قدرت هوش مصنوعی در حل یکی از بزرگترین معماهای باستان شناسی

بیش از یک قرن است که خطوط نازکا در پرو باستان شناسان را متحیر کرده است. این زمین نگاره های عظیم که توسط مردم نازکا بین سال های ۲۰۰ پیش از میلاد تا ۶۵۰ پس از میلاد ایجاد شده اند، مناطق وسیعی از بیابان را پوشش می دهند و حیوانات، گیاهان و ابزارها را به تصویر می کشند. بسیاری از این طرح های پیچیده که فقط از آسمان قابل مشاهده هستند، مدت هاست که از درک کامل دور مانده اند.

اکنون، همکاری بین باستان شناسان و هوش مصنوعی در عرض تنها شش ماه منجر به کشف ۳۰۳ زمین نگاره جدید شده و تعداد شناخته شده آنها را دو برابر کرده است. این پیشرفت که به لطف هوش مصنوعی امکان پذیر شده، بینش های تازه ای در مورد هدف این خطوط ارائه داده است که مدت ها مورد بحث بود. این کشف یک جهش قابل توجه در حل یکی از بزرگترین معماهای باستان شناسی به شمار می رود.

قدرت هوش مصنوعی در باستان شناسی

محققان، از جمله پروفسور ماساتو ساکای از مؤسسه نازکا دانشگاه یاماگاتا در پرو، با دانشمندان شرکت آی بی ام همکاری کرده اند تا به هوش مصنوعی آموزش دهند که چگونه حجم وسیعی از تصاویر هوایی را تجزیه و تحلیل کرده و زمین نگاره های پنهان قبلی را شناسایی کند. این همکاری به طور قابل توجهی این روند را تسریع کرده و امکان انجام بررسی ها را در کسری از زمانی که معمولاً طول می کشد، فراهم کرده است. همانطور که ساکای توضیح می دهد، توانایی انجام در چنین مدت کوتاهی به لطف استفاده از هوش مصنوعی بود.

هوش مصنوعی نه تنها به شناسایی زمین نگاره های بیشتر کمک می کند، بلکه نحوه رویکرد باستان شناسان به مطالعه تمدن های باستانی را نیز تغییر می دهد. هوش مصنوعی با پردازش تصاویر هوایی می تواند الگوهایی را تشخیص دهد که ممکن است در غیر این صورت از چشم انسان پنهان مانده باشند و روشی کارآمدتر و دقیق تر برای نقشه برداری و درک بقایای تاریخی ارائه دهد.

موفقیت هوش مصنوعی در صحرای نازکا تنها آغاز راه است، زیرا این فناوری در حال حاضر در سایر سایت های باستان شناسی در سراسر جهان، از تپه های تدفین گرفته تا کشتی های غرق شده، مورد استفاده قرار می گیرد.

انقلابی در مطالعه تمدن های باستانی

خطوط نازکا یکی از اولین کاربردهای موفقیت آمیز هوش مصنوعی در باستان شناسی را نشان می دهد. این خطوط که با خراش دادن لایه بالایی خاک برای نمایان کردن مواد روشن تر زیرین ایجاد شده اند، پیچیده و دقیق هستند و درک پیشرفته مردم نازکا از هندسه و تناسب را به نمایش می گذارند.

ماریا رایش، ریاضیدان و ستاره شناس آلمانی، دهه ها به مطالعه این خطوط پرداخت و تناسبات بی نقص آنها را مورد توجه قرار داد. اکنون، هوش مصنوعی به ما کمک می کند تا طرح های بیشتری از این خطوط را کشف کنیم و نور بیشتری بر معانی و عملکردهای احتمالی آنها بتابانیم.

از نظر تاریخی، باستان شناسان برای مطالعه این سایت های باستانی به روش های سنتی مانند بررسی های زمینی، عکاسی و نقشه برداری دستی متکی بودند. با این حال، همانطور که دکتر ژائو فونته، باستان شناس ERA Arqueologia، اشاره می کند، باستان شناسی از نظر پذیرش ابزارهای دیجیتال به واقع در خط مقدم نوآوری قرار دارد.

