زمانی که حرف از سنگ شیک و لاکچری برای ساخت و ساز به خصوص در بخش بیرونی و نما می‌شود، یکی از انتخاب‌های افراد و مهندسان، سنگ گرانیت است. سنگ گرانیت یا سنگ خارا به معنای «خرمنی از دانه‌های درشت رنگی» یکی از فراوان‌ترین سنگ‌های آذرین و از مستحکم‌ترین سنگ‌های ساختمانی است که از سردشدن تدریجی مواد مذاب به وجود می‌آید. این سنگ به دلیل دوام، زیبایی و مقاومت بالا در برابر سایش و حرارت، در بسیاری از فضاهای داخلی و خارجی ساختمان‌ها و حتی مترو مورد استفاده قرار گرفته است. اما در کنار این مزایا، نگرانی‌هایی درباره تشعشعات رادیواکتیویته سنگ گرانیت و انتشار گاز رادون از آن وجود دارد. این موضوع باعث شده که افراد نسبت به سرطان زا بودن سنگ‌های گرانیتی که در محیط زندگی شان به کار رفته نگران شوند.
شواهد علمی چه می‌گویند؟
براساس شواهد علمی، سنگ گرانیت به‌طور طبیعی حاوی مقادیر کمی از عناصر رادیواکتیو مانند اورانیوم، توریم و پتاسیم است که می‌توانند گاز سمی، خطرناک، بی رنگ و بی بوی رادون تولید کنند. با این حال، مطالعات علمی نشان داده‌اند که میزان تشعشعات سنگ گرانیت در کاربردهای ساختمانی معمولاً بسیار ناچیز است و خطر سرطان‌زایی آن هنوز به‌طور قطعی اثبات نشده است. البته آسیب زایی این نوع سنگ به عوامل مختلفی مانند میزان تشعشعات سنگ گرانیت، مدت زمان قرار گرفتن در معرض این سنگ و شرایط سلامتی فرد بستگی دارد. به طور کلی توصیه شده که از سنگ گرانیت در مکان‌هایی که افراد به طور مداوم در معرض آن قرار می‌گیرند، استفاده نشود.
بهترین مکان‌ها برای استفاده از سنگ‌های گرانیتی
بهتر است از سنگ‌های گرانیت در نمای داخلی ساختمان و محیط‌های بیمارستانی و آزمایشگاهی و به صورت کلی در فضاهای بسته استفاده نشود بلکه این سنگ به خاطر مقاومت بالای خود در نمای بیرونی و همچنین برای فرش کردن سطوحی که رفت و آمد در آن زیاد است مناسب است. در صورت استفاده در فضاهای بسته، باید مکان مجهز به سیستم تهویه باشد. همچنین، بهتر است که سنگ گرانیت قبل از استفاده، از نظر میزان تشعشعات بررسی شود. امروزه برای اندازه‌گیری رادیواکتیویته در سنگ‌ها، دستگاه‌های خاصی استفاده می‌شوند که قدرت اشعه رادیواکتیو را اندازه‌گیری می‌کنند.
گرانیت سفید بیشترین و سبز کمترین اکتیویته را داراست
دکتر محمد باقر توکلی، استاد گروه فیزیک و مهندسی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به همراه تعدادی از همکاران در مقاله ای پژوهشی، مصالح به کار رفته در ساختار ساختمان‌های مسکونی را دارای مقادیر مختلفی از عناصر رادیواکتیو عنوان کرده و میزان فعالیت هسته‌های پرتوزا در سنگ‌های گرانیت با توجه به نوع رنگ هر سنگ را مورد ارزیابی قرار داده اند. آن‌ها جهت تعیین پرتوزایی طبیعی سنگ‌های گرانیت، ۱۳ نوع از سنگ‌های گرانیتی مورد استفاده در شهر اصفهان را انتخاب کرده و در نهایت پس از بررسی‌ها و آزمایشات به عمل آمده اکتیویته سنگ‌های گرانیتی که متمایل به رنگ سفید هستند، بیشترین مقادیر و پس از آن سنگ‌های با رنگ قرمز و در نهایت کمترین مقدار اکتیویته مربوط به سنگ‌های گرانیتی سبز است.
در کشورهای اروپایی تحت فرایندهای خاصی از میزان تشعشعات زیان آور این سنگ‌ها می کاهند و اغلب از انواع مصنوعی این سنگ‌ها که فاقد تشعشعات مضر برای انسان است برای مکان‌های مسکونی و بهداشتی استفاده می‌شود. البته این نکته را به یاد داشته باشید که به صورت طبیعی در خاک رس، آجرهای ساختمانی، مرمریت‌ها و گاز طبیعی نیز گاز رادون وجود دارد، در واقع اگر نگران انتشار گاز رادون هستید، عوامل نگران کننده‌تری در محیط زندگی وجود دارند که بسیار خطرناک‌تر از گرانیت هستند.
