راهنماتو - در دل سواحل خلیج فارس، از بندر سیراف تا بندر عباس، تاریخی جریان دارد که رد پای آن را می‌توان در هر موج دریا و هر کوچه‌ی قدیمی یافت. این بنادر، که روزگاری شاهراه تمدن‌های باستانی بودند، هنوز هم روایتگر شکوه ایران از دوران هخامنشیان و پیش از آن هستند.
به گزارش راهنماتو، سفرمان را با سلیمان سیرافی و از بندر سیراف در بوشهر آغاز خواهیم کرد؛ اما سلیمان سیرافی کیست؟ شاید اقیانوس نوردی که از خود سفرنامه ای جذاب برجای گذاشت یا شاید تاجری که کمتر نام آن را شنیده ایم، اما بندر تاریخی ای که روزگاری محل رفت و امد او بوده را می شناسیم یا نامش را شنیده ایم.
جای جای خلیج همیشه فارس، پر است از سواحل زیبا و بنادر رویایی با چشم اندازی از کشتی ها که منظره ای رویایی خلق می کند. غروب آفتاب نارنجی رنگ بندر را تصور کنید و صدای مرغان دریایی را که با صدای بوق کشتی هم نوا می شوند و دلمان را اسیر این محل خاص و دوست داشتنی از ایران می کند.
در این مطلب از راهنمای سیر و سفر ابتدا بیشتر با سلیمان سیرافی آشنا خواهیم شد و سپس به برخی از سواحل تاریخی خلیج فارس سفر می کنیم که همچنان ردی از تاریخ ایران باستان را بر پیکر خود به یادگار نگه داشته اند.
سلیمان تاجر سیرافی؛ نخستین سفرنامه نویس دریایی ایران و اسلام
رازهای ناگفته از زندگی سلیمان سیرافی
سلیمان تاجر سیرافی یکی از نخستین ایرانیان مسلمانی است که به نگارش سفرهای دریایی خود پرداخت، اما اطلاعات دقیقی از زندگی او در دست نیست. حتی سال تولد و وفات او همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی مانده است. تنها چیزی که از او می‌دانیم، برگرفته از مشاهدات و خاطراتی است که در سفرنامه‌اش به ثبت رسانده است؛ کتابی که در سال ۲۳۷ هجری قمری (۸۵۱ میلادی) به پایان رسید.
مسیر دریایی از سیراف تا چین؛ سفری در چهار ماه
سلیمان تاجر سیرافی سفرهایش را از بندر سیراف آغاز کرد و از طریق دریا به مسقط، سپس به کرانه‌های مالابار در هند و از آنجا به جزیره نیکوبار و مالایا رفت. او در ادامه مسیر از تنگه‌های دریایی عبور کرده و سرانجام به بندر کانتون (خانفو) در چین رسید. این سفر دریایی، بیش از چهار ماه طول کشید و مسیر دقیق آن بعدها توسط جغرافی‌دانان مورد بررسی و تأیید قرار گرفت.
اولین ایرانی مسلمانی که چین را توصیف کرد
در دوران هخامنشیان و صدر اسلام، اطلاعات مسلمانان از چین بسیار محدود بود، تا جایی که پیامبر اسلام (ص) فرموده بودند: "در طلب دانش بروید، حتی اگر در چین باشد." اولین برخورد ثبت‌شده اعراب با کشتی‌های چینی در زمان عمر بن خطاب رخ داد، اما از آن زمان تا قرن سوم هجری، اطلاعات کاملی از چین در دست نبود. این سلیمان تاجر سیرافی بود که برای اولین بار در کتابش به توصیف دقیق سرزمین چین، مسیرهای تجاری، مردم، کالاها و آداب و رسوم آن پرداخت.
سفرنامه‌ای که مسیرهای دریایی را ترسیم کرد
سفرنامه سلیمان سیرافی به قدری دقیق و مستند بود که محققان غربی، از جمله کراچکوفسکی و گابریل فران، از آن به عنوان "یکی از مهم‌ترین متون جغرافیایی قرون وسطی" یاد کرده‌اند. در این کتاب، نه‌تنها مسیرهای دریایی به تفصیل شرح داده شده، بلکه فاصله‌ها، شرایط اقلیمی، فرهنگ مردمان شرق و کالاهای تجاری نیز با دقتی شگفت‌انگیز توصیف شده است.
