در حفاری‌های انجام شده در جریان ساخت یک پروژۀ راه‌آهن در جزیره‌ی دانمارکی فالستِر، مکانی ماقبل تاریخی کشف شده که کف آن به طرز جالب و شگفت‌انگیزی سنگفرش شده است. اندازه تقریبی این انبار زیرزمینی ۱.۹۸ در ۱.۵۲ سانتی‌متر است.
این انبار سنگفرش‌شده کمی بیش از یک متر زیر سطح زمین قرار گرفته و مربوط به دوران نوسنگی میانه است. این مکان عقاید گذشته ما درباره‌ی پیچیدگی اجتماعی و مهارت ساخت و سازهای آن عصر را به چالش کشیده است. محققان باستان‌شناسی موزه لولَند-فالستر و دانشگاه آرهوس، دانمارک، این محوطه را تجزیه و تحلیل کردند و نتایج مطالعات آن‌ها در مقاله‌ای به صورت آنلاین در مجله Radiocarbon منتشر شده است.
نخستین تغییر به سمت کشاورزی و حیوانات اهلی (گوسفند، بز و گاو) در منطقه اسکاندیناوی با ظهور فرهنگ فانِل‌بیکِر تقریباً ۶۰۰۰ سال پیش رخ داد و سبب کم‌تحرک‌تر شدن سبک زندگی شد. با این شیوه جدید زندگی، مردم شروع به ساخت خانه‌ها، مقبره‌های کلان‌سنگی و سازه‌های تغییردهنده چشم‌انداز کردند که گواه تغییر شکل زندگی از حالت شکارچی-گردآورنده به شیوۀ نسبتا یکجانشین‌تر بود.
تیم تحقیق در ابتدا بقایای یک خانه مربوط به فرهنگ فانِل بیکِر را کشف کردند و در زیر این خانه به بقایای سنگفرش انبار برخورد کردند.
محل دقیق دیوار انبار زیرزمینی با خطوط قرمز مشخص شده است
این واقعیت که این محوطه در منطقه مرتفعی از زمین واقع شده و نزدیک هیچ باتلاق یا نهری نیست، گواه دقت سازندگانش است. این کار از دید دفاعی و همچنین عملی سودمند بوده، چون خانه را بالای مناطق سیلابی قرار میداده و به آن دید وسیعی از منطقه اطراف میداده است.
بیش از هزار اثر باستانی در داخل و اطراف خانه‌ها کشف شدند که اطلاعات ارزشمندی از زندگی روزمره دانمارک نوسنگی ارائه می‌دهند. این آثار شامل توتیاهای دریایی فسیل‌شده، قطعات سفالی و ابزار سنگ چخماقی میشود.
نویسندگان نوشتند: «وجود این انبار سنگفرش‌شده درک ما از قابلیت‌های ساخت جوامع نوسنگی را به چالش کشیده و ما را وادار می‌کند درباره پیچیدگی ساختارهای داخلی و در نتیجه سازمان اجتماعی آن‌ها بازنگری کنیم.»
کشف یک سازه زیرزمینی سنگفرش‌شده که گمان می‌رود انبار زیرزمینی باشد، جالب‌ترین ویژگی این محوطه است. کاربرد چنین انبارهایی در دوره‌های بعدی به خوبی مستند شده، اما این نخستین نمونه شناخته‌شده از دوران نوسنگی دانمارک است، یک پیشرفت تکنولوژیکی بزرگ برای ذخیره‌سازی مواد غذایی در منطقه، اگر واقعاً یک انبار زیرزمینی باشد.
انبارهای زیرزمینی به دلیل دمای ثابتی که دارند، مکانی عالی برای نگهداری مواد غذایی هستند چون در زیر زمین قرار دارند و محیط سردتری را فراهم می‌کنند. در یک جامعه کشاورزی، این کار برای حفظ محصولات و سایر منابع در زمستان‌های سخت و بین برداشت‌ها ضروری بود. «نگهداری مواد غذایی»، پیشرفتی تکنولوژیکی در مدیریت منابع در دوران نوسنگی، شانس بقای ساکنان را بسیار بالا میبرد.
این کشف، داستان مردم آن زمان را که تا کنون بسیار ابتدایی تصور میشد، تغییر داد. نویسندگان نوشتند: «این کشف ما را وادار می‌کند مفروضات‌مان را درباره قابلیت‌های تکنولوژیکی جوامع نوسنگی دوباره ارزیابی کنیم. وجود یک انبار سنگفرش‌شده گواه مهارت‌های ساخت پیشرفته، برنامه‌ریزی طولانی و درک ذخیره‌سازی و نگهداری مواد غذایی است. این اطلاعات بافت اجتماعی عصر حجر را بازتعریف می‌کند.
