راهنماتو- امروزه انسان‌های امروزی یا هومو سا‌پینس‌ها دائم در تمام قاره‌ها به‌جز قطب جنوب زندگی می‌کنند، اما همیشه این‌طور نبوده است.
به گزارش راهنماتو، پس از آنکه گونه ما، دست‌کم ۳۰۰ هزار سال پیش در آفریقا پدید آمد، برخی از آن‌ها به مرور از این قاره خارج شدند و در سراسر جهان پراکنده گشتند.
خروج از آفریقا
امروزه نظریه‌های پذیرفته‌شده درباره تکامل انسان، نظریه‌های خروج از آفریقا (Out of Africa) هستند. این نظریه‌ها می‌گویند که هومو ساپینس در آفریقا تکامل یافت و سپس به دیگر قاره‌ها مهاجرت کرد. در این مسیر، گاهی جایگزین گونه‌های دیگر از جنس هومو (مانند نئاندرتال‌ها) شد یا با آن‌ها آمیزش داشت.
برخی دانشمندان در گذشته نظریه‌ای به نام چندمنطقه‌ای (Multiregional) را مطرح کرده بودند که می‌گفت هومو ساپینس نه‌تنها در آفریقا بلکه در نقاطی مانند اروپا و آسیا نیز تکامل یافته است. اما امروزه این نظریه رد شده است. مایکل پترالیا، انسان‌شناس دانشگاه گریفیث در استرالیا، می‌گوید:
«هیچ شواهدی از نظریه چندمنطقه‌ای پشتیبانی نمی‌کند. تمام مدارک نشان می‌دهند که خاستگاه و حرکت هومو ساپینس از آفریقا بوده است.»
مطالعات جدید نشان می‌دهند که هومو ساپینس حدود ۳۰۰ هزار سال پیش از اجدادش در آفریقا تکامل یافت و نخستین بار حدود ۲۰۰ هزار سال پیش، یعنی ۱۰۰ هزار سال پس از ظهورش، از آفریقا خارج شد.
ورود به آسیا
نخستین مهاجرت انسان‌های مدرن از آفریقا احتمالاً از منطقه مدیترانه شرقی و از طریق صحرای سینا (بین مصر، اردن و اسرائیل) انجام شد. این منطقه که امروز بیابانی است، در آن زمان سرسبزتر بوده است.
نظریه دیگری می‌گوید که مهاجران اولیه از طریق یک پل زمینی در جنوب دریای سرخ، از تنگه باب‌المندب (دروازه اندوه) به شبه‌جزیره عربستان وارد شدند. بااین‌حال، پژوهش‌ها در سال ۲۰۰۶ نشان داد که چنین پلی هرگز وجود نداشته است. اما از آنجا که عرض این تنگه همیشه تنها چند مایل بوده، احتمالاً انسان‌ها با قایق از آن عبور کرده‌اند.
پس از ورود به مدیترانه شرقی، هومو ساپینس به‌سرعت در آسیا گسترش یافت. بین ۵۴ تا ۴۴ هزار سال پیش، برخی از آن‌ها با دنیسوواها (گونه‌ای دیگر از انسان‌های اولیه) آمیزش داشتند که امروزه بخشی از ژن آن‌ها در میان آسیایی‌ها دیده می‌شود.
ورود به اروپا
قدیمی‌ترین نشانه حضور هومو ساپینس در اروپا مربوط به غار آپیدیمیا در جنوب یونان است و به ۲۱۰ هزار سال پیش بازمی‌گردد. بااین‌حال، اگر این تاریخ‌گذاری درست باشد، احتمال دارد که آن گروه از مهاجران به‌دلیل شرایط یخبندان نابود شده یا عقب‌نشینی کرده باشند.
دانشمندان معتقدند که انسان‌های امروزی ۵۰ تا ۶۰ هزار سال پیش به‌طور دائمی وارد اروپا شدند و در این دوران، با نئاندرتال‌ها آمیزش داشتند و خودشان را جایگزین آن‌ها کردند.
ورود به اقیانوسیه
بررسی DNA میتوکندریایی نشان می‌دهد که هومو ساپینس حدود ۶۰ هزار سال پیش به آسیای جنوب‌شرقی رسید و از آنجا به مناطق سوندالند (بخشی از آسیای جنوب‌شرقی) و ساهول (شامل استرالیا و گینه نو) گسترش یافت.
مدارک باستان‌شناسی نشان می‌دهند که انسان‌های مدرن تا ۵۰ هزار سال پیش به گینه نو رسیده بودند و پس از آن، در چندین موج مهاجرتی، در جزایر اقیانوس آرام گسترش یافتند. از جمله مهاجرت لاپیتا که ۳ هزار سال پیش اتفاق افتاد و گسترش پولینزی‌ها که از ۱۵۰۰ سال پیش آغاز شد.
ورود به آمریکای شمالی
تا مدت‌ها، نظریه اصلی درباره مهاجرت به آمریکای شمالی این بود که مردم پالئوایندین (انسان‌های اولیه آمریکایی) حدود ۱۳ هزار سال پیش از سیبری و از طریق یک پل زمینی به نام برینگیا وارد آلاسکا شدند.
اما امروزه، کشفیات جدید این تاریخ را به ۲۳ هزار سال پیش تغییر داده‌اند. آثار به‌جامانده در نیومکزیکو، مانند ردپاهای انسان، نشان می‌دهند که انسان‌های اولیه احتمالاً از سواحل اقیانوس آرام نیز وارد این قاره شده‌اند.
ورود به آمریکای جنوبی
شواهد ژنتیکی و باستان‌شناسی نشان می‌دهند که انسان‌های اولیه از آمریکای شمالی، از طریق آمریکای مرکزی، به آمریکای جنوبی رسیدند. قدیمی‌ترین مدارک مربوط به ۱۵ هزار سال پیش است. به‌عنوان مثال، محوطه مونته ورده ۲ در جنوب شیلی، که به ۱۴۵۵۰ سال پیش بازمی‌گردد. البته برخی دانشمندان درباره تاریخ نخستین حضور انسان در این قاره اختلاف‌نظر دارند.
ورود به قطب جنوب
به‌طور سنتی، نخستین انسانی که به قطب جنوب رسید، جان دیویس، کاشف و شکارچی آمریکایی بود که در ۱۸۲۱ میلادی به این قاره گام نهاد. اما ادعای او مورد بحث است.
برخی می‌گویند که هنریک بول یا کارستن بورشگرینک، هر دو از نروژ، در ۱۸۹۵ میلادی به این قاره رسیده‌اند. همچنین نظریه‌ای وجود دارد که مائوری‌ها (بومیان نیوزیلند) حدود قرن هفتم میلادی به قطب جنوب سفر کرده‌اند، اما این فرضیه هنوز مورد تأیید بسیاری از مورخان و دانشمندان نیست.
