در سال‌های اخیر، هوش مصنوعی پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه درک زبان و رفتار انسان داشته است، اما درک واقعی احساسات انسانی همچنان یکی از مرزهای ناشناخته این فناوری به شمار می‌رود. حالا شرکت Neurologyca اعلام کرده است که سیستم جدید آن‌ها موسوم به کوپرنیکا (Kopernica) قادر است احساسات انسانی را درک کرده، استرس و اضطراب را شناسایی کند و بر همین اساس رفتار خود را تطبیق دهد.
بر خلاف سیستم‌های رایج که عمدتاً بر متن یا گفتار متکی هستند، کوپرنیکا با استفاده از ترکیبی از بینایی رایانه‌ای، پردازش زبان طبیعی و مدل‌سازی شخصیت، داده‌های حسی مختلف را با هم تلفیق می‌کند تا به تصویری جامع‌تر از وضعیت احساسی فرد برسد.
شناسایی چندوجهی احساسات
این سامانه بیش از ۷۹۰ نقطه‌ی مرجع را روی بدن انسان بررسی می‌کند؛ رقمی که هفت برابر بیشتر از راهکارهای مشابه در بازار است. کوپرنیکا با بهره‌گیری از الگوریتم‌های شناسایی الگوهای سه‌بعدی، می‌تواند حرکات ظریف زبان بدن و حالت‌های چهره را ثبت کند.
همچنین با تحلیل لحن صدا و الگوهای ریتمیک گفتار، به دنبال نشانه‌هایی از احساسات می‌گردد که فراتر از واژه‌ها هستند. این سامانه به‌صورت مستمر روندهای احساسی و ترجیحات تعاملی هر فرد را فرا می‌گیرد و بر اساس آن تعاملات خود را شخصی‌سازی می‌کند تا با گذر زمان، به شکلی همدلانه‌تر واکنش نشان دهد.
بنابراین، به نظر می‌رسد کوپرنیکا نخستین فناوری‌ای است که می‌تواند با ترکیب سیگنال‌های بصری، شنیداری و روان‌شناختی، وضعیت‌های پیچیده‌ای چون انگیزه، بار شناختی، میزان توجه و سطح استرس را تشخیص دهد.
خوان گرانیا، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل Neurologyca می‌گوید:«سامانه‌های هوش مصنوعی امروزی می‌فهمند ما چه می‌گوییم، اما نمی‌فهمند چه احساسی داریم. با کوپرنیکا، ما لایه‌ی زمینه‌ساز انسانی را ایجاد کرده‌ایم تا این سامانه‌ها نه‌تنها احساسات پیچیده‌ی انسانی را دریافت کنند، بلکه با همدلی پاسخ دهند، رفتارشان را تطبیق دهند و رابطه‌ی انسان و ماشین را ارتقاء دهند.»
آیا هوش مصنوعی می‌تواند احساسات انسانی را واقعاً درک کند؟
اگرچه ایده‌ی یک هوش مصنوعی «احساس‌محور» بسیار جذاب است، اما پرسش اصلی همچنان پابرجاست: آیا واقعاً هوش مصنوعی می‌تواند به درکی معنادار از احساسات انسانی برسد؟
احساسات انسان پدیده‌هایی پیچیده هستند که در بستر تاریخ، زمینه‌های فردی و فرهنگی شکل می‌گیرند و حتی پیشرفته‌ترین سامانه‌های هوش مصنوعی نیز ممکن است از درک این لایه‌ها بازبمانند. تشخیص نشانه‌هایی همچون اضطراب یا استرس از روی الگوهای صوتی تنها بخشی از مسیر است؛ اما تفسیر علت بروز این احساسات و واکنش مناسب به آن‌ها، اغلب نیازمند قضاوت انسانی است.
دغدغه‌های حریم خصوصی
در کنار این چالش‌ها، مسئله‌ی حریم خصوصی نیز مطرح است. شرکت Neurologyca ادعا می‌کند پردازش اطلاعات در کوپرنیکا به‌صورت محلی و در لحظه روی دستگاه‌ها انجام می‌شود و داده‌ها به شکل ناشناس ثبت می‌شوند. همچنین هیچ‌گونه اطلاعات شناسایی‌شده‌ای بدون رضایت صریح کاربر ذخیره یا منتقل نمی‌شود. با این حال، هر سامانه‌ای که مدعی نظارت دائمی بر سیگنال‌های فیزیولوژیکی و روان‌شناختی افراد است، به‌ویژه در محیط‌های عمومی همواره با نگرانی‌های جدی در زمینه‌ی حریم خصوصی مواجه خواهد بود.