افزون بر هوش مصنوعی، باستان شناسان اکنون از فناوری های فتوگرامتری و سنجش از دور استفاده می کنند که به آنها امکان می دهد مناطق وسیعی را سریع تر و با دقت بیشتری مطالعه کنند.

بینش های جدید در مورد هدف خطوط نازکا

یکی از جذاب ترین جنبه های این کشف مبتنی بر هوش مصنوعی، پتانسیل درک بهتر هدف خطوط نازکا است. تیم ساکای پیشنهاد می کند که بسیاری از زمین نگاره های جدید بخشی از گذرگاه های آیینی بوده اند، جایی که افراد در امتداد خطوط راه می رفتند تا با منظره تعامل داشته و با خدایان ارتباط برقرار کنند. توانایی هوش مصنوعی در شناسایی این سایت های جدید به تأیید این موضوع کمک کرده است که زمین نگاره ها نه تنها به عنوان بیان هنری بلکه به عنوان نمادهای معنوی و فرهنگی طراحی شده اند.

توانایی سیستم هوش مصنوعی در پردازش مجموعه های داده های بزرگ و شناسایی زمین نگاره هایی که ممکن است قبلاً مورد توجه قرار نگرفته باشند، امکانات جدیدی را برای درک ارتباط تمدن نازکا با محیط خود و همچنین دانش پیشرفته آنها در زمینه طراحی فضایی و نجوم باز می کند.

آینده هوش مصنوعی در باستان شناسی

در حالی که هوش مصنوعی قبلاً مطالعه خطوط نازکا را متحول کرده است، این فناوری پتانسیل عظیمی برای آینده باستان شناسی دارد. دکتر الکساندرا کارامیترو، متخصص هوش مصنوعی و باستان شناسی در دانشگاه ساوتهمپتون، در حال توسعه ابزارهایی است که می تواند به باستان شناسان در شناسایی طیف وسیع تری از سایت های تاریخی کمک کند.

کار او نشان می دهد که هوش مصنوعی نه تنها می تواند ویژگی های قابل مشاهده مانند زمین نگاره ها را تشخیص دهد، بلکه می تواند روابط پیچیده بین این سایت ها و سایر عوامل محیطی، مانند نزدیکی آنها به آب یا موقعیت آنها در شیب تپه را نیز تفسیر کند.

کاربردهای هوش مصنوعی در باستان شناسی فراتر از زمین نگاره ها و هنر باستانی است. در سال ۲۰۲۳، محققانی از امارات از هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل داده های ماهواره ای از سایت ساروق الحدید، یک مرکز ذوب مس مربوط به سال های ۱۲۷۰ تا ۸۰۰ پیش از میلاد، استفاده کردند.

هوش مصنوعی بینش هایی را در مورد توزیع مصنوعات ارائه داد و به باستان شناسان در اولویت بندی تلاش های حفاری کمک کرد. این فناوری همچنین می تواند به مطالعه کشتی های غرق شده، شهرهای مدفون و حتی تأثیرات تغییرات آب و هوا بر سایت های باستانی کمک کند.

خطرات و محدودیت های هوش مصنوعی در باستان شناسی

به رغم نتایج امیدوارکننده، هوش مصنوعی بی عیب و نقص نیست. تیم ساکای مجبور شد پیش بینی های هوش مصنوعی را به صورت دستی تأیید کند و ده ها پیشنهاد برای هر زمین نگاره جدید را به دقت بررسی کند. دکتر کارامیترو می گوید: "هوش مصنوعی کامل نیست، به ویژه در باستان شناسی. اما در چند سال آینده ممکن است بتوانیم الگوریتم هایی با دقت بسیار خوب توسعه دهیم که به مردم کمک می کند در زمان، انرژی و هزینه صرفه جویی کنند."

با بهبود فناوری هوش مصنوعی، انتظار می رود که دقت آن حتی بیشتر شود و به باستان شناسان اجازه دهد مناطق بیشتری را با منابع کمتری کاوش کنند. توانایی خودکارسازی تشخیص سایت ها می تواند سرعت و دامنه تحقیقات باستان شناسی را به طور چشمگیری افزایش داده، گنجینه های پنهان را کشف کرده و اسرار تمدن های باستانی را آشکار کند.