باستان‌شناسان ۴۵۰ ظرف سفالی ساخته‌شده در تل حما (شهری در حاشیه پادشاهی اِبلا، یکی از مهم‌ترین پادشاهی‌های سوریه در اوایل عصر برنز) را تجزیه و تحلیل کردند و دریافتند دوسوم ظروف سفالی توسط کودکان هفت و هشت‌ساله ساخته شده است.
افزون بر استفاده از کودکان برای نیازهای پادشاهی، محققان شواهدی از خلاقیت‌های مستقل کودکان خارج از چارچوب صنعتی کشف کردند که نشان‌دهنده‌ی استعداد دوران کودکی حتی در جوامع اولیه شهری است.
نتایج این تحقیق، عمق ارزشمندی را به درک ما از معنای «کودک بودن» در دوران باستان افزوده است. تحلیل درست این مشاهدات نشان داد تحقیقات آینده روی اثر انگشت‌های باستان‌شناسی، پتانسیل عمیق‌تر کردن درک ما از دوران کودکی در مکان‌ها و دوره‌های مختلف را دارد.
نتایج این تحقیق که توسط محققان کپنهاگ انجام شد، در مجله «دوران کودکی در گذشته» منتشر شده است.
محققان می‌گویند: «تحقیقات ما فرصت نادری ایجاد کرد تا زندگی کودکان در منطقه پادشاهی ابلا، یکی از قدیمی‌ترین پادشاهی‌های جهان، را درک کنیم. ما کشف کردیم، تقریباً از ۲۴۰۰ تا ۲۰۰۰ پیش از میلاد، شهرهای مرتبط با پادشاهی برای تولید صنعتی سفال به کار کودکان متکی شدند. بچه‌ها از سن هفت سالگی در کارگاه‌ها کار می‌کردند و به طور خاص آموزش می‌دیدند تا فنجان‌هایی بسازند که تا حد امکان یکنواخت باشند. از این فنجان‌ها در زندگی روزمره پادشاهان و در ضیافت‌های سلطنتی استفاده میشد.»
اثر انگشت یک کودک کنار ظرف سفالی ۴۵۰۰ ساله از تل حما
همانطور که می‌دانیم، اثر انگشت افراد در طول زندگی تغییر نمی‌کند. به همین دلیل، اندازه کف دست را می‌توان تقریباً با اندازه‌گیری تراکم حاشیه‌های اثر انگشت بدست آورد و از روی اندازه کف دست، می‌توان سن و جنسیت فرد را تخمین زد.
محققان می‌گویند: «در آغاز عصر برنز اولیه، برخی از نخستین پادشاهی‌های جهان در شام و بین‌النهرین ظهور کردند. ما می‌خواستیم از اثر انگشت روی این سفال‌ها استفاده کنیم تا بفهمیم چگونه فرآیندهایی مانند شهرنشینی و تمرکز عملکردهای دولتی بر جمعیت‌شناسی صنعت سرامیک اثر گذاشته است. ما در شهر حما که مرکز باستانی تولید سرامیک است، شاهد سفالگران حدوداً ۱۲ و ۱۳ ساله بودیم که نیمی از آنها زیر ۱۸ سال و نسبت پسران و دختران مساوی بود.»
«این آمار با تشکیل پادشاهی ابلا تغییر کرده است، به این صورت که سفالگران شروع به تولید جام‌های بیشتری برای ضیافت‌ها کردند و از آنجا که در جشن‌ها مصرف شراب بیشتر و بیشتر میشد، شکستن فنجان‌ها هم بیشتر میشد، در نتیجه فنجان‌های بیشتری باید ساخته میشد.»
«نه تنها پادشاهی بیشتر به کار کودکان متکی شده بود، بلکه به آنها آموزش داده میشد فنجان‌ها را تا حد امکان شبیه به هم بسازند. این پدیده‌ای است که در انقلاب صنعتی در اروپا و آمریکا هم مشاهده شده، چون کنترل کودکان و آموزش حرکات خاص به آنها برای ایجاد استانداردسازی در صنایع دستی بسیار آسان است.»
کاخ سلطنتی در تل حما
با این حال، یک نقطه روشن در زندگی این کودکان وجود داشت و آن ساختن مجسمه‌های کوچک و ظروف مینیاتوری برای خودشان بود. «این بچه‌ها به هم یاد می‌دادند چگونه مجسمه‌ها و ظروف مینیاتوری را بدون دخالت بزرگ‌ها بسازند.»
«به جرأت می‌توان گفت آنها ساخت خود بچه‌ها است به ویژه بچه‌های ماهر کارگاه‌های فنجان‌سازی. به نظر می‌رسد بچه‌ها در این مجسمه‌های کوچک خلاقیت و تخیل‌شان را به نمایش گذاشته‌اند.»
