یافته جدید باستان‌شناسان در تپه هفت هزارساله چشمه‌علی بینش‌های ارزشمندی را در مورد یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های پیش از تاریخ ایران ارائه می‌کند و به درک عمیق‌تر تمدن‌های باستانی در فلات ایران کمک می‌کند. این یافته‌های مدفون شده در لایه‌های معماری مرتبط با دوره سیلک سوم به دست آمد و آثاری مانند قطعات سفال و بقایای ساختاری نیز به تقویت این قدمت کمک می‌کنند.
امکان تعیین قدمت دقیق دوره دفن
حمیدرضا ولی‌پور، سرپرست تیم کاوش چشمه‌علی می‌گوید: کاوش‌ها در فصول آینده ممکن است درک ما را از چیدمان معماری و زندگی روزمره در این سکونتگاه باستانی افزایش دهد. به گفته او این تیم امیدوار است پژوهشگاه میراث‌فرهنگی، مجوز تجزیه‌وتحلیل بقایای اسکلت را بدهد که امکان تعیین قدمت دقیق دوره دفن برای تایید دوره دفن را فراهم کند.
اولین بررسی باستان‌شناسی چشمه‌علی
می‌توان گفت این کشف اخیر،اولین بررسی باستان‌شناسی چشمه‌علی پس از نزدیک به سه دهه است. پروژه فعلی کاوش توسط ولی‌پور و معاونش ایمان مصطفی‌پور با حضور استادان و دانشجویان گروه باستان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی هدایت می‌شود.
تیم ولی‌پور امیدوار است تجزیه‌وتحلیل بیشتر، شیوه‌های تدفین، ساختارهای معماری و جنبه‌های فرهنگی زندگی روزمره در دوره سیلک سوم را روشن کند.
اهمیت تاریخی ری و چشمه‌علی
چشمه‌علی که در نزدیکی چشمه‌ای تاریخی قرار دارد، منطقه‌ای با تاریخ باستانی و اسلامی است. این تپه تقریباً هفت متر ارتفاع دارد و در کنار بقایای دیوار قدیمی شهرری قرار دارد که ارتفاع آن به ۱۵ متر می‌رسد. ری، یکی از قدیمی‌ترین شهرهای فلات مرکزی ایران است که تاریخ فرهنگی عمیقی دارد و در متون تاریخی از جمله اوستا (کتب مقدس زرتشتیان) و آپ و کری فای کتاب مقدس از آن یاد شده است.
چشمه‌علی از نظر تاریخی موردتوجه باستان‌شناسان نامی قرار گرفته است. اولین کاوش‌ها در این مکان در سال ۱۹۱۲ توسط ژاک دو مورگان، باستان‌شناس فرانسوی که ابتدا هدایت حفاری در شوش را بر عهده داشت، انجام شد.
وقایع‌نگاری دقیق
باوجود این، دو مورگان کار خود را رها کرد و به غارتگران اجازه داد تا از این مکان بهره‌برداری کنند؛ همان‌گونه که باستان‌شناس آلمانی، فردریش سار در سال ۱۹۱۳ اشاره کرد. این چرخه تا سال ۱۹۲۴ ادامه یافت، زمانی که باستان‌شناس فرانسوی دایت، وابسته به سفارت فرانسه در تهران، کاوش‌های بیشتری را انجام داد.
در دهه ۱۹۳۰، اریش اشمیت باستان‌شناس آمریکایی مطالعات جامعی را در مورد ری انجام داد و لایه‌های ماقبل تاریخ، اشکانی و اسلامی را بر تپه چشمه‌علی کشف کرد. کار او وقایع‌نگاری دقیق‌تری از سایت ارائه کرد. اما در نهایت با جنگ جهانی دوم قطع شد.
پس از چندین دهه کاوش متناوب، چشمه‌علی در سال ۱۹۹۷ توسط باستان‌شناسان ایرانی محمد رحیم صراف و حسن فاضلی نشلی مورد بازدید مجدد قرار گرفت.
