شاید امروز تعجب‌آور باشد اما پیش از دهه ۱۹۹۰، دانشمندان نمی‌توانستند مطمئن باشند که ستارگان فراتر از خورشید نیز سیاره‌هایی دارند که به دور آنها می‌چرخند. از زمان کشف اولین سیاره فراخورشیدی در حدود ۳۰ سال پیش، بیش از ۶۰۰۰ مورد از این جهان‌های دور آشکار شده و هزاران مورد دیگر کشف شده اما هنوز تایید نشده است.
به نقل از اسپیس، کاتالوگ سیارات فراخورشیدی در حال رشد، تعداد زیادی از سیارات را ارائه کرده است. با وجود سیارات داغی که باران آهن بر آنها می‌بارد و سیاراتی با بادهای وحشی پر از شیشه، جای تعجب نیست که سیارات فراخورشیدی مردم را مجذوب کرده باشند و الهام‌بخش باشند. مارتین وارگیک یکی از هنرمندانی است که مجذوب سیارات فراخورشیدی شده است. آثار هنری این هنرمند اسلواکی و نویسنده «مجموعه کیهانی کنجکاو»، باورنکردنی و نفس‌گیر است.
وارگیک ۲۶ ساله می‌گوید: از زمانی که به یاد دارم به نجوم علاقه‌مند بودم و همیشه مجذوب ایده چرخش سیارات دیگر به دور ستارگان دوردست بودم که شبیه هیچ چیز در منظومه شمسی نیستند. در سال ۲۰۱۵، اولین نسخه از آنچه در نهایت تبدیل به اینفوگرافیک سیاره فراخورشیدی من شد را ایجاد کردم. پس از انتشار اولین کتابم که به نقشه‌ها و اینفوگرافیک‌های الهام گرفته از نقشه اختصاص داشت، تصمیم گرفتم کتاب تصویری دیگری ایجاد کنم که این بار بر روی جهان، نجوم و اکتشاف فضا متمرکز است.
این کتاب که به گفته وارگیک تقریبا سه سال طول کشید تا تکمیل شود، فصل‌هایی مانند «مقیاس جهان»، «خط زمانی کیهان» و البته یک بخش کامل بر روی سیارات فراخورشیدی متمرکز بود. این هنرمند این دنیاها را بر اساس دما سازماندهی کرد و صفحه به صفحه از جهان‌های یخی مانند نپتون به سمت غول‌های گازی داغ فروزان به نام «مشتری داغ» حرکت کرد.
این پیشرفت به کوتوله‌های قهوه‌ای یا «ستاره شکست‌خورده» رسید که اجرامی هستند که شبیه ستاره‌ها به نظر می‌رسند اما جرم‌هایی بین پرجرم‌ترین سیاره‌ای که می‌شناسیم و کم‌جرم‌ترین ستاره در کتاب‌هایمان دارند. کوتوله‌های قهوه‌ای همچنین نمی‌توانند همجوشی هسته‌ای هیدروژن به هلیوم را در هسته‌های خود انجام دهند.
آثار هنری سیارات فراخورشیدی، مانند آنچه توسط وارگیک ایجاد شده، ارزشمند هستند، زیرا بر خلاف دیگر اجرام آسمانی مانند ستاره‌ها و سحابی‌ها، سیارات فراخورشیدی معمولا بسیار کم نور و بسیار دور هستند و نمی‌توان مستقیما آنها را مشاهده و ترسیم کرد. در واقع، تا حدی این عنصر رمز و راز است که الهام‌بخش وارگیک شده است.
او توضیح می‌دهد: ما هنوز راهی برای تعیین اینکه سیارات فراخورشیدی مختلف با جزئیات چگونه به نظر می‌رسند، نداریم، و این آنها را به فضایی غنی برای خلاقیت تبدیل می‌کند. اکثریت قریب به اتفاق سیارات فراخورشیدی موجود در گرافیک پیش از این هرگز به صورت گرافیکی به تصویر کشیده نشده‌اند و در ذهن مردم تنها به عنوان مجموعه‌ای از اعداد و ارقامی که پارامترها و اندازه مداری متفاوت آنها را توصیف می‌کنند، وجود دارند.
