چند روز پیش، رئیس پلیس فتای پایتخت از مسدود کردن چندین پیج در اینستاگرام که خبر داد که همگی متعلق به تعدادی پزشک قلابی بودند؛ افرادی که با عنوان پزشک فعالیت می‌کردند اما پزشک نبودند و با تبلیغات فریبنده در فضای مجازی توانسته بودند درمجموع بیش از ۵ میلیون مخاطب را جذب خود کنند.
پزشکان قلابی در عرصه‌های مختلف فعالیت می‌کنند و تبلیغات خیره‌ای‌کننده‌ای را پیش چشم دنبال‌کنندگان خود می‌گذارند؛ از پوست و زیبایی گرفته تا جراحی‌های حساس و مهمی مثل جراحی پلک، کاشت مو، لاغری تضمینی، پرپشت شدن موها، درمان صددرصدی دیابت، درمان کبد چرب با چند گیاه، درمان سرطان‌های پیشرفته و ... .
اما این پزشکان تقلبی چه ویژگی‌هایی دارند که می‌توانند میلیون‌ها فالوئر را جذب کنند و دنبال خود بکشند؟ چرا خیلی از افراد جامعه جذب پزشک‌نماها می‌شوند؟ چطور پزشک واقعی را از پزشک تقلبی تشخیص دهیم؟ و این پزشک‌نماها چه آسیب‌هایی می‌توانند به سلامت ما برسانند؟
چرا پزشک‌نماها فالوئر بالا هستند؟
دکتر حمید جنیدی، پزشک عمومی به همشهری‌آنلاین می‌گوید: پزشک‌نماها با تبلیغات فریبنده و همچنین انتشار اطلاعات نادرست در فضای مجازی به خصوص در پلتفرم‌هایی مثل اینستاگرام می‌توانند آسیب‌های جدی به سلامت مردم وارد کنند.
جنیدی می‌گوید: خیلی از افراد تصور می‌کنند هرکس که در صفحه شناسنامه اینستاگرام خود نوشت "پزشک" یا همین که چند محتوا در حوزه پزشکی و جراحی و زیبایی تولید کرد، کافی است و دیگر درباره حقانیت فردی که قرار است پیش‌شان بروند، هیچ جستجو و پرسش و راستی‌آزمایی نمی‌کنند. درحالی‌که مثلا برای انجام کارهای زیبایی حتی بوتاکس هم که همه فکر می‌کنند خیلی ساده و آسان است، شما باید جستجو کنید و ببینید آیا آن فرد پزشک است؟ آیا نامش به عنوان پزشک در سازمان نظام پزشکی ثبت شده؟ و آیا پروانه کار دارد؟
این پزشک درباره این که چرا پزشک‌نماها در اینستاگرام می‌توانند تا این حد فالوئر جذب کنند و کارشان بگیرد توضیح می‌دهد: تبلیغات این افراد در اینستاگرام تا حدی فریبنده و پر زرق و برق است که بخش قابل توجهی از اقشار جامعه را مجاب می‌کند که پول خرج کنند و حتما فلان کار را در مطب یا کلینیک آنها انجام دهند. درحالی‌که یک پزشک واقعی هیچ وقت به دروغ تبلیغ نمی‌کند و کار خود را بزرگ‌تر از آنچه که هست، نشان نمی‌دهد. مثلا یک پزشک واقعی که سال‌ها درس خوانده و دانش دارد، به فرد دیابتی می‌گوید باید این داروها را مصرف کنی و این مراقبت‌ها را هم انجام دهی. اما پزشک‌نما با تبلیغ دروغین، قول درمان صددرصدی دیابت را می‌دهد و این مورد می‌تواند خیلی‌ها را فریب بدهد. چون خیلی از مردم دنبال معجزه‌اند یا دنبال دارویی که یک‌شبه آنها را خوب خوب کند. درحالی‌که چنین چیزی واقعیت علمی ندارد. دلیل دیگر هم جشنواره‌ها و تخفیف‌های ظاهرا درشتی است که این افراد برای مشتریان می‌گذارند و به این ترتیب یک تور بزرگ پهن می‌کنند و افراد زیادی را داخل آن می‌اندازند.
سلامت و جان خود را به خطر نیندازید
پزشک‌نماها فقط پول ما را هدر نمی‌دهند. خیلی از آنها سلامت ما را نیز به خطر می‌اندازند. موضوعی که می‌تواند باعث شود فرد یک ارگان مهم خود را برای همیشه از دست دهد یا حتی جانش مورد تهدید قرار گیرد. دکتر جنیدی می‌گوید: یکی از گروه‌هایی که در دام این شیادان می‌افتند، افراد مبتلا به سرطان هستند. متاسفانه اینستاگرام پر از تبلیغات طبیان سنتی دروغین است که تضمین می‌دهند سرطان پیشرفته را با داروهای گیاهی درمان می‌کنند. خیلی از بیماران هم به دلیل شرایط سختی که در آن قرار دارند، شیمی‌درمانی یا مصرف داروهای شیمیایی را کنار می‌گذارند و به مصرف داروهای گیاهی رو می‌آورند. کم نیستند مواردی که به دلیل قطع دارودرمانی و تکیه صرف به طب سنتی، جان خود را بیهوده از دست می‌دهند.
