راهنماتو_ بیماری کبد چرب یک بیماری شایع است که بر اثر تجمع زیاد چربی در سلول‌های کبد ایجاد می‌شود. این بیماری در مراحل اولیه نشانه خاصی ندارد و با پیشرفت بیماری علائم و نشانه‌ها ظاهر می‌شوند.
به گزارش راهنماتو- کبد، بزرگ‌ترین عضو بدن است که بی‌وقفه فعالیت می‌کند و به هضم غذا کمک می‌کند. همچنین انرژی را ذخیره و سموم و عوامل بیماری‌زا را از بدن خارج می‌کند. اما در صورت مراقبت نکردن از این عضو حیاتی نه تنها به خود کبد آسیب رسانده بلکه سلامت کل بدن را به خطر می‌اندازیم. در ادامه راهنماتو به بررسی بیماری کبد چرب، علائم و درمان آن می‌پردازد.
بیماری کبد چرب چیست؟
بیماری کبد چرب بر اثر تجمیع و رسوب چربی به میزان 5 تا 10 درصد وزن کبد ایجاد می‌شود. و باعث چاقی و تنبلی این عضو می‌شود. علائم این بیماری با پیشرفت بیماری خود را نشان می‌دهند.
به چه دلیل دچار بیماری کبد چرب می‌شویم؟
کبد مسئولیت از بین بردن سموم بدن و کمک به دفع آن‌ها را دارد و کبد چرب باعث تخریب سلول‌های کبدی می‌شود. این بیماری به دلایل مختلفی می‌توان ایجاد شود، ازجمله:
غذای ناسالم: خوردن غذاهای خیلی چرب و شیرین میتواند باعث تجمیع چربی در کبد شود.
کم تحرکی: با نداشتن فعالیت و ورزش نکردن چربی‌ها از بدن خارج نمی‌شوند و می‌توانند به کبدمان آسیب بزنند.
چاقی: وقتی وزن‌مان بالا باشد، ممکن است چربی اضافی در کبد هم جمع شود.
دیابت: دیابت یکی از بیماری‌هایی است که ریسک ابتلا به کبد چرب را افزایش می‌دهد.
انواع کبد چرب کدام است؟
کبد چرب به طور کلی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:
- کبد چرب الکلی (Alcoholic Fatty Liver Disease): این نوع کبد چرب به دلیل مصرف بیش از حد الکل ایجاد می‌شود. الکل به کبد آسیب می‌رساند و باعث تجمع چربی در آن می‌شود.
- کبد چرب غیر الکلی (Nonalcoholic Fatty Liver Disease): این نوع کبد چرب در افرادی دیده می‌شود که مصرف الکل ندارند یا مصرف آن‌ها کم است. دلایل مختلفی مانند چاقی، دیابت، مقاومت به انسولین و اختلالات چربی خون در ایجاد این نوع کبد چرب نقش دارند.
کبد چرب غیر الکلی خود به دو دسته تقسیم می‌شود:
- کبد چرب ساده (Simple Fatty Liver): در این حالت چربی در کبد تجمع پیدا می‌کند، اما التهاب و آسیب جدی به کبد وارد نمی‌شود.
- استئوهپاتیت غیر الکلی (Nonalcoholic Steatohepatitis): در این حالت علاوه بر تجمع چربی، التهاب و آسیب به سلول‌های کبد نیز وجود دارد. این نوع کبد چرب جدی‌تر است و در صورت عدم درمان میتواند به سیروز کبدی منجر شود
سیروز کبدی چیست؟
سیروز کبدی مانند یک زخم بزرگ و عمیق است که در کبد ایجاد می‌شود. این زخم‌ها باعث تنبلی کبد می‌شوند و به آن اجازه نمی‌دهند که کارهای خود را به خوبی انجام دهد.. کبد عضو مهمی در بدن است که به هضم مواد غذایی و دفع سموم کمک می‌کند و در صورت ابتلا به سیروز کبدی این کارها برای آن به سختی انجام می‌شود.
انواع گرید کبد چرب
گرید 0: کبد سالم و بدون چربی است.
گرید 1: مقدار کمی چربی در کبد وجود دارد.
گرید 2: مقدار متوسطی چربی در کبد وجود دارد و ممکن است التهاب خفیفی نیز دیده شود.
گرید 3: مقدار زیادی چربی در کبد وجود دارد و التهاب و آسیب به سلول‌های کبدی قابل توجه است.
علائم و نشانه‌های کبد چرب چیست؟
در مراحل اولیه، این بیماری معمولاً علائمی ندارد و ممکن است تا مدت‌ها متوجه آن نشوید. اما با پیشرفت بیماری، ممکن است برخی از علائم زیر را تجربه کنید:
- خستگی و ضعف: احساس خستگی مداوم و کمبود انرژی میتواند یکی از اولین علائم کبد چرب باشد.
- درد و ناراحتی شکمی: ممکن است در قسمت بالای سمت راست شکم خود احساس درد یا ناراحتی کنید.
- کاهش یا افزایش وزن: برخی افراد مبتلا به کبد چرب وزن کم می‌کنند و برخی دیگر وزن اضافه می‌کنند.
- زردی یا یرقان: در موارد شدید، پوست و سفیدی چشم‌ها ممکن است زرد شود.
- بزرگ شدن کبد: پزشک با معاینه فیزیکی ممکن است کبد شما را بزرگ شده حس کند.