تأثیر جهانی سفرنامه سلیمان سیرافی
کمتر از نیم قرن پس از نگارش این سفرنامه، ابن فقیه همدانی از آن در کتاب "البلدان" استفاده کرد. بعدها این اثر، مورد توجه محققان و جغرافی‌دانان اسلامی و حتی غربی قرار گرفت. تنها نسخه موجود از متن عربی این کتاب در کتابخانه ملی پاریس نگهداری می‌شود و از قرن هجدهم میلادی، چندین ترجمه به زبان‌های فرانسوی، انگلیسی، فارسی و ترکی از آن منتشر شده است.
پیشتاز سفرنامه‌نویسی دریایی در ایران و جهان اسلام
با بررسی تاریخ سفرنامه‌نویسی در جهان اسلام، می‌توان سلیمان سیرافی را اولین و قدیمی‌ترین سفرنامه‌نویس ایرانی مسلمان دانست. او حدود چهار قرن پیش از مارکوپولو از سیراف به چین و هند سفر کرده و قرن‌ها قبل از ابن بطوطه، ناصرخسرو و ابن فضلان، به نگارش خاطرات سفرهای دریایی پرداخته است.
سلیمان سیرافی؛ دریانوردی که تاریخ را نوشت
سلیمان تاجر سیرافی را می‌توان پایه‌گذار سفرنامه‌نویسی دریایی در ایران و جهان اسلام دانست. او نه‌تنها تاریخ تجارت دریایی را ثبت کرد، بلکه مسیرهایی را مستند ساخت که بعدها مورد استفاده ناخدایان، جغرافی‌دانان و مورخان اسلامی و غربی قرار گرفت. سفرنامه او، سندی ارزشمند از روابط تجاری، فرهنگی و دریانوردی ایران با هند و چین در قرن سوم هجری است که همچنان الهام‌بخش پژوهشگران تاریخ و جغرافیا باقی مانده است.
1. بندر سیراف؛ مروارید درخشان خلیج فارس
تاریخ و پیشینه بندر سیراف
بندر سیراف، یکی از قدیمی‌ترین و پراهمیت‌ترین بنادر ایران، در سواحل نیلگون خلیج فارس قرار دارد. این بندر تاریخی که در دوره ساسانیان و به فرمان اردشیر بابکان در سده سوم میلادی بنا نهاده شد، قرن‌ها نقش مهمی در تبادلات تجاری و فرهنگی بین شرق و غرب ایفا کرد. سیراف، که نام خود را از «ارتخشیر آب»، «اردشیراب» و «سیراب» گرفته، در دوران باستان یکی از بزرگ‌ترین مراکز تجاری دریایی جهان محسوب می‌شد و از طریق راه‌های دریایی، کالاها و فرهنگ‌های مختلف را بین ایران، هند، چین، زنگبار آفریقا و بنادر دریای سرخ اروپا جابه‌جا می‌کرد.
در قرون چهارم و پنجم هجری قمری، سیراف به اوج شکوفایی خود رسید و بازرگانان و دریانوردانی از سراسر جهان در این بندر گرد هم می‌آمدند. با این حال، زلزله‌ای مهیب در سال ۳۶۷ هجری قمری، موجب ویرانی بخش زیادی از این بندر شد و آن را از رونق انداخت. با وجود این، امروزه آثار تاریخی بی‌شماری از تمدن پرشکوه سیراف برجای مانده که گواهی بر عظمت گذشته آن است.
آدرس بندر سیراف
برای رفتن به بندر سیراف باید به استان بوشهر، شهرستان کنگان، بندر سیراف بروید.
جاهای دیدنی بندر سیراف
1. گورستان صخره‌ای؛ قبرستان تمدن‌ها
یکی از شگفت‌انگیزترین آثار تاریخی سیراف، گورستان صخره‌ای است که به دوره ساسانیان بازمی‌گردد. معماری خاص این گورستان، حکایت از دفن مردمانی با ادیان و فرهنگ‌های مختلف دارد و نشان‌دهنده رونق و پویایی این بندر در گذشته است. این گورستان که با نام قبرستان تمدن‌ها نیز شناخته می‌شود، از دو زلزله مهیب که در سال‌های ۳۲۷ و ۴۹۶ هجری شمسی رخ داد، جان سالم به در برده است.
