راهنماتو- رودخانه‌ها تنها جریان‌های آب نیستند؛ آن‌ها رگ‌های تپنده زمین‌اند که تمدن‌ها را شکل داده، شهرها را زنده نگه داشته و مسیر تاریخ را تغییر داده‌اند.
به گزارش راهنماتو، از جنگل‌های انبوه آمازون تا دشت‌های پهناور آفریقا، برخی از این رودها آن‌قدر طولانی‌اند که هزاران کیلومتر از دل کوهستان، جنگل، بیابان و روستا عبور می‌کنند تا به دریا برسند. در این گزارش، با طولانی‌ترین رودخانه‌های جهان آشنا خواهیم شد.
10- رود آمور – ۴۴۴۴ کیلومتر
دهمین رودخانه بلند جهان، آمور است که با احتساب دورترین سرچشمه‌اش، یعنی رود آرگون، در مجموع ۴۴۴۴ کیلومتر طول دارد. این رودخانه از مغولستان آغاز می شود و با حرکت به سمت شرق، از میان چین و روسیه می‌گذرد. آمور بخش زیادی از مرز طبیعی میان شمال‌شرق چین و شرق دور روسیه را تشکیل می‌دهد. سرانجام این رود به خور آمور می‌ریزد و در نهایت به تنگه تاتاری ختم می‌شود.
9- رود کنگو – ۴۷۰۰ کیلومتر
رود کنگو با طول تقریبی ۴۷۰۰ کیلومتر، نهمین رودخانه طولانی جهان و دومین رود بلند قاره آفریقا است. این طول، با در نظر گرفتن دورترین سرچشمه تا محل ورود رودخانه به دریاست. مسیر این رود از شرق آفریقا آغاز می‌شود، به سمت شمال‌غربی قوس می‌زند و سپس به سوی جنوب‌غربی پیش می‌رود تا در مرز کشورهای آنگولا و جمهوری دموکراتیک کنگو به اقیانوس اطلس بریزد. رود کنگو از دل جنگل‌های انبوه کنگو می‌گذرد و از نظر شدت جریان، پس از آمازون، دومین رود قدرتمند جهان محسوب می‌شود. این رودخانه منبع آبی حیاتی برای زیست‌بوم غنی این منطقه است و بیش از ۴۰۰ گونه پستاندار، از جمله گوریل‌ها، فیل‌های جنگلی آفریقایی و شامپانزه‌های بونوبو در اطراف آن زندگی می‌کنند. همچنین بیش از ۱۷۰۰ گونه پرنده و ماهی نیز در حوزه این رود شناسایی شده‌اند.
8- رود ریو دلا پلاتا – ۴۸۸۰ کیلومتر
ریو دلا پلاتا هشتمین رودخانه طولانی جهان است که با در نظر گرفتن شاخه‌های اصلی‌اش، در مجموع ۴۸۸۰ کیلومتر امتداد دارد. این عدد حاصل ترکیب طول رودخانه‌های پارانا، ریو گرانده و اروگوئه است که همگی به هم پیوسته‌اند. خود رود ریو دلا پلاتا تنها ۲۹۰ کیلومتر (۱۸۰ مایل) طول دارد، اما اگر مسیر کامل این سامانه آبی از سرچشمه‌های شمالی تا محل ورود به دریا را در نظر بگیریم، از برزیل، بولیوی، پاراگوئه، اروگوئه و آرژانتین عبور می‌کند و سرانجام به اقیانوس اطلس، در مرز میان آرژانتین و اروگوئه، می‌ریزد. ریو دلا پلاتا تنها به‌خاطر طولش شهرت ندارد؛ این رودخانه در برخی نقاط پهنایی تا ۲۲۰ کیلومتر دارد و به‌عنوان عریض‌ترین رود جهان شناخته می‌شود.
7- رود اُب – ۵۴۱۰ کیلومتر
رود اُب با طول تقریبی ۵۴۱۰ کیلومتر، هفتمین رودخانه بلند جهان محسوب می‌شود. در این اندازه گیری، رود ایرتیش، که به‌عنوان طولانی‌ترین شاخه و سرچشمه اصلی اُب شناخته می‌شود، نیز در نظر گرفته شده است. اُب یکی از سه رود بزرگ سیبری (اُب، ینی‌سئی و لنا) است و در غرب این مجموعه قرار دارد. مسیر این رود از شمال مغولستان آغاز شده و با عبور از چین، قزاقستان و بخش‌های وسیعی از روسیه به سمت شمال ادامه می‌یابد. این رود در نهایت به خلیج اُب می‌ریزد؛ دهانه‌ای که با حدود ۱۰۰۰ کیلومتر طول، به‌عنوان طولانی‌ترین خور یا استواری (estuary) جهان شناخته می‌شود.
6- رود زرد – ۵۴۶۴ کیلومتر
رود زرد با طول تقریبی ۵۴۶۴ کیلومتر، ششمین رودخانه بلند جهان و دومین رود بلند چین (پس از یانگ‌تسه) است. این رود تنها در خاک چین جریان دارد و یکی از مهم‌ترین رودهای تاریخی و فرهنگی آسیاست. سرچشمه رود زرد از کوه‌های بایان‌هار در فلات تبت آغاز می‌شود و با حرکت به سمت شمال و سپس شرق، به دریای بوهای در نزدیکی شهر دونگ‌یینگ می‌ریزد. این رودخانه از استان‌ها و مناطق متعددی در چین عبور می‌کند. حوزه رود زرد زیستگاه بیش از ۱۶۰ گونه ماهی بومی است که ۱۹ گونه از آن‌ها در هیچ نقطه دیگری از جهان یافت نمی‌شوند. لاک‌پشت چینی آب‌سنگی، لاک‌پشت نرم پوست چینی و سمندر غول‌پیکر چینی نیز از دیگر گونه‌های منحصربه‌فردی هستند که در کنار این رود زندگی می‌کنند.
