راهنماتو-اصطلاح رسانههای اجتماعی قدری طنزآمیز است: این اصطلاح پیوند با کسانی را پیشنهاد میدهد که به تنهایی و انزوای ما مربوط هستند.
به گزارش راهنماتو، مطالعات نشان میدهند که وقتی بزرگسالان رسانههای اجتماعی را محدود یا استفاده از آن را کنار میگذارند، احساس افسردگی و تنهاییشان تا حد زیادی بهبود پیدا میکند و این بهبود خیلی هم سریع رخ میدهد.
سایر دادهها شفافیت کمتری دارند: درحالیکه استفاده از رسانههای اجتماعی اغلب با ضعف سلامت روانی مرتبط دانسته شده است، مشخص نیست که کدام عامل اول قرار میگیرد. اما بهرحال دادهها نشان میدهند که برای بسیاری از افراد – از کسانی که دچار محرومیت از خواب هستند تا کسانی که در معرض اختلال نقص توجه هستند – اوضاع آنقدر ناراحتکننده است که عملاً نمیتوانند تغییری در این وضعیت ایجاد کنند.
کنار گذاشتن رسانههای اجتماعی کار راحتی نیست. ویوک اچ مارتی، جراح عمومی در آمریکا، میگوید: «اما به این معنی نیست که شما بیاراده هستید.»
بهترین مهندسان دنیا دارند از آخرین یافتههای علوم اعصاب استفاده میکنند که ما تشویق شویم هر چه بیشتر از رسانههای اجتماعی استفاده کنیم. برای مثال، در یک مطالعه، اسکن مغزی 30دانشجو بررسی شد. این دانشجویان به صورت تصادفی باید یک ویدیو را بر اساس پیشنهادهای یک رسانه اجتماعی چینی (Douyin) تماشا میکردند. پیشنهادهای شخصیسازی شده از تاریخچه حساب مشارکتکنندگان استفاده کردند، اما سایرین به صورت تصادفی ویدیوها را تماشا کردند. محققان دریافتند که الگوریتمهای شخصیسازیشده ویدیوها مسیرهای پاداش مغز مشارکتکنندگان را -بیشتر از تماشای یک ویدیوی عمومی – فعال میکرد و همزمان فعالیت در نواحیای از مغز که مسئول تنظیم خود-کنترلی بود را کاهش میداد.
سایر مطالعاتی که با مطالعه اسکن مغز انجام شدهاند نشان میدهند که «لایک زدن» و دریافت «لایک» روی عکسهای اینستاگرام نیز نواحی مسیرهای پاداش مغز را فعالی میکنند: هر چه تعداد لایکهای دریافتی افزایش پیدا میکند، اثر آنها نیز افزایش پیدا میکند.
جای تعجب نیست که محققان پیمایش بیپایان را به شرطبندی نامنظم در بازیهای اسلات (بازیهای دستگاهی که با انداختن پول خرد در آنها فعال میشوند) تشبیه کردهاند: تجربه به شما نشان داده که بالاخره به یک پست خوب برخورد میکنید، بنابراین دوباره و دوباره برمیگردید [به پیمایش رسانه اجتماعی ادامه میدهید.]
چطور رسانه اجتماعی را ترک کنم؟
مارتی میگوید که یک پیمان با دو دوست خود بسته که یکدیگر را در مورد استفاده از شبکههای اجتماعی پاسخگو کنند. او میگوید: «ما همدیگر را ردیابی میکردیم و میخواهم بگویم که تغییرات عمیقی در زندگی خودم متوجه شدم و هنوز هم این تغییرات ادامه دارند.»
