کودکان سالهاست این هشدار را از زبان والدین خود میشنوند: تماشای تلویزیون از فاصله کم برای بینایی مضر است؛ اما این هشدار تا چه حد واقعیت دارد؟
این بار هم حق با والدین است! خیره شدن به صفحه نمایش از نزدیک برای مدت طولانی بر بینایی تأثیر میگذارد. امروزه این خطر اکنون از سوی گوشیهای هوشمند، تبلتها و رایانهها کودکان را تهدید میکند. مارسلا استرادا، استادیار چشم پزشکی در دانشگاه کالیفرنیا، میگوید: «حق با والدین شما بود، اما اکنون صفحههای نمایش تغییر کردهاند. امروزه هر کودکی یک صفحه نمایش شخصی دارد.»
کودکان، به ویژه در سنین ۷ تا ۱۵ سال، بیشترین خطر ابتلا به مشکلات چشمی مانند نزدیک بینی را دارند، اما جوانان و حتی افراد مسن نیز در خطر ابتلا به مشکلات بینایی هستند. از زمان معرفی تلویزیونهای صفحه تخت بزرگ، تلویزیونهای کابینتی کوچک منسوخ شدهاند و خطرات ناشی از نمایشگرهای تلویزیون دیگر چندان زیاد نیست. اگر خیلی نزدیک به تلویزیونهایی با صفحههای بزرگ بنشینید، دیدن همه چیز سختتر میشود، بنابراین اکثر افراد به طور طبیعی فاصله مورد نیاز را حفظ میکنند و در نتیجه خطر آسیبهای احتمالی را به حداقل میرسانند.
اما به گفته کارشناسان، فاصله تبلتها، تلفنهای هوشمند و رایانهها با چشم معمولاً کمتر از یک دست است. مسیح احمد، استادیار چشمپزشکی در کالج پزشکی بیلور، میگوید: «تمام افراد در مدرسه، دانشگاه و خانه با تلفنها و تبلتهای خود کار میکنند و زمان زیادی که صرف استفاده از این وسایل الکترونیکی میشود، میتواند خطر ابتلا به نزدیکبینی را افزایش دهد. این خطر به طور عمده کودکان را تهدید میکند، زیرا در سنی هستند که چشم بیشترین رشد خود را دارد.»
نزدیک بینی به این معنی است که فرد میتوانید چیزهای نزدیک را به وضوح ببینید، اما در دیدن اجسام دورتر دچار مشکل است. به گفته متخصصان، در برخی موارد، این بیماری بینایی میتواند بعداً به مشکلات چشمی جدی منجر شود. هنگام خیره شدن به صفحه نمایشها، چشمها به سمت داخل میچرخند، باعث منقبض شدن عضله پشت عنبیه چشم میشود و در نتیجه شکل عدسی چشم را تغییر خواهد داد. هنگامی که فرد به طور مداوم بر اجسام نزدیک نگاه میکند، عدسی چشم زمان بیشتری را صرف تطبیق خواهد کرد و شکل خود را تغییر میدهد تا تصویر را بر شبکیه متمرکز کند.
دنیل سیر، چشم پزشک اطفال، هشدار میدهد: «رشد چشمان بین ۱۸ تا ۲۵ سالگی متوقف میشود، بنابراین مراقبت از بینایی کودکان بسیار مهم است. هر چه فرد زودتر دچار نزدیکبینی شود احتمال رخ دادن حالت شدیدتر نزدیکبینی بیشتر میشود. این افراد تنها میتوانند چیزهایی را که درست در جلوی صورتشان قرار دارند را ببینند. این صورت شدیدتر نزدیکبینی فرد را در معرض خطر بیشتری برای بیماریهای دژنراتیو چشم مانند از دست دادن بینایی، جداشدگی شبکیه، آب مروارید و گلوکوم قرار میدهد.»
برخی شرایط ژنتیکی مانند سندرم استیکلر و سندرم مارفان احتمال ابتلا به نزدیکبینی را بیشتر میکنند. حتی اگر یکی از والدین مبتلا به نزدیکبینی باشد نیز خطر ابتلا کودکان بیشتر میشود. نزدیک بینی را نمیتوان معکوس یا درمان کرد و بالا رفتن سن نیز کمکی به بهتر شدن این وضعیت بینایی نمیکند. با این حال، بر طبق گفته موسسه ملی چشم، نزدیکبینی را میتوان را با عینک یا لنز و در بزرگسالان با جراحی لیزر اصلاح کرد.
افرادی که در اوایل دهه ۲۰ زندگی خود هستند نیز میتوانند دچار پیشرفت دیررس نزدیک بینی شوند. پس از رسیدن به ۴۰ سالگی، بزرگسالان میتوانند به پیرچشمی مبتلا شوند. این گروه سنی احساس خستگی چشم بیشتری خواهند داشت و برخی از آنها دچار دوبینی میشوند که ناشی از ناتوانی چشم در حفظ تمرکز نزدیک است. به گفته کارشناسان، والدین میتوانند برای کاهش خطر ابتلا فرزندانشان به نزدیکبینی یا بدتر شدن آن، اقداماتی انجام دهند.
والدین باید مدت زمان استفاده فرزندانشان از صفحه نمایشها برای انجام کارهایی که مربوط به مدرسه نمیشوند را به یک ساعت یا حتی کمتر در طول روز محدود کنند. ایجاد این تغییر در زندگی نوجوان ممکن است سخت باشدو مهمترین زمان برای اجرای این محدودیت در کودکی است. کودکان و نوجوانان باید فاصله حداقل ۳۰ سانتی متری از صفحههای نمایش را در تمام زمان حفظ کنند. متخصصان همچنین به والدین توصیه میکنند تبلت و تلفنهای همراه را در یک جعبه سنگین قرار دهید تا نگه داشتن آن را برای مدت طولانی برای کودک سختتر شود.
والدین همچنین باید فرزندان خود را تشویق کنند تا زمانی در طول روز را خارج از خانه بگذرانند. شواهد علمی رو به رشد نشان میدهد افزایش زمان وقت گذرانی کودکان در خارج از منزل به جلوگیری از آغاز نزدیکبینی کمک میکند. اگرچه برخی تحقیقات بعید میدانند این کار از پیشرفت نزدیکبینی در کودکانی که از قبل به آن مبتلا شدهاند کمکی کند. حداقل یک معاینه چشم حرفهای برای هر کودک، از جمله نوزادان، قبل از رسیدن به سن مهدکودک انجام دهید. به گفته متخصصان تنها زمانی که خیره شدن به صفحه نمایشها دیگر نمیتواند به چشم آسیبی برساند در بین سن ۲۵ تا ۴۵ سالگی است. این گروه سنی تنها ممکن است دچار خشکی چشم شوند که به راحتی قابل درمان است.