2. قلعه نصوری؛ نماد شکوه جنوب ایران
قلعه نصوری، یکی از کامل‌ترین و زیباترین قلعه‌های جنوب ایران، در اوایل دوره قاجار ساخته شد. این قلعه که متعلق به خاندان نصوری بوده است، روی تپه‌ای مشرف به دریا قرار دارد. تزئینات و گچ‌بری‌های زیبا و نقاشی‌های شاهنامه‌ای که در این قلعه دیده می‌شود، آن را به یکی از ارزشمندترین بناهای تاریخی سیراف تبدیل کرده است.
3. دخمه‌های باستانی؛ رازهای نهفته در دل کوه‌ها
دخمه‌های باستانی سیراف که در دامنه‌های شمالی کوه‌های اطراف این بندر قرار دارند، از دیگر جاذبه‌های تاریخی این منطقه هستند. برخی از محققان معتقدند که این دخمه‌ها محل نگهداری اجساد زرتشتیان بوده و برخی دیگر آن‌ها را حوضچه‌هایی برای ذخیره آب باران می‌دانند. این مکان‌های رازآلود، همچنان در کانون توجه باستان‌شناسان قرار دارند.
4. آتشکده سیراف؛ بنایی کهن از دوران ساسانی
بر فراز تپه‌ای مشرف به دره لیر، آتشکده سیراف قرار گرفته است. این بنا که متعلق به دوره ساسانیان است، شامل یک اتاق مربع‌شکل با گچ‌بری‌های زیبا است که در گذشته برای انجام مراسم آیینی زرتشتیان استفاده می‌شد.
5. مسجد امام حسن بصری؛ یکی از قدیمی‌ترین مساجد اسلامی
مسجد امام حسن بصری، از قدیمی‌ترین بناهای اسلامی در ایران است. این مسجد که بر پایه یک آتشکده ساسانی ساخته شده، دارای معماری منحصربه‌فردی است. تخمین زده می‌شود که ساخت این مسجد به حدود سال ۱۸۸ هجری قمری بازگردد.
6. بازار تاریخی سیراف؛ قلب تپنده تجارت دریایی
بازار سیراف یکی از مهم‌ترین مراکز خرید در جنوب ایران بوده که در گذشته نقش مهمی در تبادلات اقتصادی ایفا می‌کرد. در این بازار قدیمی، همچنان می‌توان انواع صنایع دستی و سوغات محلی این بندر تاریخی را یافت.
7. موزه سیراف؛ روایتگر تاریخ کهن
موزه سیراف در خانه دکتر وایت هاوس، سرپرست گروه باستان‌شناسی این منطقه، تأسیس شده است. در این موزه، آثار تاریخی و اشیای کشف‌شده از گورستان باستانی بندر سیراف به نمایش گذاشته شده‌اند و تاریخ پرفرازونشیب این بندر را برای بازدیدکنندگان روایت می‌کنند.
8. آرامگاه قطب‌الدین شیرازی؛ گنجینه‌ای از علم و فلسفه
قطب‌الدین شیرازی، یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان قرن هفتم هجری بود که در زمینه‌های فلسفه، پزشکی و علوم طبیعی تأثیرات شگرفی داشت. آرامگاه این دانشمند برجسته، امروزه یکی از جاذبه‌های فرهنگی بندر سیراف محسوب می‌شود.
7. دست‌کندهای تاریخی؛ آثار اسرارآمیز در دل تپه‌ها
در شمال بندر سیراف و بر فراز تپه‌های آن، دست‌کندهای تاریخی متعددی دیده می‌شود که هنوز کاربرد دقیق آن‌ها مشخص نیست. برخی این حفره‌ها را محل ذخیره آب، و برخی دیگر آن‌ها را مقبره‌های باستانی می‌دانند. این دست‌کندها در دره‌های لیر و شیلو پراکنده‌اند و بخشی از هویت تاریخی این بندر محسوب می‌شوند.
2. بندر لافت ؛ تاریخی به قدمت انسان
تاریخ و پیشینه بندر لافت
روستای بندری لافت در جزیره قشم، یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های انسانی در خلیج فارس به شمار می‌رود. تاریخ شکل‌گیری این روستا به هزاره اول قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد. گفته می‌شود که روستای لافت مدت‌ها مرکز جزیره قشم بوده و در زمان‌های قدیم، خود جزیره قشم با نام لافت شناخته می‌شده است.
