سایت جاب ویژن در تاریخ ۱۶ مهر ماه ۱۴۰۳ گزارش فصلی «وضعیت بازار کار» را منتشر کرد؛ این گزارش حاوی اطلاعاتی، از کاهش موقعیت شغلی برای گروه شغلی لجستیک، حمل ونقل و انبارداری، مالی و حسابداری و طراحی گرافیک و انیمیشن تا رونق بازار کار متخصصان علوم داده و هوش مصنوعی بود.
بازار کار ایران تشنه متخصصان علوم داده و هوش مصنوعی
بنابر این گزارش، فرصت شغلی برای متخصصان علوم داده و هوش مصنوعی در بازه زمانی یک ساله، رشد ۱۲۷ درصدی داشته است و در فصل تابستان نیز فرصت‌های شغلی این گروه نه تنها کم نشده است، بلکه رشد ۲۶ درصدی را تجربه کرده است.
میانگین حقوق پیشنهادی برای فعالان این حوزه نیز از تورم جلو زده است و در بازه زمانی یک سال گذشته رشد ۴۰ درصدی داشته است. همزمان با افزایش فرصت‌های شغلی برای این گروه و افزایش دستمزدها، رقابت نیز برای فعالان این حوزه در کشور بالا گرفته است و در یک سال گذشته بازار کار این گروه ۳۱ درصد رقابتی‌تر شده است.
همانطور که هوش مصنوعی به تکامل سریع خود ادامه می‌دهد، پیامدهای بالقوه‌ای برای بازار کار خواهد داشت؛ برای رهبران کسب و کار، درک اینکه چگونه هوش مصنوعی بر نیروی کار و عملیات آنها تأثیر می‌گذارد، فقط یک تمرین آینده‌نگرانه نیست، بلکه یک ضرورت است. توانایی هوش مصنوعی در بهبود و جابه‌جایی وظایف انسانی، به این معنی است که شکل صنایع را به روش‌های عمیق و ظریف تغییر می‌دهد.
در ایران بنابر گفته سینا تفنگچی، دکتری علوم ارتباطات و پژوهشگر هوش مصنوعی، کسب‌وکارها تمایل زیادی دارند تا عنوان شغلی متخصص هوش مصنوعی را در واحد منابع انسانی خود بگنجانند اما اینکه این عنوان شغلی به کار کسب‌وکارها خواهد آمد و برای آنها کاربردی خواهد بود یا خیر، بحث دیگری است که در ادامه به آن پرداختیم.
سینا تفنگچی بر این باور است که تخصیص عنوان شغلی متخصص هوش مصنوعی در بسیاری از کسب‌وکارها در ایران به یک عرف بدل شده است و شاید هیچ استفاده عملیاتی از آنها نشود و کسب‌وکارها نتوانند از این ظرفیت بهره ببرند.
او در واکنش به گزارش وضعیت بازار کار جاب ویژن گفت:«در این گزارش ذکر شده است که تقاضا برای عنوان شغلی متخصصان علوم داده و هوش مصنوعی رشد چشمگیری داشته است، چراکه در حال حاضر در عصر ترند شدن این عنوان شغلی به سر می‌بریم و شاید حتی ظرفیت بهره‌برداری از این متخصصان در کسب‌وکارها وجود نداشته باشد.»
بنابر گفته این پژوهشگر هوش مصنوعی استفاده این عنوان شغلی در کسب‌وکارها بیشتر به دلایل زیر است:
- استفاده از ظرفیت افراد جوان
- بهره‌مندی از ظرفیت دورکاری
- چابک‌سازی سازمان
- هوشمندسازی سازمان
هوشمندسازی در ایران شوخی و شعار است
او در ادامه گفت:« با اینحال هدف چابک‌سازی و هوشمندسازی سازمان با تخصیص عنوان شغلی متخصص هوش مصنوعی و علوم داده در ایران بیشتر شعار است. ما هنوز برای پیش بردن کارهای خود به کپی شناسنامه نیاز داریم و حتی در وزارتخانه‌ها هوشمندسازی مبنی بر حذف کپی شناسنامه و کارت ملی رخ نداده است و درواقع استفاده از عنوان شغلی متخصص علوم داده و هوش مصنوعی برای هوشمندسازی در ایران شوخی و شعار است.»
تفنگچی در ادامه افزود:« زمانی که حرف از هوش مصنوعی در یک سازمان زده می‌شود، باید تمام فرایندهای آن سازمان هوشمندسازی شده باشد و نیروی انسانی آن باید بیشتر نقش ناظر را داشته باشد، در حالی که در هیچ یک از کسب‌وکارهای ما چنین اتفاقی رخ نداده است.»
چرا آمار موقعیت‌های شغلی متخصصان علوم داده و هوش مصنوعی در کشور رشد داشته است؟
این پژوهشگر هوش مصنوعی در ادامه در واکنش به رشد آمار موقعیت‌های شغلی متخصصان علوم داده و هوش مصنوعی در گزارش وضعیت بازار کار جاب ویژن، گفت:«آمار استخدام متخصصان هوش مصنوعی به این دلیل بالا است که تمایلاتی در کسب‌وکارها وجود دارد برای اینکه بتوانند از ظرفیت این افراد استفاده کنند، اما تا به امروز نتوانستند به شکل عملیاتی این کار را پیش ببرند. یکی دیگر از دلایل بالا بودن تقاضا برای متخصصان هوش مصنوعی در گزارش اخیر جاب‌ویژن حضور بیشتر آنها در بسترهای آنلاین و وبسایت‌های کاریابی است و به همین دلیل است که آمار تقاضا برای این مشاغل نسبت به سایر مشاغل در این گزارش بالاتر است، از طرف دیگر تا دیروز بسیاری از کسب‌وکارها به دنبال فعالان حوزه حسابداری و مدیریت مالی بودند اما امروز این بازار اشباع شده است و کسب‌وکارها به دنبال متخصصان داده رفته‌اند.»
تکنولوژی نیازمند پذیرش است
او در ادامه در خصوص چشم‌انداز بازار کار ایران برای پذیرش متخصصان علوم داده و هوش مصنوعی و ظرفیت‌های رشد این حوزه در کشور، افزود:«تکنولوژی نیازمند پذیرش است و با جبر فناوری نمی‌توان از ظرفیت آن استفاده کرد.»
تفنگچی در ادامه گفت:«از بین رفتن شغل‌های سنتی با آمدن هوش مصنوعی، شاید ۲۰ سال زمان ببرد اما در ایران اگر بخواهد اتفاقی رخ دهد، تا ۵۰ سال آینده نخواهد بود. با آمدن هوش مصنوعی نظارت انسانی تقویت می‌شود و ارتقا مشاغل اتفاق می‌افتد و خیلی از مشاغل رنگ و بوی تازه‌ای می‌گیرند.»
او در ادامه گفت:«ما باید در ابتدا تفکر هوشمند داشته باشیم تا بتوانیم ظرفیت مشاغل هوشمند را در کشور ایجاد کنیم و اگر نظام آموزشی ما بخواهد مطابق با سواد رسانه‌ای مبحث هوش مصنوعی را وارد مدارس کند، باید فاتحه‌ای بر سر مزار هوش مصنوعی در مدارس خواند.»