علائم دیگر که ممکن است در برخی افراد دیده شود عبارتند از:
- حالت تهوع و استفراغ
- کاهش اشتها
- تورم شکم
- خارش پوست
- تیره شدن رنگ ادرار
- رنگ پریدگی مدفوع
عوارض ناشی از کبد چرب چیست؟
سیروز کبدی: سیروز یعنی اینکه کبد دچار آسیب جدی شده و دیگر نمی‌تواند وظایفش را به خوبی انجام دهد. سیروز کبدی میتواند منجر به مشکلاتی مانند زردی، تورم شکم و خونریزی شود.
سرطان کبد: در موارد خیلی شدید، کبد چرب میتواند به سرطان کبد تبدیل شود.
مشکلات قلبی: کبد چرب با بیماری های قلبی مانند فشار خون بالا و کلسترول بالا در ارتباط است.
دیابت: کبد چرب میتواند خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهد.
مشکلات کلیوی: در بعضی موارد، کبد چرب میتواند به کلیه ها نیز آسیب برساند.
راه‌های تشخیص کبد چرب چیست؟
آزمایش خون: پزشک از شما آزمایش خون می‌گیرد تا سطح آنزیم‌های کبدی، چربی خون و قند خون شما را بررسی کند. این آزمایش‌ها می‌توانند نشانه‌هایی از آسیب به کبد را نشان دهند.
سونوگرافی: در سونوگرافی از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از کبد استفاده می‌شود. این روش به پزشک کمک می‌کند تا اندازه کبد شما را بررسی کند و ببیند آیا چربی اضافی در آن وجود دارد یا خیر.
سی تی اسکن یا ام آر آی: این روش‌های تصویربرداری دقیق‌تر از سونوگرافی هستند و می‌توانند جزئیات بیشتری از کبد را نشان دهند.
بیوپسی کبد: در این روش، پزشک با استفاده از یک سوزن نمونه کوچکی از بافت کبد را برای بررسی زیر میکروسکوپ برمی‌دارد. بیوپسی کبد دقیق‌ترین روش برای تشخیص کبد چرب و تعیین شدت آن است.
راه‌های درمان کبد چرب
1.روش های دارویی درمان کبد چرب: در حال حاضر، داروی خاصی برای درمان مستقیم کبد چرب وجود ندارد. اما پزشک ممکن است برای درمان بیماری‌های زمینه‌ای که باعث کبد چرب شده‌اند، دارو تجویز کند. مثلاً اگر کبد چرب شما به دلیل دیابت یا چربی خون بالا باشد، پزشک ممکن است داروهایی برای کنترل این بیماری‌ها تجویز کند.
2.روش‌های خانگی درمان کبد چرب:
تغذیه سالم:
- میوه‌ها و سبزیجات: میوه‌ها و سبزیجات سرشار از فیبر، ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند که به پاکسازی کبد کمک می‌کنند. سعی کنید روزانه انواع مختلفی از میوه و سبزیجات مصرف کنید.
- غلات کامل: غلات کامل مانند برنج قهوه‌ای، نان سبوس‌دار و جو دوسر حاوی فیبر فراوان هستند که به تنظیم قند خون و کاهش چربی خون کمک می‌کنند.
- آجیل و دانه‌ها: آجیل‌هایی مانند بادام، گردو و دانه‌های چیا حاوی چربی‌های سالم، فیبر و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند.
- ماهی‌های چرب: ماهی‌هایی مانند سالمون، قزل‌آلا و ماهی تن حاوم اسیدهای چرب امگا۳ هستند که به کاهش التهاب و بهبود عملکرد کبد کمک می‌کنند.
- روغن زیتون: روغن زیتون حاوی چربی‌های تک‌غیراشباع است که به کاهش کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب کمک می‌کند.
- چای سبز: چای سبز حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی است که به کاهش التهاب و محافظت از کبد کمک می‌کنند.
ورزش منظم:
- حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی متوسط در اکثر روزهای هفته
کاهش وزن:
- اگر اضافه وزن دارید، کاهش وزن حتی به میزان کم میتواند به بهبود کبد چرب کمک کند.
کنترل قند خون:
- اگر دیابت دارید، کنترل دقیق قند خون بسیار مهم است.
کاهش استرس:
- استرس میتواند بر روی کبد تاثیر منفی بگذارد. تکنیک‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن و یوگا می‌توانند مفید باشند.
مصرف کافی آب:
- آب به سم‌زدایی بدن کمک می‌کند.
خواب کافی:
- خواب کافی برای بهبود عملکرد کلی بدن از جمله کبد ضروری است.
در درمان بیماری کبد چرب به نکات زیر توجه کنید:
- قبل از انجام هرگونه تغییر در رژیم غذایی یا شروع هر برنامه ورزشی، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
- بهبود کبد چرب ممکن است زمان‌بر باشد. به طور منظم به پزشک مراجعه کنید تا پیشرفت خود را بررسی کنید.
- درمان‌های خانگی باید همراه با درمان‌های پزشکی تجویز شده توسط پزشک انجام شود.
- مهم‌ترین نکته این است که درمان خانگی تنها بخشی از درمان کبد چرب است. برای کسب بهترین نتیجه، حتما باید تحت نظر پزشک باشید و توصیه‌های او را جدی بگیرید.
راه‌های پیشگیری از ابتلا به بیماری کبد چرب
با رعایت اصول اولیه می‌توان از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد:
- ترک سیگار و الکل
- داشتن حداقل 30دقیقه ورزش در طول روز
- نداشتن اضافه وزن
- از مصرف چربی‌های اشباع، ترانس و کربوهیدرات‌ها پرهیز کرده و در عوض سبزیجات و میوه را جایگزین آن‌ها کنید.
- کنترل قند خون، میزان تری گلیسیرید و کلسترول خون