در این منطقه که به هلال خصیب معروف است، بسیاری از تاریخ‌دانان آن را به‌عنوان مهد تمدن بشری می‌شناسند. این منطقه به دلیل قرارگیری در سواحل جنوبی خلیج فارس، جایگاه مهمی در تاریخ کشتیرانی دارد. شواهد تاریخی نشان می‌دهد که خلیج فارس نخستین دریایی بود که انسان‌ها در آن به کشتیرانی پرداختند و تمدن‌های قدیمی همچون فنقیان، سومریان، بابلیان، ایلامیان، ایرانیان، یونانیان و اعراب، اولین گروه‌های انسانی بودند که در این آب‌ها به تجارت و جابجایی کالا پرداخته‌اند.
این منطقه در طول تاریخ نیز نقش مهمی در گسترش اسلام، به‌ویژه در شبه‌قاره هند، ایفا کرده است. امروز هم، بسیاری از ساکنان سالمند لافت، به زبان‌های هندی، سواحلی، عربی، انگلیسی و دیگر زبان‌ها تسلط دارند و از فرهنگ غنی خود پاسداری می‌کنند.
آدرس بندر لافت
برای رفتن به بندر لافت باید به استان هرمزگان، بخش مرکزی شهرستان قشم، شمال غرب جزیره قشم، دهستان سلخ بروید.
جاذبه‌های دیدنی بندر لافت
۱. بادگیرها
بادگیرهای روستای لافت، که این روستا را با نام "بندر بادگیرها" نیز می‌شناسند، از جمله ویژگی‌های منحصربهفرد معماری این منطقه به شمار می‌روند. این بادگیرها معمولاً دو طرفه یا چهارطرفه هستند و به منظور به‌کارگیری نسیم دریا و خنک کردن هوای خانه‌ها طراحی شده‌اند. تزئینات اسلیمی و هنر ایرانی در این بادگیرها زیبایی خاصی به آن‌ها می‌بخشد.
۲. بام لافت
بام لافت یکی از بهترین مکان‌ها برای تماشای چشم‌اندازهای قدیم و جدید روستا است. از این نقطه می‌توانید بادگیرهای قدیمی و سازه‌های مدرن را هم‌زمان مشاهده کنید. این مکان، فرصتی بی‌نظیر برای تجربه ترکیب زیبای تاریخ و زندگی روزمره مردم لافت فراهم می‌آورد.
۳. جنگل حرا
جنگل حرا در نزدیکی روستای لافت یکی از عجایب طبیعی ایران است که به دلیل درختان مانگرو در آب‌های شور خلیج فارس، به مکانی جذاب و زیبا برای تماشای طبیعت تبدیل شده است. این جنگل در فهرست میراث طبیعی ایران به ثبت رسیده و زیستگاه مناسبی برای انواع پرندگان، ماهی‌ها و دوزیستان است.
۴. قلعه نادری لافت
قلعه نادری لافت که به نام نادرشاهی نیز شناخته می‌شود، یکی از جاذبه‌های تاریخی این منطقه است. این قلعه که به‌دست لطیف‌خان امیرالبحر نادرشاه ساخته شده، برای دفاع از تنگه خوران و تجارت دریایی در نظر گرفته شده بود. هرچند امروزه تنها بقایای آن باقی‌مانده است، اما همچنان از اهمیت تاریخی بالایی برخوردار است.
۵. قلعه پرتغالی‌ها
قلعه پرتغالی‌ها، ساخته‌شده در سال ۱۵۰۷ میلادی به دستور آلفونسو آلبرکرک، از دیگر دیدنی‌های مهم لافت است. این قلعه که در دوران استعمار پرتغال بر خلیج فارس ساخته شده، همچنان نمادی از حضور پرتغالی‌ها در این منطقه است.
۶. چاه‌های تلا
چاه‌های تلا که در فهرست آثار ملی ایران قرار دارند، نمونه‌ای از معماری خلاقانه در ذخیره‌سازی آب باران هستند. این چاه‌ها در دامنه بام لافت قرار دارند و به‌عنوان یکی از ویژگی‌های منحصربهفرد این روستا، نقش اساسی در تامین آب شیرین ساکنان آن ایفا می‌کنند.
