دو مقام آمریکایی روز سه‌شنبه به آسوشیتدپرس گفتند که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، قصد دارد در سفر هفته آینده خود به عربستان سعودی اعلام کند که آمریکا از این پس از نامی دیگر به جای «خلیج فارس» استفاده خواهد کرد.
کشورهای عربی مدتهاست برای تغییر نام جغرافیایی آبراهی که در جنوب ایران قرار دارد، تلاش می‌کنند، در حالی که ایران بر پیوندهای تاریخی خود با آن تاکید دارد و در اسناد و سازمان‌های بین‌المللی نیز بر نام «خلیج فارس» تاکید شده است.
به دلیل حساسیت موضوع، نام مقامات مذکور اعلام نشده است. کاخ سفید و شورای امنیت ملی آمریکا نیز به درخواست‌های آسوشیتدپرس برای اظهارنظر پاسخ ندادند.
نام «خلیج فارس» از دوران باستان برای اشاره به این منطقه استفاده می‌شده است. از قرن شانزدهم میلادی و با ورود اروپایی‌ها نیز این نام به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته است، اما در چند دهه اخیر کشورهای عربی تلاش کرده‌اند تا از نام دیگری برای آن استفاده کنند. در سال ۲۰۱۲، دولت ایران به دلیل تصمیم گوگل برای حذف کامل نام این آبراه از نقشه‌هایش، تهدید به شکایت کرد.
در گوگل مپس در ایالات متحده، این آبراه با نام «Persian Gulf (Arabian Gulf)» نمایش داده می‌شود، در حالی که نقشه اپل تنها از نام «خلیج فارس» استفاده می‌کند.
ارتش آمریکا سال‌هاست که در بیانیه‌ها و تصاویر رسمی خود، به صورت یکجانبه از نام «خلیج عربی» استفاده می‌کند.
واکنش‌های تند ایران در گذشته
این موضوع برای ایرانیان که به تاریخ طولانی کشورشان افتخار می‌کنند، یک مسئله احساسی است. در سال ۲۰۱۷، در دوران اول ریاست‌جمهوری ترامپ، زمانی که او از نام جعلی «خلیج ع.ر.ب.ی» برای این آبراه استفاده کرد، یک جنجال دیپلماتیک به راه افتاد. حسن روحانی، رئیس‌جمهور وقت ایران، با طعنه گفت که ترامپ «نیاز به مطالعه جغرافیا دارد».
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، نیز در واکنش به این موضوع در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «همه می‌دانستند که دوستی ترامپ به بالاترین پیشنهاد فروخته می‌شود. حالا فهمیدیم که جغرافیای او هم همینطور است.»
با توجه به اینکه خبر آسوشیتدپرس نیمه‌شب گذشته به وقت ایران منتشر شده، هنوز مقامات رسمی ایرانی واکنشی به آن نشان نداده‌اند، اما در همین مدت کوتاه نیز این موضوع با واکنش تند افکار عمومی در شبکه‌های اجتماعی مواجه شده است و ایرانیان جدا از اختلاف در اندیشه و مواضع سیاسی، از نام خلیج فارس دفاع کرده و اقدام رئیس جمهور آمریکا را توهین‌آمیز خواندند.
آیا این تغییر نام رسمی است؟
ترامپ می‌تواند نام این آبراه را برای اهداف رسمی دولت آمریکا تغییر دهد، اما نمی‌تواند به بقیه جهان دیکته کند که چه نامی را به کار ببرند. سازمان بین‌المللی هیدروگرافی (که ایالات متحده نیز عضو آن است) مسئولیت استانداردسازی نام‌های آب‌های جهان را بر عهده دارد.
اهداف پشت پرده ترامپ
ترامپ علاوه بر عربستان سعودی، قرار است از قطر و امارات متحده عربی نیز دیدن کند که هر دو در کناره خلیج فارس قرار دارند. این سفر که در اصل قرار بود اولین سفر خارجی ترامپ پس از به قدرت رسیدن در ۲۰ ژانویه باشد، در حالی انجام می‌شود که او تلاش کرده است روابط خود با کشورهای حاشیه خلیج فارس را تقویت کند. او به دنبال جذب سرمایه‌گذاری مالی این کشورها در آمریکا و همچنین حمایت آن‌ها در مناقشات منطقه‌ای، از جمله جنگ غزه و محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران است.
رئیس‌جمهور آمریکا همچنین از طریق کسب‌وکارهای شخصی خود، ارتباطات مالی قابل توجهی با این کشورها دارد و مالکیت این شرکت‌ها را حتی در دوران ریاست‌جمهوری خود حفظ کرده است.
پیشینه تغییر نام‌های جغرافیایی توسط ترامپ
این اقدام چند ماه پس از آن انجام می‌شود که ترامپ اعلام کرد ایالات متحده نام «خلیج مکزیک» را به «خلیج آمریکا» تغییر خواهد داد. آسوشیتدپرس اوایل امسال از دولت ترامپ به دلیل محدود کردن دسترسی خبرنگاران این سازمان به رویدادهای کاخ سفید شکایت کرد. این محدودیت پس از آن اعمال شد که آسوشیتدپرس از اجرای دستور اجرایی ترامپ برای تغییر نام خلیج مکزیک به «خلیج آمریکا» در خاک ایالات متحده خودداری کرد.
