کشورها با ویژگی‌های طبیعی، جغرافیایی و سیاسی منحصربه‌فرد خود شناخته می‌شوند و در این میان بعضی کشورها هستند که به دلایل مختلف، از منابع طبیعی، زیرساخت‌ها یا فناوری خاصی برخوردار نیستند. در ادامه نخستین و دومین کشورهای مطرح در هر زمینه معرفی می‌شود.
کشورهای بدون رودخانه
یکی از جالب‌ترین موارد وجود کشورهایی است که با وجود وسعت و پتانسیل‌های اقتصادی خود، از رودخانه که یک منبع حیاتی آب و زندگی است، بی‌بهره هستند. با در نظر گرفتن آب‌های فصلی، در حال حاضر ۲۰ کشور و ۲۲ سرزمین در جهان وجود دارد که رودخانه طبیعی دائمی در آنها جاری نیست.
عربستان سعودی با مساحت بیش از دو میلیون و ۱۴۹ هزار کیلومترمربع، بزرگ‌ترین کشور بدون رودخانه در جهان است و بیشتر به منابع آب زیرزمینی متکی است. پس از آن یمن با مجموع ۵۵۵ هزار کیلومترمربع وسعت، دومین کشور بزرگ بدون رودخانه در جهان است که با چالش‌های جدی در تأمین آب مواجه است.
کشورهای بدون جنگل
جنگل‌ها بیش از چهار میلیارد هکتار از خشکی‌های زمین را پوشش می‌دهند که معادل ۳۱ درصد از کل زمین است و نه‌تنها پناهگاهی برای حیات وحش هستند، بلکه نقش مهمی در حفظ تعادل اکوسیستم و بهبود کیفیت هوا ایفا می‌کنند، با این وجود بعضی از کشورها ازجمله موریتانی، عمان، جیبوتی و کویت با کمبود جنگل روبه‌رو هستند.
بزرگ‌ترین کشور بدون جنگل در جهان گرینلند است که مساحتی بالغ بر دو میلیون و ۱۶۶ هزار کیلومترمربع دارد اما از وجود جنگل هیچ بهره‌ای نبرده است. عمان با مساحت بیش از ۳۰۹ هزار کیلومترمربع دومین کشور بزرگ بدون جنگل جهان است.
کشورهای بدون زمین کشاورزی
نیمی از زمین‌های قابل سکونت روی کره زمین برای کشاورزی استفاده می‌شود اما کشورهایی هستند که خاک و شرایط اقلیمی مناسبی برای کشاورزی ندارند که بزرگ‌ترین آنها سنگاپور با مساحت ۷۳۴.۳ کیلومتر مربع است و پس از آن موناکو با مساحت ۲.۰۸ کیلومترمربع دومین کشور بزرگ بدون زمین کشاورزی در جهان به‌شمار می‌آید.
کشورهای بدون خط ساحلی
مؤسسه منابع جهانی در یکی از مطالعات خود طول کل خطوط ساحلی جهان را حدود ۱.۶۳ میلیون کیلومتر تخمین زده است اما کشورهایی همچون لیختن‌اشتاین، ازبکستان، آندورا و اتریش در جهان هستند که به‌طور کامل در خشکی محصور هستند و هیچ خط ساحلی ندارند که بزرگ‌ترین آنها قزاقستان با مساحت بالغ بر دو میلیون و ۷۲۴ هزار کیلومترمربع است. هرچند بخشی از این کشور با دریای خزر هم‌مرز است اما به‌عنوان دریاچه در نظر گرفته می‌شود.
مغولستان نیز با مساحت بیش از یک میلیون و ۵۶۴ هزار کیلومترمربع دومین کشور محصور در خشکی و بدون خط ساحلی در جهان است. قرقیزستان دورترین کشور از هر اقیانوس و اتیوپی پرجمعیت‌ترین کشور محصور در خشکی جهان به‌شمار می‌آیند.