۷. زیارتگاه‌های لافت
در روستای لافت، زیارتگاه‌های مختلفی وجود دارند که برای اهالی منطقه از اهمیت بالایی برخوردارند. زیارتگاه‌هایی چون شیخ موسی، شیخ شمس‌الدین و سید حسن منصور در این منطقه قرار دارند که مقصد بسیاری از زائران و دریانوردان است.
۸. مساجد روستا
مساجد روستای لافت نه‌تنها در معماری خاص خود نمایان هستند، بلکه نقش مهمی در زندگی اجتماعی و مذهبی مردم این منطقه ایفا می‌کنند. مسجد جامع لافت و دیگر مساجد معروف این روستا، مکان‌های تجمع مردم و محل برگزاری مراسم مذهبی هستند.
۹. آب‌انبارها
آب‌انبارهای لافت با سقف‌های گنبدی‌شکل و سفید رنگ، یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های معماری سنتی این روستا به شمار می‌روند. این آب‌انبارها که در سواحل جنوبی ایران به نام برکه نیز شناخته می‌شوند، وظیفه ذخیره آب باران برای استفاده در طول سال را دارند.
۱۰. گورستان‌های تاریخی
گورستان‌های تاریخی لافت، که قدمت برخی از قبرها به بیش از ۱۳۰۰ سال پیش می‌رسد، نشانگر تاریخ طولانی این منطقه هستند. در این گورستان‌ها، می‌توان آثار تاریخی از جمله سنگ‌قبرهای باستانی و ظروف آبخوری که در گذشته از ارزش زیادی برخوردار بودند، مشاهده کرد.
۱۱. اسکله باستانی
اسکله باستانی لافت که از دوران مادها، هخامنشیان یا ساسانیان به‌جا مانده، یکی از آثار باستانی مهم این روستا است. این اسکله که با سنگ‌های لبه‌دار ساخته شده، در طول تاریخ نقش زیادی در تجارت دریایی ایفا کرده است.
۱۲. ساحل لافت
ساحل لافت با چشم‌اندازی فوق‌العاده از خلیج فارس و کشتی‌ها و قایق‌های کوچک و بزرگ، مکانی مناسب برای استراحت و لذت بردن از آرامش است. این ساحل در غروب آفتاب زیبایی خاصی دارد که آن را به یکی از بهترین نقاط برای گردشگران تبدیل می‌کند.
۱۳. نخلستان‌ها
نخلستان‌های روستای لافت در کنار بادگیرها فضایی آرام و متفاوت ایجاد کرده‌اند. زیر سایه درختان نخل و درختان گرمسیری، می‌توانید از هوای خنک و مناظر زیبا لذت ببرید و از فضای دلنشین این منطقه بهره‌مند شوید.
۱۴. اکو موزه لافت
اکو موزه لافت که اولین اکو موزه ایران است، مکانی است که در آن می‌توانید با فرهنگ، معماری و تاریخ روستای لافت آشنا شوید. این موزه، که روبه‌روی بندرگاه قرار دارد، نمایش‌دهنده سنت‌ها، باورها و شیوه زندگی مردم لافت است.
3. بندر لنگه ؛ تاریخی کهن در کنار خلیج فارس
تاریخچه بندر لنگه
بندر لنگه در سواحل جنوبی ایران و در نزدیکی تنگه هرمز واقع شده است. این بندر تاریخی در دوران باستان به عنوان یکی از مراکز مهم تجاری در خلیج فارس شناخته می‌شد. در دوره ساسانیان، این بندر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود و نقش قابل توجهی در تجارت دریایی و ارتباطات بین‌المللی داشت. پس از اسلام نیز بندر لنگه به عنوان یکی از بنادر تجاری مهم در منطقه شناخته شد و به مرور زمان در کنار دیگر بنادر هرمزگان همچنان توسعه یافت.
آدرس بندر لنگه
برای رفتن به بندر لنگه باید به استان هرمزگان، شهرستان بندر لنگه بروید.
جاذبه‌های دیدنی بندر لنگه
1. قلعه لنگه
قلعه لنگه یکی از بناهای تاریخی این بندر است که به دوره قاجار برمی‌گردد. این قلعه به عنوان یک مرکز نظامی و دفاعی ساخته شده و دارای دیوارهای بلند و برج‌های مراقبتی است که تا امروز بخش‌هایی از آن به خوبی حفظ شده است.
