از مشاهدات عجیب بشقاب پرنده با پهپاد گرفته تا قطارهای مغناطیسی مافوق صوت، فناوری سال شلوغی را پشت سر گذاشته است. با رشد هوش مصنوعی (AI) و پیشرفت‌ها در رباتیک و کامپیوترهای کوانتومی، فناوری هرگز به اندازه سال ۲۰۲۴ در شکل دادن به زندگی ما ژرف نبوده است. در ادامه فناوری‌های برتر سال ۲۰۲۴ را معرفی خواهیم کرد.
۱- هوش مصنوعی مسموم سرکش شد
با فراگیر شدن هوش مصنوعی، صدای هشدار محققان برای قانون‌مند کردن هوش مصنوعی برای جلوگیری از آسیب رساندن آن به جامعه، بلندتر شده است. از میان تمام مطالعاتی که نسبت به پتانسیل قابل‌توجه یادگیری ماشینی برای دروغ گفتن و تقلب هشدار می‌دهند، شاید نگران‌کننده‌ترین آن‌ها ابتدای سال بود، زمانی که محققان یک مطالعه آگاهانه هوش مصنوعی‌شان را مسموم کردند تا از همه تلاش‌ها برای صادق‌تر شدن طفره رود.
مهم نیست آن‌ها از چه تکنیک آموزشی یا اندازه مدل استفاده کردند، یک مدل زبان بزرگ مسموم‌شده به بدرفتاری خود ادامه داد و حتی یک تکنیک به هوش مصنوعی آموخت محرک اعمال مخرب خود را شناسایی کند و بهتر رفتار ناامن خود را از چشم انسان پنهان کند.
۲- جی‌پی‌تی۴ از GPT-4 آزمون تورینگ را با موفقیت پشت سر گذاشت
یک روبات و یک دانشمند حین گذراندن آزمون تورینگ
آزمون تورینگ که نخستین بار دانشمند کامپیوتر، آلن تورینگ سال ۱۹۵۰ آن را همچون یک بازی تقلیدی پیشنهاد داد، یک آزمون فکری است که برای تصمیم‌گیری در این مورد است که چه زمانی رفتار هوشمند یک ماشین از رفتار انسان غیرقابل‌تشخیص است. امسال، یک مقاله خبر داد جی‌پی‌تی۴ به راحتی آن را پشت سر گذاشته و توانسته شرکت‌کنندگان انسانی را در ۵۴٪ مواقع فریب دهد تا فکر کنند یک شخص واقعی است.
با این حال، معنایش این نیست که ماشین‌ها به هوش انسانی رسیده یا از آن فراتر رفته‌اند. آزمون تورینگ در حقیقت برای اندازه‌گیری هوش نیست، بلکه نشان می‌دهد چقدر فرضیات انسان درباره آن، به شکل بدی به رفتار ماشین ربط دارد. با این حال، توانایی هوش مصنوعی در فریب دادن ما می‌تواند به چالشی برای تعاملات آینده با این فناوری و دلیلی برای کژپنداری شدید درباره ماهیت واقعی تعاملات آنلاین در سال‌های آینده تبدیل شود.
۳- هوش مصنوعی دو بار برنده جایزه نوبل شد
کمیته نوبل فیزیک جان هاپفیلد و جفری هینتون را برندگان جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۴ معرفی کرد
تحقیقات هوش مصنوعی امسال به بالاترین رتبه‌های افتخارات علمی رسید و جایزه نوبل را هم در فیزیک و هم در شیمی از آن خود کرد. جایزه فیزیک که به جفری هینتون و جان هاپفیلد برای کار پیشگامانه آن‌ها در توسعه شبکه‌های عصبی مصنوعی و الگوریتم‌های یادگیری ماشینی اعطا شد، بسیاری از دانشمندان را حیرت‌زده کرد و حتی برخی استدلال کردند هوش مصنوعی با رشته‌هایی که برای آن‌ها برنده جایزه شده، ارتباطی ندارد.
هینتون بخشی از این شگفتی را به اشتراک گذاشت و گفت که از دریافت این خبر متعجب شده است. او پیشرفت‌های یادگیری ماشینی را با انقلاب صنعتی مقایسه کرد و گفت: «اما آن‌ها به جای اینکه از دید قدرت بدنی از انسان پیشی بگیرند، از دید توانایی‌های فکری از انسان فراتر خواهند رفت.»
در همین حال، جایزه شیمی به دیوید بِیکِر، دِمیس حسابیس و جان جامپر، به خاطر کارشان در استفاده از فناوری کامپیوتر و هوش مصنوعی برای متحول کردن درک ما از چگونگی تا شدن پروتئین‌ها اعطا شد.
۴- «پوکمون گو» مخفیانه اطلاعات کاربران را برای تقویت ناوبری روباتیک آینده جمع‌آوری می‌کند
لئوی ۹ ساله، در طول جشنواره Pokemon Go در ۴ ژوئیه ۲۰۱۹ در دورتموند، غرب آلمان، به تلفن خود نگاه می‌کند
بحث پیرامون جمع‌آوری داده‌های کاربران توسط هوش مصنوعی در سال جاری تغییر غیرمنتظره‌ای کرد، وقتی نیانتیک (Niantic) شرکت سازنده بازی محبوب واقعیت افزوده پوکمون گو، فاش کرد که داده‌های کاربران را برای کمک به روبات‌های آینده در جهت‌یابی دنیای فیزیکی جمع‌آوری کرده است.
