تنها یک روز به نام او در تقویم شمسی است مردی که موسیقی ایرانی را در زمان حمله مغولان حفظ کرد، لقب "باخ ایران" را کسب کرده است. این عنوان به پاس تلاش‌های صفی‌الدین ارموی برای نظام‌مند کردن موسیقی ایرانی زیر سایه حملات مغولان به او داده شده است.
کتاب‌های "الأدوار" و "رساله ایقاع" تنها دو نمونه از آثار برجسته صفی‌الدین ارموی در علم موسیقی هستند که در سراسر جهان تدریس می‌شوند. نسخه خطی کتاب "ادوار" او در دانشگاه پنسیلوانیا نگهداری می‌شود و پس از "کتاب شفا" اثر ابن‌سینا، قدیمی‌ترین کتاب موجود در زمینه نظریه موسیقی ایرانی به حساب می‌آید. در این کتاب، اطلاعات جالبی مانند نحوه کوک کردن ساز بربط نیز آمده است.
صفی‌الدین تنها تئوری‌پرداز موسیقی نبود؛ او سازهای مغنی و نزعه را نیز ابداع کرد. پیش از او، رباب ساز مردم اصفهان و فارس و قانون ساز مردم عراق بود، اما او با نوآوری‌هایش این سازها را ارتقا داد.
توانایی‌های او محدود به موسیقی نبود و در خوشنویسی و ادبیات نیز سرآمد بود. مرتضی حنانه در کتابش او را "گام‌گمشده موسیقی ایرانی" نامیده است. پرتره‌ای از او توسط حسین بهزاد در سال ۱۳۴۰ و در بستر بیماری کشیده شده است.
صفی‌الدین ارموی در ارومیه متولد شد و در مدرسه‌ای در بغداد به آموزش علوم مختلف پرداخت. اواخر عمرش را به دلیل بدهی‌ها در زندان سپری کرده و پس از افول خاندان جوینی، حمایت‌های دربار را از دست داد. مکان دقیق مقبره‌اش نیز نامعلوم است، در حالی که بزرگان دیگری مانند باخ، که با او مقایسه می‌شوند، در آرامگاه‌های خود مورد احترام قرار می‌گیرند. سهم صفی‌الدین از این همه تلاش، تنها یک روز در تقویم شمسی است که به نام او نامگذاری شده است.
منبع :
عصر ایران