2. مسجد جامع لنگه
مسجد جامع لنگه با معماری اسلامی منحصر به فرد خود یکی از جاذبه‌های مذهبی این بندر است. این مسجد با گنبدهای زیبای خود، یکی از مهم‌ترین مکان‌های مذهبی بندر لنگه به شمار می‌آید و هر ساله میزبان زائرین و گردشگران است.
3. بازار قدیمی لنگه
بازار قدیمی لنگه یکی از مکان‌هایی است که فرهنگ و زندگی مردم این منطقه را به خوبی نمایش می‌دهد. این بازار با دالان‌های باریک و سقف‌های چوبی، جاذبه‌ای خاص برای علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ محلی است. در این بازار می‌توان صنایع دستی، ادویه‌جات و محصولات محلی را پیدا کرد.
5. ساحل بندر لنگه
ساحل بندر لنگه با آب‌های شفاف و سواحل آرام، مقصدی عالی برای کسانی است که به دنبال استراحت و تفریح در کنار دریا هستند. این منطقه علاوه بر زیبایی‌های طبیعی خود، امکانات گردشگری متعددی را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌آورد.
6. جزیره شتور
جزیره شتور یکی از جزایر نزدیک به بندر لنگه است که به دلیل سواحل زیبا و محیط بکر خود، مقصدی جذاب برای گردشگران به شمار می‌رود. این جزیره علاوه بر زیبایی‌های طبیعی‌اش، محل مناسبی برای علاقه‌مندان به غواصی و ورزش‌های آبی است.
7. پناهگاه حیات وحش شیدور
پناهگاه حیات وحش شیدور در اطراف بندر لنگه واقع شده است و محل زندگی گونه‌های مختلفی از حیوانات و پرندگان است. این منطقه طبیعی یکی از بهترین مقاصد برای علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی و مشاهده حیات وحش است.
8. خانه‌های قدیمی لنگه
خانه‌های قدیمی لنگه با معماری خاص خود که تأثیرات ایرانی و عربی را در دل دارند، جلوه‌ای از تاریخ و فرهنگ این منطقه را به نمایش می‌گذارند. این خانه‌ها با دیوارهای بلند و طراحی خاص، گویای شیوه زندگی مردم در گذشته هستند.
4. بندر عباس؛ دروازه‌ای تاریخی به خلیج فارس
تاریخچه بندر عباس
بندر عباس که در ساحل جنوبی ایران و در مجاورت خلیج فارس واقع شده، یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین بنادر ایران به شمار می‌رود. این بندر در دوره‌های مختلف تاریخ ایران شاهد تغییرات و تحولات زیادی بوده است.
قدیمی‌ترین گزارش‌های تاریخی از بندر عباس به دوران هخامنشیان و دوران داریوش بزرگ باز می‌گردد. در این زمان، سیلاکوس، فرمانده داریوش، از این بندر به سوی هند و دریای سرخ سفر کرد. در دوران حمله اسکندر مقدونی به شاهنشاهی هخامنشی، بندر عباس با نام «هورمیرزاد» شناخته می‌شد.
در دوران پرتغالی‌ها در قرن 16، بندر عباس به نام «گمبرون» شناخته می‌شد. پرتغالی‌ها این منطقه را در سال 1514 فتح کرده و از آن به عنوان مرکز تجاری خود استفاده می‌کردند. بعدها، در سال 1622 و با کمک نیروهای انگلیسی، شاه عباس صفوی بندر عباس را از پرتغالی‌ها بازپس گرفت و نام آن را به بندر عباس تغییر داد.
در قرن 17، انگلیسی‌ها و هلندی‌ها به کنترل تجارت در این بندر دست یافتند و در نهایت در سال 1765، کمپانی هند شرقی هلند کنترل کامل تجارت ابریشم و ادویه را در دست گرفت.
در قرن 19، بندر عباس تحت کنترل عمان قرار گرفت، اما ایران در نهایت این بندر را در سال 1854 بازپس گرفت و تا امروز یکی از مهم‌ترین بنادر تجاری ایران باقی مانده است.
آدرس بندرعباس
برای رفتن به بندرعباس باید به استان هرمزگان شهرستان بندرعباس بروید.