به گفته این شرکت، داده‌های جمع‌آوری‌شده از اسکن‌های انجام‌شده زمانی که کاربران در حال شکار پوکمون بودند، در حال حاضر برای آموزش ۵۰ میلیون شبکه عصبی محلی (مجموعه‌هایی از الگوریتم‌های یادگیری ماشینی که ساختاری شبیه به مغز انسان دارند) برای کار در بیش از یک میلیون مکان در سراسر جهان استفاده می‌شود. کارشناسان هشدار دادند تمام این برنامه‌ها بی‌آزار نیستند.
۵- ویژگی جستجوی هوش مصنوعی گوگل آغاز کار عجیبی داشت
لوگوی هوش مصنوعی گوگل در کنگره Impact'24 در پوزنان، لهستان
یکی از مشکلات بزرگ هوش مصنوعی، تمایل آن به جعل کردن در زمانی است که فاقد اطلاعات آموزشی است. بنابراین، وقتی امسال ویژگی هوش مصنوعی مبتنی بر جمینی گوگل ظاهر شد، رسانه‌های اجتماعی با سرگرمی و بی‌میلی به سیل پیشنهادات دیوانه‌وار ارائه‌شده توسط ربات چت واکنش نشان دادند، از جمله توصیه برای خوردن سنگ، افزودن چسب به پیتزا و پریدن از پل گلدن گیت (دروازه طلایی) برای درمان افسردگی.
گوگل گفته که برای حذف پیشنهادات اشتباه وارد عمل شده و در تلاش است تا کیفیت پاسخ‌ها را بهبود ببخشد، اما دقت کلی این ابزار برای پرسش‌های خاص و تأثیرات گسترده‌تر آن بر اکوسیستم خبری که برای آموزش استفاده می‌کند روشن نیست.
۶- یک کامپیوتر کوانتومی رکورد خطا را با ضریب ۱۰۰ شکست
یک کامپیوتر کوانتومی
کامپیوترهای کوانتومی با این که هنوز در آغاز راه هستند، به یک سری پیشرفت‌های قابل‌توجه در سال ۲۰۲۴ دست یافتند. برای نمونه، کامپیوتر ۵۶ کیوبیتی کوانتینوم H۲-۱ کاهش قابل‌توجهی در میزان خطای خود نشان داد، حوزه پیشرفت لازم برای کامپیوترهای کوانتومی که روزی جایگزین کامپیوترهای کلاسیک خواهند شد. طبق یک مطالعه جدید، امسال میزان خطای H۲-۱ تا ۳۵ درصد بهبود یافته است. این موضوع نشان‌دهنده یک پیشرفت چشمگیر ۱۰۰ برابری در میزان خطای ۲۰۱۹ است که توسط رایانه کوانتومی سیکامور گوگل نشان داده شد.
۷- قطار مغناطیسی چین دیوار صوتی را شکست و به زودی می‌تواند سریع‌تر از یک جت مسافربری شود
مدلی از قطار مافوق صوت T-flight
قطار T-Flight چین که نمونه‌ی اولیه‌ی قطار سریع‌السیری است که از آهن‌ربا برای شناور شدن در بالای مسیر خود استفاده می‌کند، امسال به سرعت ۶۲۳ کیلومتر در ساعت رسید و رکورد قبلی را با سرعت ۱۹ کیلومتر در ساعت شکست، اما آنچه که سر و صدا ایجاد کرد، نقشه بعدی قطار بود: حداکثر سرعت ۱۰۰۰ کیلومتر در ساعت که شرکت علوم و صنعت هوافضای چین قصد دارد به زودی به آن برسد.
۸- پهپادها موجب ایجاد تب بشقاب‌پرنده در نیوجرسی شدند
تصویر یک پهپاد مقابل غروب خورشید
هفته‌ها، مردم سراسر نیوجرسی و سایر ایالت‌ها گروه‌هایی از اجسام پهپادمانند را مشاهده می‌کردند که در آسمان شب پرواز می‌کنند. این اتفاق مقامات ایالتی را وادار کرد FBI را برای پاسخ‌گویی تحت فشار قرار دهند.
توضیح دقیق افزایش این قبیل مشاهده‌ها همچنان نامشخص است، اما به نظر می‌رسد افزایش پرواز پهپادها در منطقه، همراه با اندکی حمله رسانه‌های اجتماعی، پشت این پدیده باشد. این نخستین بار نیست که پهپادها موجب وحشت از بشقاب پرنده‌ها می‌شوند و با افزایش دسترسی آن‌ها در سراسر جهان، بعید است این آخرین بار باشد.
۹- سریع‌ترین ربات انسان‌نما معرفی شد
دو تصویر از یک ربات
پیشرفت ربات‌های انسان‌نما در دهه گذشته زیاد بود و امسال نیز چنین بود. شرکت چینی Robot Era از ربات دوپای خود به نام STAR1 رونمایی کرد که با حداکثر سرعت بیش از ۳.۶ متر در ثانیه در مناطق مختلف رکوردها را شکست. بخشی از این موفقیت به دلیل کفش‌های ورزشی سفارشی است که به پای ربات متصل شدند و به آن سرعت بیشتری می‌دهند.
۱۰- پروتئین‌های ایجادشده توسط هوش مصنوعی در طبیعت یافت نمی‌شوند
نمایش بصری پروتئین esmGPF در EvolutionaryScale
در ماه جولای، دانشمندان اعلام کردند که از یک مدل زبانی بزرگ برای ایجاد نوع جدیدی از پروتئین استفاده کرده‌اند که تنها ۵۸ درصد از توالی آن با پروتئین‌های موجود در طبیعت مشترک است. به گفته محققان، این مدل که ESM3 نام دارد، می‌تواند در یافتن داروهای جدید و در طراحی مواد شیمیایی که بتوانند پلاستیک را تجزیه کنند مفید باشد.
