ ملکه مادر
کاخ ملکه مادر، بنایی تاریخی است که رضا خان آن را به افتخار مادر محمدرضا، تاج‌الملوک، ساخت. این کاخ در ابتدا محل سکونت ملکه مادر بود و به همین دلیل به این نام مشهور شده است. امروزه این بنا به ساختمان جمهور معروف است و به نهاد ریاست جمهوری اختصاص یافته است.
12- کاخ بهمن
کاخ بهمن یک کاخ زیبا و تاریخی است که برای برادرزاده محمدرضا پهلوی، پسر غلامرضا پهلوی، در ضلع شمالی باغ سعدآباد و نزدیک دروازه شمالی این مجموعه بنا شده است. این کاخ در کنار موزه مردم‌شناسی واقع شده است و امروزه محل استقرار مدیریت مجموعه سعدآباد می باشد.
13- کاخ ملکه عصمت دولتشاهی
کاخ ملکه عصمت دولتشاهی که امروزه با نام موزه استاد فرشچیان شناخته می‌شود، بنایی با وسعت حدود ۶۰۰ متر است که به دستور رضا خان برای همسر چهارمش، ملکه عصمت دولتشاهی، ساخته شد و مدتی محل زندگی آنها بود. بعدها این کاخ به انبار تبدیل شد و در سال 1380 به موزه آثار استاد مینیاتور ایران، استاد فرشچیان، اختصاص یافت و اکنون بیش از ۷۰ اثر از ایشان در این کاخ به نمایش گذاشته شده است.
14- کاخ کرباس
کاخ قدیم ولیعهد، یا کاخ کرباس، بنایی متعلق به دوران قاجار است که رضاخان از آن برای کار و استراحت استفاده می‌کرد. پس از برکناری رضاخان، نوه‌اش رضا پهلوی در این کاخ زندگی کرد و به همین دلیل به نام «کاخ ولیعهد» شناخته می شود. این کاخ پس از انقلاب مرمت شد و در سال ۱۳۷۳، به مناسبت صدمین سالگرد تولد استاد حسین بهزاد، به موزه‌ای به نام موزه استاد بهزاد تبدیل شد. امروزه آثار برجسته این هنرمند در این موزه نگهداری می شود.
15- کاخ ملکه توران
کاخ ملکه توران، بنایی متعلق به دوران قاجار است که به دستور رضاشاه بازسازی شده است. بخش بیرونی این کاخ محل سکونت ملکه عصمت، همسر چهارم رضا شاه و بخش درونی آن متعلق به ملکه توران، همسر سوم او بود. پس از انقلاب، این دو بخش تغییر کاربری یافتند؛ بخش بیرونی به موزه استاد فرشچیان تبدیل شد و بخش درونی به نمایش مجسمه‌های مشاهیر و دانشمندان ایرانی اختصاص یافت. امروزه این کاخ به نام موزه چهره‌های ماندگار در مجموعه سعدآباد شناخته می‌شود.
16- کاخ لیلا پهلوی
کاخ لیلا پهلوی که آخرین کاخ ساخته شده در مجموعه سعدآباد است، در گذشته محل زندگی لیلا پهلوی، کوچک‌ترین عضو خانواده محمدرضا پهلوی بود. امروزه این کاخ به موزه مینیاتور استاد آبکار تبدیل شده و از سال ۱۳۷۳، آثار متنوع و زیبای استاد آبکار، به ویژه تابلوهای نقاشی مینیاتور، در آن به نمایش گذاشته می‌شود.
17- موزه آب
موزه آب سعدآباد یکی از موزه‌های متفاوت و کمتر شناخته‌شده این مجموعه است که به تاریخچه آب‌رسانی در ایران می پردازد. در این موزه انواع ظروف، پمپ‌های قدیمی، و اسناد تاریخی مرتبط با قنات و آب‌انبارها نگهداری می شود. فضای موزه کوچک و کاربردی است و معمولا مورد توجه دانش آموزان و خانواده ها قرار می گیرد.
18- موزه برادران امیدوار
موزه برادران امیدوار، مکانی ویژه برای نمایش یادگاری‌ها و عکس‌های دو جهانگرد ایرانی، عیسی و عبدالله امیدوار است که در طول زندگی خود به ۹۹ کشور و پنج قاره سفر کردند. این موزه در بخشی از کاخ سعدآباد و در بنایی تاریخی مربوط به دوران قاجار واقع شده که پیش‌تر کالسکه‌خانه و استراحتگاه سورتمه‌چی‌ها بوده است. این بنا در سال ۱۳۸۲ مرمت شد و به موزه برادران امیدوار اختصاص یافت.
چگونه به کاخ سعد آباد برویم؟
با استفاده از مترو و تاکسی
اول به ایستگاه تجریش (خط ۱ مترو) بروید.
از ایستگاه مترو تجریش که خارج شدید، دو انتخاب دارید:
- تاکسی‌های مقابل ایستگاه مترو در میدان قدس
- تاکسی‌های ایستگاه تاکسی میدان تجریش (ابتدای خیابان جعفری)
تاکسی‌ها شما را مستقیم تا درب دربند مجموعه سعدآباد می‌رسانند.
از آنجا می‌توانید به راحتی وارد کاخ سعدآباد شوید.
با استفاده از اتوبوس و تاکسی
با اتوبوس به میدان تجریش برسید.
از آنجا مثل مسیر مترو، با تاکسی‌های مقابل میدان قدس یا ابتدای خیابان جعفری به درب دربند مجموعه سعدآباد بروید.
با استفاده از خودرو شخصی
توجه داشته باشید کاخ سعدآباد پارکینگ ندارد.
بهترین کار این است که ماشین را در حوالی میدان دربند پارک کنید.
برای این کار از میدان تجریش وارد خیابان دربند (ضلع شمالی میدان) شوید و تا میدان دربند بالا بیایید.
خودرو را در میدان دربند یا خیابان‌های اطراف پارک کنید و با پیاده‌روی کوتاه به کاخ سعدآباد برسید.