جاذبه های دیدنی بندر عباس
1. معبد هندوها (پرستشگاه بت گوران)
معبد هندوها که به نام پرستشگاه بت گوران نیز شناخته می‌شود، در خیابان امام خمینی بندر عباس قرار دارد. این معبد در سال 1210 هجری قمری ساخته شد و از محل جمع‌آوری هدایای تاجران هندی ساخته شد. معماری معبد از پرستشگاه‌های هندی الهام گرفته و جزو نقاط مهم ارتباط فرهنگی و هنری بین ایران و هند به شمار می‌رود.
2. چشمه آبگرم گنو
چشمه آبگرم گنو در 34 کیلومتری شمال شرقی بندر عباس و در کوه گنو واقع شده است. این چشمه حاوی هیدروژن سلفوره و کلر است و از جمله مکان‌های طبیعی محبوب برای استراحت و تفریح خانواده‌ها محسوب می‌شود. آب و هوای معتدل‌تر این منطقه به دلیل قرار گرفتن در میان کوه‌ها، موجب جذب گردشگران بسیاری می‌شود.
3. عمارت کلاه فرنگی بندر عباس
عمارت کلاه فرنگی یکی از آثار معماری دوره صفویه است که به شکل معماری اروپایی آن زمان ساخته شده است. این عمارت که در بلوار طالقانی و نزدیک اسکله قدیمی بندر عباس قرار دارد، در گذشته محل گمرک و تجارتخانه‌های داخلی و خارجی بوده است.
4. حمام گله داری
حمام گله داری که در بخش مرکزی بندر عباس واقع است، تنها حمام قدیمی این شهر است که از دوران قاجار باقی مانده است. این حمام در گذشته به عنوان حمام عمومی مورد استفاده قرار می‌گرفت و اکنون به موزه مردم‌شناسی تبدیل شده است. معماری آن مشابه سایر حمام‌های قدیمی ایران با گنبدهای متعدد و فضای گرمخانه است.
5. محله باستانی سورو
محله سورو یکی از محله‌های قدیمی بندر عباس است که در غرب این شهر واقع شده است. این محله تاریخ طولانی دارد و در دوره‌های مختلف به ویژه در دوران ساسانی و صفوی اهمیت زیادی داشته است. آثار باستانی زیادی از جمله سکه‌های تاریخی در این منطقه کشف شده است که نشان از تاریخ غنی این محله دارد.
5. بندر بوشهر ؛ شهر لیان ایلامی ها
بوشهر، یکی از شهرهای تاریخی و مهم جنوب ایران است که به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، تاریخچه‌ای غنی و پربار دارد. این شهر در کنار خلیج فارس و در مجاورت تنگه هرمز قرار دارد و به عنوان دروازه‌ای به دنیای خارج از ایران شناخته می‌شود. در طول تاریخ، بوشهر به عنوان یک بندر مهم تجاری و دریایی، میزبان انواع اقوام و فرهنگ‌ها بوده است. این شهر در دوران‌های مختلف، تحت تأثیر حکومت‌های مختلف قرار گرفته است، از جمله دوران ساسانیان که بوشهر به نام "گچستان" معروف بود و در دوره اسلامی به یک مرکز تجاری و فرهنگی تبدیل شد. درواقع پیشینه تاریخ تمدن شهر بوشهر به پنج الی شش هزار سال قبل از میلاد برمی‌گردد و دقیقاً مشخص نیست که این شهر در چه دوره‌ای و توسط کدام قوم تأسیس شده است. قدیمی‌ترین آثار کشف شده مربوط به دوران ایلامی‌ها است، زمانی که شهری به نام لیان در نزدیکی بوشهر ساخته شد. این شهر که با توجه به قبرستان شغاب (۱۰ هکتار) که محل دفن مردگان آن بوده، نشان از عظمت آن دارد، محل پرستش خدایان مختلف و نیروهای طبیعی بود. مردم این شهر به زبان سومری صحبت می‌کردند، اما بعدها عیلامیان خط خاص خود را ایجاد کردند که تا دوره‌های مادها و هخامنشیان استفاده می‌شد.
