اگر یک ماده شیمیایی وارد چشم شما شد، یا دستتان که حاوی مواد شیمیایی بود را به چشمتان زدید، فوراً این اقدامات را انجام دهید.
چشم خود را با آب بشویید
حداقل ۲۰ دقیقه از آب لوله کشی تمیز و ولرم استفاده کنید:
جریان ملایمی از آب را روی پیشانی خود بر روی چشم آسیب دیده خود بزنید. یا اگر هر دو چشم تحت تأثیر قرار گرفته است، جریان را روی پل بینی خود هدایت کنید. پلک ها و چشم های آسیب دیده خود را باز نگه دارید.
سر خود را پایین بیاورید و به کنار بچرخانید. سپس پلک های چشمی که در تماس با ماده ی شیمیایی بوده است را زیر شیر آبی که جریان ملایمی دارد، باز نگه دارید.
کودکان خردسال اگر در وان حمام دراز بکشند یا به پشت روی سینک خم شوند، ممکن است بهترین روشی باشد که بتوانید چشم آنها را به آرامی بشویید. جریان ملایم آب را روی پیشانی روی چشم آسیب دیده یا روی پل بینی بریزید تا هر دو چشم شسته شود.
دستانتان را با آب و صابون بشویید
دست های خود را کاملاً بشویید تا مطمئن شوید که هیچ ماده شیمیایی یا صابونی روی آنها باقی نمانده است.
لنزهای تماسی را بردارید
اگر لنزهای شما در حین شستشو با جریان ملایم آب بیرون نیامدند، آنها را با دست های تمیز خود بیرون بیاورید.
احتیاط
چشم را مالش ندهید؛ چرا که ممکن است باعث آسیب بیشتر شود.
به جز آب یا محلول شستشوی لنز تماسی در چشم چیزی نریزید و از قطره های چشمی استفاده نکنید مگر اینکه پرسنل اورژانس این کار را به شما توصیه کنند.
به دنبال کمک فوری پزشکی باشید
پس از انجام مراحل فوق، به دنبال مراقبت های اورژانسی توسط یک متخصص چشم باشید یا با ۱۱۵ تماس بگیرید. ظرف مواد شیمیایی یا نام ماده شیمیایی را با خود به اورژانس ببرید. اگر در دسترس است، از عینک آفتابی استفاده کنید تا به کاهش حساسیت به نور کمک کند.
اقدامات خاص برای انواع خاص مواد شیمیایی
مواد قلیایی (مانند آمونیاک یا سفیدکننده‌ها): این مواد می‌توانند بسیار خورنده باشند و آسیب جدی‌تری به چشم وارد کنند. در صورت تماس با مواد قلیایی، شستشو را فوراً و به مدت طولانی‌تری (تا ۳۰ دقیقه) انجام دهید و سریعاً به اورژانس مراجعه کنید.
مواد اسیدی (مانند سرکه یا باتری‌ها): این مواد می‌توانند باعث سوختگی شیمیایی شوند. مانند مواد قلیایی، شستشو باید سریع و مداوم باشد، اما ممکن است آسیب به چشم کمتر از مواد قلیایی باشد.
مواد شوینده و صابون‌ها: این مواد معمولاً کمتر خطرناک هستند، اما همچنان می‌توانند باعث تحریک و سوزش شوند. شستشو با آب معمولاً کفایت می‌کند، اما اگر سوزش ادامه داشت، به پزشک مراجعه کنید.
پیشگیری از آسیب مواد شیمیایی به چشم
برخی از روش‌های پیشگیری آسیب‌های شیمیایی به چشم عبارتند از:
از عینک محافظ استفاده کنید: هنگام کار کردن با مواد شیمیایی، همیشه از عینک محافظ استفاده کنید تا چشمانتان را از تماس مستقیم با مواد محافظت کنید.
شستشوی چشم را در نظر بگیرید: اگر مواد شیمیایی به چشمان شما وارد شود، فوراً چشمانتان را با آب سرد و تمیز شستشو دهید؛ این کار به کاهش آسیب وارد شده به چشم‌ها کمک می‌کند
مواد شیمیایی در جای مناسب نگهداری کنید: همواره مواد شیمیایی را در جای مناسب و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
آموزش‌های ایمنی را دریافت کنید: هر کسی که با مواد شیمیایی کار می‌کند باید آموزش‌های ایمنی لازم را درباره استفاده صحیح از مواد شیمیایی و پیشگیری از آسیب‌های آنها به چشم دریافت کند. با رعایت این نکات و اقدامات، می‌توانید خطرات آسیب‌های شیمیایی به چشم خود را کاهش دهید.
