راهنماتو- سر مرمرین مجسمه یک سناتور که از معبد پارتنون در یونان باستان به دست آمده است، ماده‌ای اسرارآمیز رویش دارد که دانشمندان درباره چیستی آن هنوز در تردید هستند.
به گزارش راهنماتو، قسمتی از این سر که از سال 1688در دانمارک نگه‌داری می‌شود با یک لایه قهوه‌ای‌رنگ نازک پوشیده شده که با پوششی که در بخش‌هایی از معبد پارتنون پیدا شده هم‌خوانی دارد.
بعید است که این لکه منشأ زیستی داشته باشد اما محققان هنوز نمی‌دانند که علت ایجاد آن چیست. نتایج این مطالعه در نشریه Heritage Science منتشر شده است.
کار لوند راسموسن، استاد بازنشسته متخصص در رشته باستان‌سنجی و شیمی تحلیلی در دانشگاه جنوبی دانمارک، می‌گوید: «تلاش‌های زیادی برای توضیح این لایه خاص صورت گرفته است. در سال 1851، یک شیمیدان آلمانی، به نام جاستوس ون لیبیگ، اولین تحقیق علمی حقیقی را روی آن انجام داد و نتیجه گرفت که این لایه قهوه‌ای حاوی اوگزالات یا ملح اسید اوگزالات است.»
«تحلیل‌های بعدی وجود این ماده را تأیید کردند اما منشأ اوگزالات هنوز در هاله‌ای از راز باقی مانده است.»
راسموسن و همکارانش تکنیک‌های میکروسکوپی و شیمیایی زیادی را برای کشف این ماده به خدمت گرفته‌اند. او می‌گوید: «به طور خاص می‌خواستیم آزمایش کنیم و ببینیم آیا این ماده قهوه‌ای را می‌توانیم در ارگانیسم‌های زیستی مانند گلسنگ، باکتری، جلبک و یا قارچ پیدا کنیم یا نه.»
«این نظریه قبلا پیشنهاد داده شده بود اما ارگانیسم خاصی شناسایی نشد. در مورد نظریه‌ای که می‌گفت این ماده بقایای رنگی است که احتمالا برای محافظت یا رنگ‌دادن به سطح مرمر استفاده شده نیز همین اتفاق افتاد و این نظریه نیز رد شد.»
محققان 5نمونه از قسمت‌های مختلف سر سناتور، هر یک با مساحتی کم‌تر از چند میلی‌متر مربع، را در سال 1999 آزمایش کردند. آن‌ها علاوه بر تکنیک‌های الکترون میکروسکوپی، از تکنیک‌های شیمیایی مانند کروماتوگرافی، انکسار پرتو ایکس و طیف‌سنجی توده‌ای برای شناسایی عناصر و مولکول‌های موجود استفاده کردند.»
راسموسن می‌گوید: «ما هیچ ردی از ماده زیستی روی لایه‌های قهوه‌ای پیدا نکردیم- فقط ردی از اثر انگشت‌های خودمان و احتمالا تخم پرنده‌ای که در دوران باستان روی مجسمه شکسته‌شده بوده است، را پیدا کردیم.»
«این اثبات نمی‌کند که اصلا ماده زیستی وجود نداشته است بلکه احتمال وجود ماده زیستی را کم می‌کند و نظریه‌ای که می‌گوید یک ارگانیسم زنده این لکه‌ها را ایجاد کرده اکنون غیرمحتمل‌تر است.»
همچنین بعید است که این لکه بقایای یک رنگ باستانی باشد زیرا در دوران باستان رنگ‌ها حاوی تخم‌مرغ، شیر و استخوان بودند اما هیچ ردی از این مواد روی لکه پیدا نشده است.»
محققان کشف کردند که این لکه از 2لایه مجزا تشکیل شده است که هر کدام 0.05میلی‌متر ضخامت دارند. هر دو لایه از مواد معدنی مبتنی بر اگزالات شامل وولیت و ودلیت تشکیل شده است اما میزان هر کدام در ترکیب ماده قهوه‌ای با هم تفاوت دارد.»
این باعث می‌شود که احتمال نشت این مواد از داخل مجسمه یا از طریق آلودگی هوا کم‌تر محتمل باشد.
راسموسن می‌گوید: «دو لایه قهوه‌ای متفاوت با دو ترکیب شیمیایی متفاوت وجود دارد که احتمالا دو منشأ متفاوت داشته‌اند. این نشان می‌دهد که احتمالا کسی روی مجسمه رنگ یا ماده محافظت‌کننده استفاده کرده اما ازآنجایی که ما ردی از این مواد پیدا نکردیم، منشأ رنگ قهوه‌ای هنوز یک معماست.»