در دوران قاجاریه و پهلوی، بوشهر از اهمیت بیشتری برخوردار شد و به یکی از بنادر اصلی ایران در تجارت با اروپا و هند تبدیل گردید. این شهر، به ویژه در دوران پهلوی، شاهد رشد و توسعه زیرساخت‌های مدرن بود که در افزایش اهمیت آن به عنوان یک بندر تجاری نقش زیادی ایفا کرد. بوشهر با داشتن بازارهای قدیمی، بناهای تاریخی و سنت‌های فرهنگی ویژه، هنوز هم جذابیت خود را برای گردشگران حفظ کرده و به عنوان یکی از مقاصد مهم تاریخی و فرهنگی در ایران شناخته می‌شود.
آدرس بندر بوشهر
برای رفتن به بندر بوشهر باید به بوشهر، منطقه نظامی، خ. بلوارطالقانی، بلوار صدرا بروید.
جاذبه های دیدنی بوشهر
1. گورستان شغاب: گنجینه‌ای از تاریخ عیلامی‌ها
گورستان شغاب در جنوب بوشهر واقع شده و متعلق به دوره عیلامی‌ها است. در این گورستان، اجساد در خمره‌های بزرگ و کوچک دفن شده‌اند و برخی از خمره‌ها دارای نوشته‌هایی هستند که نشان از آیین‌های مذهبی آن دوران دارند.
2. مدرسه گلستان: نمادی از تاریخ قاجار در بوشهر
مدرسه گلستان که در دوره قاجار ساخته شده، از قدیمی‌ترین بناهای بندر بوشهر است. این ساختمان در ابتدا توسط انگلیسی‌ها ساخته شد و بعدها به مدرسه‌ای با همین نام تبدیل گردید.
3. پارک جنگلی چاه‌کوتاه: بهشت طبیعی نزدیک بوشهر
این پارک جنگلی که در ۵۰ کیلومتری شمال شرقی بوشهر قرار دارد، زیستگاه گونه‌های گیاهی مناطق کویری و حاره‌ای است و همچنین محل زندگی پرندگان ساحلی متنوعی است.
4. بافت تاریخی بوشهر: گنجینه‌ای از معماری و تاریخ
بافت تاریخی بوشهر شامل چهار محله بهبهانی، دهدشتی، کوتی و شنبدی است که به دوره نادر شاه افشار برمی‌گردد. این منطقه با عمارت‌ها، بازار قدیمی و مساجد تاریخی خود، یکی از زیباترین بافت‌های مسکونی ایران است.
5. منطقه حفاظت شده حله: بهشتی از حیات وحش در دل خلیج فارس
این منطقه زیستگاهی طبیعی در سواحل خلیج فارس است که محل زندگی پرندگان آبزی و کنارآبزی مختلف است. تالاب رود حله که در این منطقه قرار دارد، زیستگاه گونه‌های گیاهی و جانوری متنوعی است.
6. گنبد نمکی جاشک: یکی از عجایب طبیعی ایران
گنبد نمکی جاشک یکی از بزرگ‌ترین گنبدهای نمکی ایران و خاورمیانه است. این منطقه با ویژگی‌های خاص مانند آبشارها و غارهای نمکی خود، یکی از جاذبه‌های طبیعی بی‌نظیر استان بوشهر به حساب می‌آید.
7. گور دختر: آرامگاه اسرارآمیز هخامنشی
گور دختر یک آرامگاه سنگی از دوره هخامنشیان است که در تنگ ارم دشتستان واقع شده. این بنا به سبک آرامگاه کوروش بزرگ ساخته شده و برخی آن را به کوروش کوچک یا دیگر اعضای خانواده کوروش نسبت می‌دهند.
8. غار چهل‌خانه: معمایی در دل کوه‌های دشتستان
غار چهل‌خانه در ارتفاعات کوهی مشرف به رودخانه شاپور در دشتستان قرار دارد. این غارها که به صورت صخره‌ای حجاری شده‌اند، یک مجموعه زیبا و تاریخی را تشکیل می‌دهند.
9. کاخ کوروش: شکوه هخامنشی در برازجان
کاخ کوروش در دشتستان و در شهر برازجان قرار دارد. این کاخ که به شیوه معماری هخامنشی ساخته شده، به دوره کوروش بزرگ نسبت داده می‌شود و یکی از آثار باستانی مهم استان است.
برای آشنایی کامل با بوشهر و تاریخ زیبای آن به مطلب سفر به سرزمین دلیران تنگستان؛ زیباترین جاذبه‌های تاریخی بوشهر که باید ببینید سر بزنید.