5- رود ینی‌سئی – ۵۵۳۹ کیلومتر
رود ینی‌سئی با طول تقریبی ۵۵۳۹ کیلومتر، پنجمین رودخانه طولانی جهان و یکی از سه رود بزرگ سیبری است که از شمال مغولستان آغاز می‌شود و تا شمال روسیه ادامه می‌یابد. ینی‌سئی رودخانه‌ای مرکزی در میان سه رود بزرگ سیبری (اُب، ینی‌سئی و لنا) است و از انشعاب «سلنگا» سرچشمه می‌گیرد. ۹۷ درصد از مسیر این رودخانه در خاک روسیه قرار دارد و تنها ۳ درصد آن در مغولستان جریان دارد. در برخی سال‌ها، بیش از یک میلیون رأس از این گوزن‌ها برای یافتن چراگاه به حاشیه رود ینی‌سئی مهاجرت می‌کنند.
4- رود می‌سی‌سی‌پی – ۵۹۷۱ کیلومتر
می‌سی‌سی‌پی، چهارمین رودخانه بلند جهان و طولانی‌ترین رود در آمریکای شمالی است. این رود با در نظر گرفتن دورترین سرچشمه‌اش، یعنی چشمه براور در ایالت مونتانا، مسافتی حدود ۵۹۷۱ کیلومتر را طی می‌کند تا به خلیج مکزیک برسد. مسیر رود می‌سی‌سی‌پی به‌طور کامل در ایالات متحده جریان دارد و از شمال به جنوب از ایالت‌های مینه‌سوتا، ویسکانسین، آیووا، ایلینوی، میزوری، کنتاکی، تنسی، آرکانزاس، می‌سی‌سی‌پی و لوئیزیانا عبور می‌کند. جالب است بدانید اگر طول رود را از منبع سنتی‌اش، یعنی دریاچه ایتاسکا در مینه‌سوتا محاسبه کنیم، طول آن تنها ۳۷۶۶ کیلومتر (۲۳۴۰ مایل) خواهد بود. اما با احتساب بلندترین شاخه منشأ، عدد نهایی به ۵۹۷۱ کیلومتر می‌رسد.
3- رود یانگ‌تسه – ۶۳۰۰ کیلومتر
رود یانگ‌تسه با طول تقریبی ۶۳۰۰ کیلومتر، سومین رودخانه بلند جهان و طولانی‌ترین رود آسیا به شمار می‌رود. این رود همچنین طولانی‌ترین رودخانه‌ای است که مسیر آن به‌طور کامل در یک کشور (چین) جریان دارد. سرچشمه یانگ‌تسه در کوه‌های تانگ‌گولا و تپه جَری واقع در فلات تبت است. رود یانگ‌تسه زیستگاه برخی گونه‌های نادر و منحصربه‌فرد مانند تمساح چینی و گرازماهی بی‌باله با پوزه باریک است. همچنین ناحیه حفاظت‌شده «سه رودخانه موازی» در استان یون‌نان، که بخشی از حوضه یانگ‌تسه است، به‌عنوان یکی از متنوع‌ترین مناطق زیستی معتدل در جهان، در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
2- رود آمازون – ۶۴۰۰ کیلومتر
رود آمازون با طول حدود ۶۴۰۰ کیلومتر، دومین رودخانه بلند جهان است. این رود عظیم از سرچشمه تا دهانه خود، پهنه‌ای وسیع از شمال آمریکای جنوبی را دربر می‌گیرد. مسیر آمازون از کشور پرو آغاز می‌شود و با عبور از کلمبیا و برزیل، سرانجام به اقیانوس اطلس می‌ریزد. حوضه آبریز آمازون، بزرگ‌ترین حوضه زهکشی در جهان است و این رودخانه به‌تنهایی حدود ۲۰ درصد از کل آب شیرین ورودی رودخانه‌ها به اقیانوس‌های جهان را تأمین می‌کند. آمازون زیستگاه یکی از گسترده‌ترین و متنوع‌ترین اکوسیستم‌های کره زمین است.
1- رود نیل – ۶۶۹۵ کیلومتر
رود نیل با طول تقریبی ۶۶۹۵ کیلومتر، به‌عنوان طولانی‌ترین رودخانه جهان شناخته می‌شود؛ هرچند برخی منابع این عنوان را به رود آمازون نسبت می‌دهند. با این حال، بسیاری از محاسبات رسمی نیل را در رتبه نخست قرار می‌دهند. این رود تاریخی از سرچشمه‌های خود در شرق آفریقا آغاز شده و با حرکت به سمت شمال، از کشورهای بوروندی، رواندا، تانزانیا، کنیا، جمهوری دموکراتیک کنگو، اوگاندا، اتیوپی، سودان جنوبی، سودان و در نهایت مصر عبور می‌کند تا به دریای مدیترانه بریزد. نیل منبع اصلی تامین آب برای کشورهای مصر، سودان و سودان جنوبی است و نقشی حیاتی در شکل‌گیری تمدن باستانی مصر ایفا کرده است. بخش بزرگی از شهرها، مزارع و معابد مصر باستان در امتداد این رود ساخته شده‌اند. نیل نه‌تنها طولانی‌ترین رود جهان است، بلکه یکی از تاثیرگذارترین رودخانه‌ها در تاریخ بشر محسوب می‌شود.