روش ترک رسانههای اجتماعی به صورت ساده و کاملاً عملی
مارتی میگوید این عملیترین شکل ممکن برای ترک رسانههای اجتماعی است. «به مدت دو هفته تظاهر کنید که رسانههای اجتماعی را ترک کردهاید. از همه حسابهای کاربری در همه رسانههای اجتماعی خارج شوید. اگر میتوانید حتی گذرواژهتان را تغییر دهید که ورود به این رسانهها برایتان سختتر شود. »
روزهای اولی ممکن است خیلی آزاردهنده باشند. ممکن است عادت کرده باشید که به شکل منظم برخی گروهها و دنبالکنندگان را چک کنید. شاید هم برخی از اخبار را از رسانههای اجتماعی دریافت میکردید. اما بعد مجبور میشوید که برای دریافت اخبار مستقیم به منابع خبری مراجعه کنید.
مارتی میگوید اما نمیتوانید حدس بزنید که چه دستاوردی با ترک شبکههای اجتماعی به دست خواهید آورید:
آشپزی (یا هر مهارت دیگری که دوست دارید) را یاد میگیرید، پیامهای دوستانهتری برای عزیزانتان ارسال میکنید، در محل کار مولدتر و پربازدهتر میشوید. از همه مهمتر احساس بهتری نسبت به خودتان پیدا میکنید. دیگر وقت نمیگذاری کلی داده درباره آدمهایی که اصلاً نمیشناسید را هضم کنید. بعد تازه میفهمید همه کسانی که در رسانههای اجتماعی ادعا میکردند که دوستتان هستند، هیچ صمیمیت واقعیای با شما ندارند چون حتی نبودتان را حس نکردند.
بعد از دو هفته اوضاع آنقدر بهتر میشود که دلتان میخواهد این مدت را به 4هفته کش بدهید. وقتی مجدداً بعد از یک ماه وارد حساب کاربریتان میشوید، میفهمید که پستهایی که یکماه گذشته در غیاب شما به اشتراک گذاشته شده بودند تا چه اندازه به نظرتان غریب و بیمعنی هستند.
آیا رسانههای اجتماعی سودی هم دارند؟
هشدار درباره مضرات رسانههای اجتماعی بنا به دلایل بسیاری به صدا درآمده است. اما این رسانهها در حوزههایی میتوانند مفید باشند. این موارد شامل گروههای حامی است که میتوانند در شرایطی که حقیقتاً برای افراد دسترسی به آدمهای حامی در دنیای واقعی سخت است، حس تعلق به یک جامعه را بدهند.
مطالعات دیگر دریافتهاند که بزرگسالانی که از رسانههای اجتماعی برای ارتباط با دوستانشان استفاده میکنند، تنهایی و انزوا را کمتر از کسانی که این کار را نمیکنند، احساس میکنند.
با این حال درباره خطرات و فواید استفاده از رسانههای اجتماعی نیاز به تحقیقات بیشتری هست.
از کجا بدانم رسانههای اجتماعی برایم خوب است یا بد؟
مارتی میگوید که از خودتان بپرسید که رسانههای اجتماعی چه احساساتی را در شما برمیانگیزند؟
بسیاری از مراجعا من میگویند که «احساسم خوب است. بعد به سراغ رسانههای اجتماعی میروم و بعد از اینکه پیجام را چک میکنم ناگهان حالم خراب میشود.»
مقایسه بین خودتان با دوستان و همکارانتان یا بین خودتان و سلبریتیها اغلب غیرواقعی است و به راحتی میتواند در شما احساس خشم و ناامیدی ایجاد کند. ممکن است ببینید که آدمها در این فضا مدام دارند خوش میگذرانند و هیجان را تجربه میکنند و شما بخشی از این داستانها نیستید.
اگر رسانههای اجتماعی به جای ایجاد حال خوب، در شما حال بد ایجاد میکنند، مشکل دارید. همچنین باید حواستان باشد که رسانههای اجتماعی شما را دچار محرومیت از خواب، از دست دادن تعاملات واقعی و رو در رو یا اختلال در انجام وظیفه یا یادگیری نکنند. سعی کنید مدتی از رسانههای اجتماعی فاصله بگیرید و حال خودتان را ارزیابی کنید.