اگر از علاقه‌مندان به اخبار نجوم باشید، احتمالا در جریان کشف های باورنکردنی تلسکوپ هابل در سال‌های اخیر بوده‌اید. حالا در یک کشف جدید، تصاویر تلسکوپ هابل از یک اختروش (Quasar) که توسط یک سیاهچاله تغذیه می‌شود، ساختار پیچیده و جت‌های عظیم انرژی را آشکار کرده است که دانشمندان در تلاش برای درک کامل آن‌ها هستند.
ستاره‌شناسان از کشف باورنکردنی تلسکوپ هابل خبر می‌دهند
تلسکوپ فضایی هابل، تقریباً ۳۵ سال پس از پرتاب، همچنان به شگفت‌زده کردن ما با کشفیات جدید در مورد کیهان ادامه می‌دهد. در مجموعه‌ای از تصاویر جدید این تلسکوپ، دانشمندان یک اختروش واقع در فاصله ۲.۵ میلیارد سال نوری را مورد بررسی قرار دادند. نتایج این تحقیق، درک ما را از فرآیند شکل‌گیری این اجرام کیهانی مرموز عمیق‌تر می‌کند. با این حال، این مشاهدات همچنین ساختارهای عجیبی را در اطراف اختروش آشکار کرده است که محققان هنوز نمی‌توانند توضیح کاملی برای آن‌ها ارائه دهند.
تیم تحقیقاتی ناسا در بیانیه‌ای این موضوع را اعلام کرده است. بین رن (Bin Ren)، ستاره‌شناس رصدخانه Côte d’Azur در نیس فرانسه، در این بیانیه می‌گوید: ما چندین لکه با اندازه‌های مختلف و یک ساختار مرموز به شکل حرف L را مشاهده کردیم. همه این ساختارها در فاصله حدود 16 هزار سال نوری از سیاهچاله مرکزی اختروش قرار دارند.
اختروش مخفف «منبع رادیویی شبه‌ستاره‌ای» است. این اجرام درخشان که شبیه ستاره‌ها هستند، امواج رادیویی ساطع می‌کنند و توسط سیاه‌چاله‌های کلان‌جرم تغذیه می‌شوند. اگرچه اولین اختروش‌ها در دهه 1950 شناسایی شدند، اما بسیاری از ویژگی‌های آن‌ها همچنان ناشناخته باقی مانده است. به دلیل درخشندگی بسیار زیاد اختروش‌ها، محققان معمولاً نمی‌توانند اطلاعات دقیقی درباره محیط اطراف آن‌ها به دست آورند. با این حال، ابزار طیف‌نگار تصویری فضایی هابل (STIS) می‌تواند بخشی از این نور اضافی را مسدود کند و به این ترتیب، به دانشمندان اجازه می‌دهد تا ساختارهای اطراف اختروش را با وضوح بیشتری مشاهده کنند. این روش شبیه به پنهان شدن خورشید توسط ماه در هنگام خورشیدگرفتگی کامل است.
اخترشناسان، STIS را به سمت 3C 273، یکی از مشهورترین اختروش‌ها نشانه رفتند. این جرم آسمانی که نخستین بار در سال 1963 شناسایی شد، به طرز شگفت‌آوری درخشان است و نوری هزاران برابر بیشتر از یک کهکشان معمولی از خود ساطع می‌کند. دانشمندان بر این باورند که این درخشندگی خارق‌العاده به دلیل احاطه شدن 3C 273 توسط بقایای کهکشانی و تغذیه شدن آن توسط یک سیاهچاله عظیم است که در حال بلعیدن کهکشان‌های کوچک‌تر اطراف خود می‌باشد.
هابل با مسدود کردن نور اضافی، امکان بررسی جت ماده‌ای که با سرعتی حدود 300 هزار سال نوری از 3C 273 خارج می‌شد، فراهم کرد. سپس، دانشمندان این تصاویر را با داده‌های هابل که 22 سال پیش ثبت شده بود، مقایسه کردند. نتایج این مقایسه نشان داد که هرچه جت اختروش از سیاهچاله مرکزی دورتر می‌شود، سرعت آن افزایش می‌یابد. این یافته حاکی از آن است که سیاهچاله با بلعیدن بقایای کهکشان‌های کوچک‌تر، به افزایش درخشندگی اختروش کمک می‌کند.
تیم تحقیق معتقد است که لکه‌ها و ساختارهای L شکل در تصاویر جدید ممکن است بقایای آن کهکشان‌ها باشند. با این‌حال، برای تأیید قطعی این فرضیه، به مطالعات بیشتری نیاز است.
با توجه به این کشف باورنکردنی تلسکوپ هابل، اخترشناسان قصد دارند در سال‌های آینده با بهره‌گیری از تلسکوپ فضایی پیشرفته جیمز وب، شناخت خود را از این اختروش منحصربه‌فرد به طور قابل‌توجهی افزایش دهند.