عوارض آسیب چشم با مواد شیمیایی جدی است؟
آسیب چشم با مواد شیمیایی می‌تواند عوارض جدی و حتی دائمی به همراه داشته باشد، به خصوص اگر به درستی و به موقع درمان نشود. در ادامه به جزئیات این موارد پرداخته می‌شود:
عوارض آسیب چشم با مواد شیمیایی
تحریک و التهاب: این عوارض شامل قرمزی، سوزش، و تورم چشم و پلک‌ها می‌شود. در موارد خفیف، این علائم ممکن است پس از شستشوی کامل بهبود یابد.
خشکی چشم: برخی مواد شیمیایی می‌توانند تولید اشک را مختل کنند و منجر به خشکی چشم شوند.
زخم قرنیه: آسیب شدید می‌تواند به ایجاد زخم یا خراش روی قرنیه منجر شود که ممکن است باعث درد و کاهش بینایی شود.
التهاب عنبیه (ایریتیت): برخی از مواد شیمیایی می‌توانند باعث التهاب عنبیه (بخش رنگی چشم) شوند.
گلوکوم (آب سیاه): در موارد نادر، آسیب به چشم می‌تواند باعث افزایش فشار داخل چشم و منجر به گلوکوم شود.
آب مروارید: در صورت آسیب جدی، ممکن است آب مروارید ایجاد شود که نیاز به جراحی دارد.
نکروز (مرگ بافت): مواد شیمیایی قلیایی به‌ویژه می‌توانند باعث مرگ بافت و حتی سوراخ شدن چشم شوند.
آسیب‌های شیمیایی می‌توانند تأثیرات مختلفی بر بینایی داشته باشند:
کاهش موقت بینایی: در بسیاری از موارد، آسیب اولیه باعث کاهش موقت بینایی می‌شود که با درمان مناسب ممکن است بهبود یابد.
کاهش دائمی بینایی: اگر آسیب جدی باشد و منجر به زخم‌های عمقی یا نکروز شود، کاهش دائمی بینایی ممکن است رخ دهد.
کوری: در موارد بسیار شدید و درمان‌نشده، تماس با مواد شیمیایی قوی می‌تواند منجر به کوری شود.
مدت زمان بهبودی چشم پس از آسیب شیمیایی
آسیب‌های خفیف: در موارد خفیف (مانند تحریک ساده یا خراش سطحی قرنیه)، علائم ممکن است طی چند روز تا یک هفته بهبود یابند.
آسیب‌های متوسط: در موارد متوسط (مانند زخم سطحی قرنیه یا التهاب عنبیه)، بهبودی ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد.
آسیب‌های شدید: در موارد شدیدتر، بهبودی ممکن است ماه‌ها طول بکشد و ممکن است نیاز به جراحی یا مداخلات دیگر داشته باشد. در برخی موارد، بینایی کامل هرگز به حالت اولیه بازنمی‌گردد.
داروهای مناسب هنگام آسیب چشم با مواد شیمیایی
قطره‌های شستشو دهنده چشم (اشک مصنوعی): برای شستشوی مداوم و کاهش خشکی و سوزش.
آنتی‌بیوتیک‌های موضعی (قطره یا پماد): برای جلوگیری از عفونت در مواردی که قرنیه آسیب دیده است.
قطره‌های استروئیدی: در موارد التهاب شدید برای کاهش التهاب، اما باید با احتیاط و تحت نظر پزشک مصرف شوند.
مسکن‌ها: در صورت وجود درد، پزشک ممکن است مسکن‌هایی مانند ایبوپروفن یا داروهای قوی‌تر تجویز کند.
قطره‌های چشمی آنتی‌کولینرژیک: برای کاهش درد و التهاب عنبیه.
میدریاتیک‌ها (گشادکننده‌های مردمک): برای کاهش درد و جلوگیری از چسبندگی عنبیه به قرنیه.