کشورهای بدون کوهستان
مطابق اطلس جهانی، ۲۴ درصد از خشکی زمین را می‌توان کوهستانی در نظر گرفت اما بلاروس با مساحت بیش از ۲۰۷ هزار کیلومترمربع، بزرگ‌ترین کشوری است که در این گروه قرار نمی‌گیرد. بلندترین نقطه لیتوانی تپه دزرژینسکایا است که در ارتفاع ۳۴۵ متری قرار دارد. پس از آن لیتوانی را می‌توان به عنوان بزرگ‌ترین کشور بدون کوه در نظر گرفت که هیچ کوهی در ۶۵ هزار و ۳۰۰ کیلومترمربع مساحت این کشور وجود ندارد و بلندترین نقطه آن تپه بلند با ارتفاع ۲۹۴ متر است.
کشورهای بدون فرودگاه
آمار نشان می‌دهد که در حال حاضر بیش از ۴۱ هزار و ۷۰۰ فرودگاه در سراسر جهان وجود دارد؛ هرچند وجود زیرساخت حمل‌ونقل هوایی به تسهیل ارتباطات بین‌المللی و توسعه اقتصادی و گردشگری کمک می‌کند اما کشورهایی هستند که از این زیرساخت بی‌بهره‌اند. بزرگ‌ترین کشور جهان که به فرودگاه دسترسی ندارد آندورا است و لیختن‌اشتاین دومین کشور بزرگ بدون فرودگاه در جهان با مساحت ۱۶۰ کیلومتر مربع است.
کشور بدون ارتش
بر اساس کتاب حقایق جهانی ۲۰۲۳ سیا، ۳۹ کشور و منطقه در جهان وجود دارد که ارتش ندارند. ایسلند با مساحت بیش از ۱۰۳ هزار کیلومترمربع بزرگ‌ترین کشور جهان است که ارتش دائمی ندارد و گارد ساحلی از این کشور محافظت می‌کند. پاناما با مساحت ۷۵ هزار و ۴۱۷ کیلومترمربع دومین کشور بزرگ بدون ارتش دائمی است که تنها نیروی پلیس مسلح و نیروی امنیت داخلی دارد.
کشورهای بدون میراث جهانی یونسکو
یونسکو تا ژانویه ۲۰۲۳، در مجموع ۱۱۵۷ مکان در ۱۶۷ کشور جهان را در فهرست میراث جهانی خود به ثبت رسانده است. بعضی کشورها همچون یمن، لیبی، سومالی به دلایل مختلفی همچون جنگ، نبود ثبات سیاسی، کمبود زیرساخت‌های لازم برای حفاظت از آثار فرهنگی و طبیعی یا محدودیت‌های مالی هیچ میراثی برای ثبت در فهرست یونسکو ندارند که سومالی با مساحت بیش از ۶۳۷ هزار کیلومترمربع بزرگ‌ترین آنها به‌شمار می‌آید، با این حال حدود ۱۲ مکان باستانی در این کشور وجود دارد که می‌توانند نامزدهای بالقوه برای ثبت به عنوان میراث جهانی باشند.
در مساحت بیش از ۶۴۴ هزار کیلومترمربعی سودان جنوبی نیز هیچ مکان ثبت‌شده‌ای در میراث جهانی یونسکو وجود ندارد که آن را به دومین کشور بزرگ بدون میراث جهانی تبدیل کرده است، با این حال تالاب ساد در فهرست مورد بررسی سازمان ملل قرار گرفته است.
کشورهای بدون بارندگی
مناطق زیادی در جهان وجود دارد که میانگین بارندگی در آنها بسیار اندک است. چاد، کشوری که مساحت آن یک میلیون و ۲۸۴ هزار کیلومترمربع است، بزرگ‌ترین کشور جهان به‌شمار می‌آید که حداقل بارندگی را (کمتر از ۵۰ میلی‌متر در سال) دریافت می‌کند و در بعضی مناطق آن ممکن است سال‌ها باران نبارد.
لیبی دومین کشور بزرگ جهان با کم‌ترین میزان بارندگی است؛ به‌جز منطقه کوه سبز که میزان بارش سالانه به ۶۰۰ میلی‌متر می‌رسد، بقیه مساحت این کشور سالانه کمتر از ۵۰-۵۵ میلی متر بارندگی دریافت می‌کند.