برخی از آسیب‌هایی که پزشک‌نماها می‌توانند به بیماران می‌زنند عبارتند از:
تجویز داروهای نامناسب یا خطرناک: خیلی از پزشک‌نماها داروها و درمان‌هایی را تبلیغ می‌کنند که می‌تواند عوارض جانبی خطرناکی ایجاد کند.
تاخیر در درمان صحیح: افراد ممکن است به دلیل اعتماد به توصیه‌های پزشک‌نماها، از مراجعه به پزشک واقعی خودداری کنند و همین موضوع می‌تواند باعث تاخیر در تشخیص و درمان بیماری‌های جدی شود.
تشویق به انجام روش‌های غیرعلمی: پزشک‌نماها گاهی اوقات از روش‌های جایگزین و غیرمعتبر مانند رژیم‌های غذایی خاص، ماساژها یا استفاده از محصولات گیاهی غیرمعتبر برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌کنند که نه تنها بهبود نمی‌بخشند، بلکه ممکن است وضعیت بیمار را بدتر کنند.
سوءاستفاده‌های مالی و روانی: این افراد از اعتماد بیماران برای فروش محصولات یا خدمات با قیمت‌های بالا استفاده می‌کنند. بدون اینکه نتایج قابل اتکایی داشته باشند.
مشاوره‌های زیبایی و جراحی‌های غیرمجاز: پزشک‌نماها در فضای مجازی گاهی مشاوره‌های غیرعلمی درباره جراحی‌های زیبایی ارائه می‌دهند یا محصولات زیبایی ناایمن را تبلیغ می‌کنند. این اقدامات ممکن است به عوارضی جدی مانند عفونت، آسیب‌های پوستی و ... منجر شود.
تشخیص‌های پزشکی آنلاین: بسیاری از این افراد بدون داشتن تخصص یا مدرک معتبر، به صورت آنلاین تشخیص‌های پزشکی ارائه می‌دهند. در حالی که خیلی از بیماری‌ها بدون معاینات فیزیکی دقیق می‌توانند منجر به خطاهای جدی و درمان‌های نامناسب شوند. شما اگر از یک پزشک واقعی در فضای مجازی یک سوال بپرسید، هرگز جواب سرراستی به شما نمی‌دهد. چراکه می‌داند بدون معاینه، تشخیص ممکن نیست.
چطور کپی را از اصل تشخیص دهیم؟
مردم چطور پزشک‌های تقلبی یا پزشک‌نماها را از پزشکان واقعی تشخیص بدهند و چه مواردی را باید بدانند تا در دام پزشک‌نماها نیفتند؟
جنیدی تاکید می‌کند که برای جلوگیری از گرفتار شدن در دام پزشک‌نماها و تشخیص آنها از پزشکان واقعی، باید مدرک و مجوز فعالیت آنها را بررسی کرد. شما وقتی می‌خواهید برای افتادگی پلک خود اقدام کنید، باید بدانید که آیا آن جراح دارای مجوز رسمی از وزارت بهداشت یا سازمان‌های معتبر پزشکی است یا نه.
او ادامه می‌دهد: سازمان نظام پزشکی سایتی دارد که در آن مشخصات پزشکان معتبر و شماره نظام پزشکی آنان درج شده و تنها با یک جستجوی ساده، ادعای فردی که خودش را پزشک معرفی کرده، قابل استعلام است. شما در وب‌سایت رسمی "سازمان نظام پزشکی ایران" می‌توانید نام پزشک مورد نظر را جستجو کنید و از صحت مدارک او مطمئن شوید.
راه دیگر برای تشخیص کپی از اصل، عدم اعتماد به وعده‌های درمانی معجزه‌آسا است. دکتر جنیدی می‌گوید: پزشک‌نماها معمولاً وعده‌های غیرواقعی و درمان‌های معجزه‌آسا را تبلیغ می‌کنند که در دنیای پزشکی ممکن نیست. اگر شخصی ادعا کرد که درمان سریع و تضمینی برای یک بیماری پیچیده دارد، باید به او شک کرد.
پرهیز از مشاوره‌های پزشکی در شبکه‌های اجتماعی، یکی دیگر از توصیه‌های دکتر جنیدی به عنوان پزشک است. او می‌گوید: پزشکان معتبر نیاز به معاینه حضوری دارند تا تشخیص دقیقی ارائه دهند. پس اگر فردی در شبکه‌های اجتماعی فقط با یک پیام یا عکس تشخیص بیماری داد و دارو تجویز کرد، این نشانه غیرمعتبر بودن او است.