کاوش در باغ‌وحش سیارات فراخورشیدی
یکی دیگر از جنبه‌هایی که خلاقیت وارگیک را شعله‌ور کرد، تنوع عظیم و طبیعت واقعا بیگانه سیارات فراخورشیدی در مقایسه با سیارات نسبتا معمولی منظومه شمسی است.
او می‌گوید: تنوع چند هزار سیاره فراخورشیدی که ما از قبل آنها را می‌شناسیم، چشمگیر است. سیارات منظومه شمسی ما، به همان اندازه که متفاوت هستند، تنها بخش کوچکی از طیف وسیعی از مقیاس سیاره‌ای و دما را نشان می‌دهند. حتی سیارات فراخورشیدی بسیار مشابه نیز می‌توانند به روش‌های قابل توجهی متفاوت باشند. منظومه‌های ستاره‌ای مختلف که از سحابی‌های دوردست غبار و گاز تشکیل شده‌اند، می‌توانند نسبت‌های متفاوتی از عناصر داشته باشند، و فرآیند شکل‌گیری و تکامل سیاره‌ای بسته به اندازه، فعالیت و طیف آنها متفاوت خواهد بود. سیارات و ستارگان مادر آنها، برخی از سیارات را از نظر برخی عناصر شیمیایی غنی‌تر یا فقیرتر می‌کند که پیامدهای بالقوه عجیب و غریبی دارد.
این هنرمند افزود که سایر ویژگی‌های متفاوت، مانند سرعت چرخش، منجر به تغییر در جریان‌های جوی و برآمدگی‌های استوایی می‌شود. وارگیک سعی کرده این تنوع را در آثارش منعکس کند.
البته، با وجود چنین طیف گسترده‌ای از سیارات فراخورشیدی، طبیعی است که علاقه‌مندان به سیارات فراخورشیدی چند مورد دلخواه داشته باشند و وارگیک نیز از این قاعده مستثنی نیست.
او در مورد سیارات مورد علاقه‌اش می‌گوید: یکی کپلر 277b است، سیاره‌ای فوق متراکم و سنگی با جرم بیشتر از زحل با گرانش سطحی خرد کننده بیش از ۱۰ برابر زمین. منظومه TRAPPIST-1 همچنین بسیار جذاب است زیرا سیاره‌های زیادی به اندازه زمین دارد که به طور باورنکردنی نزدیک به یکدیگر می‌چرخند.
وارگیک گفت که سیاره فراخورشیدی مورد علاقه او برای طراحی، WASP-12 B است. این سیاره فراخورشیدی که در فاصله ۱۴۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد، آنقدر به ستاره خود نزدیک است که به شکل یک تخم در آمده است.
وارگیک توضیح داد که چگونه هنر او فراتر از سیارات خارج از منظومه شمسی است و بسیاری از اجرام آسمانی دیگر توجه او را به خود جلب کرده است.
من بسیاری از اجرام کیهانی جالب دیگر را در فصل «مقیاس جهان» در کتابم «مجموعه کیهانی کنجکاو» تجسم و کاوش کرده‌ام که اندازه‌های سیارک‌ها، سیارات کوتوله و ستاره‌های کوتوله را با ستارگان غول‌پیکر، اختروش‌ها، سیاه‌چاله‌ها، سحابی‌ها، خوشه‌های ستاره‌ای و کهکشان‌ها با هم مقایسه می‌کند.
وارگیک در پایان گفت: در رابطه با سیارات فراخورشیدی، برای آینده نزدیک، من قصد دارم به تجسم هنری بیشتر منظومه‌های فراخورشیدی منفرد ادامه دهم. من می‌خواهم نسخه بزرگ‌تری از پوستر سیاره فراخورشیدی را به پایان برسانم که شامل تمام سیاره‌های فراخورشیدی شناخته شده باشد، اما رسیدن به آن ممکن است چند سال طول بکشد.
