راهنماتو- استرس دارید؟ بهتر است در خانه‌تان از بونسای نگهداری کنید و اگر حوصله دارید خودتان به روش ژاپنی‌ها این گیاه زیبا را پرورش دهید.
به گزارش راهنماتو، روزگاری بود در قرن 14 میلادی که فقط افراد مرفه در خانه‌هایشان از درخت بونسای در انواع مختلفش استفاده می‌کردند. نکته این است که بونسای انواع متفاوتی دارد و هر یک قیمت، ویژگی‌های ظاهری و مراقبت به خصوص خودشان را می‌طلبند. نکته این است که خاستگاه بونسای به ژاپن و چین برمی‌گردد و مطمئنا پیچیده در داستان‌ها و افسانه‌های شرق دور است. حالا اما این گیاه آپارتمانی مینیاتوری تبدیل به یکی از جذاب‌ترین اکسسوری‌های خانه ما شده. اما، پیش از خرید بونسای بهتر است انواع آن را بشناسیم، روش نگهداری آن را بدانیم و محل مناسبی برای قرار دادن آن در دکوراسیون خانه انتخاب کنیم. در این مطلب از راهنماتو، به طور کامل با گیاه آپارتمانی بونسای آشنا خواهید شد.
انواع بونسای بر اساس ظاهر
بونسای‌ها، این درختان مینیاتوری زیبا، به دلایل مختلفی دسته‌بندی می‌شوند. بر اساس اندازه، بونسای‌ها به کوچک (۱۵ تا ۳۰ سانتی‌متر)، متوسط (۳۰ تا ۸۰ سانتی‌متر) و بزرگ (تا دو متر) تقسیم می‌شوند. همچنین، بر اساس محیط نگهداری، به دو دسته آپارتمانی و فضای باز تقسیم‌بندی می‌شوند. از نظر ظاهری نیز، بونسای‌ها به انواع مختلفی مانند قائم منظم، قائم نامنظم، آبشاری، نیمه آبشاری، اریب و جاودان تقسیم می‌شوند که هر کدام زیبایی و ویژگی‌های خاص خود را دارند.
نگهداری از درخت بونسای
بونسای‌ها، این درختان مینیاتوری زیبا، به مراقبت خاصی نیاز دارند. یکی از مهم‌ترین نکات در نگهداری از بونسای، توجه به شرایط محیطی و آبیاری مناسب است. در ادامه بیشتر در مورد نگهداری از درخت بونسای توضیح می‌دهیم.
تاثیر باد بر بونسای: اگر بونسای خود را در فضای باز نگهداری می‌کنید، بادهای شدید می‌توانند باعث از دست رفتن آب گیاه از طریق برگ‌ها شوند. در چنین شرایطی، بهتر است گیاه را به مکانی با باد کمتر منتقل کنید یا دفعات آبیاری را افزایش دهید.
خاک مناسب برای بونسای: انتخاب خاک مناسب برای بونسای بسیار مهم است. خاک بونسای باید دارای زهکشی مناسب باشد تا آب اضافی از آن خارج شود و ریشه‌ها دچار پوسیدگی نشوند. با این حال، خاک نباید خیلی سریع خشک شود.
آبیاری بونسای: یکی از مهم‌ترین جنبه‌های نگهداری از بونسای، آبیاری منظم و صحیح است. به طور کلی، بهتر است خاک بونسای همیشه کمی مرطوب باشد. برای آبیاری، می‌توانید گلدان بونسای را به طور کامل در ظرفی پر از آب فرو ببرید تا خاک به طور کامل خیس شود. سپس اجازه دهید آب اضافی از گلدان خارج شود. در روزهای گرم تابستان، ممکن است نیاز به آبیاری روزانه داشته باشید.
رطوبت محیط: بونسای‌ها به رطوبت محیطی بالا نیاز دارند. برای تأمین رطوبت مورد نیاز گیاه، می‌توانید از سینی‌های پر از آب و سنگریزه استفاده کنید. قرار دادن گلدان بونسای روی این سینی، رطوبت مورد نیاز گیاه را فراهم می‌کند.
نکات مهم دیگر:
- نور: بونسای به نور کافی نیاز دارد، اما نور مستقیم خورشید می‌تواند به برگ‌های آن آسیب برساند.
- دما: دمای مناسب برای بونسای بستگی به نوع گیاه دارد، اما به طور کلی، بونسای‌ها دمای معتدل را ترجیح می‌دهند.
- هرس: هرس منظم به حفظ شکل و اندازه بونسای کمک می‌کند.
- کوددهی: بونسای‌ها به کوددهی منظم نیاز دارند تا مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت کنند.
هرس کردن و قلمه زنی بونسای
از آنجایی که بونسای گیاهی است ظریف ممکن است به این فکر افتاده باشید که این گیاه را نباید هرس کرد یا قلمه زد؛ اما برای هرس کردن و قلمه زنی آن روش‌هایی وجود دارد که در ادامه با شما در میان می‌گذاریم.
هرس بونسای:
هرس کردن بونسای، هنری ظریف و تخصصی است که به تجربه و مهارت زیادی نیاز دارد. هدف از هرس، حفظ شکل و اندازه دلخواه بونسای و تحریک رشد شاخه‌های جدید است. اگر در این زمینه مهارت کافی ندارید، بهتر است این کار را به یک متخصص بسپارید تا به گیاه آسیب نرسد.
تکثیر بونسای:
تکثیر بونسای به دو روش اصلی انجام می‌شود:
- کاشت بذر: این روش زمان‌برتر است و نیاز به صبر و حوصله زیادی دارد. ابتدا بذرها را در خاکی مناسب بکارید و سپس گلدان را با پلاستیک بپوشانید تا رطوبت حفظ شود. به طور مرتب رطوبت خاک را چک کنید و از ایجاد قارچ جلوگیری کنید.
- قلمه زدن: این روش رایج‌تر است و به شما امکان می‌دهد در مدت زمان کوتاه‌تری به بونسای دلخواه خود برسید. برای قلمه زدن، یک شاخه سالم و قوی از گیاه مادر انتخاب کنید و آن را به طول حدود 10 سانتی‌متر ببرید. برگ‌های پایینی قلمه را جدا کرده و آن را در خاکی مناسب بکارید. گلدان را با پلاستیک بپوشانید و در مکانی روشن و دور از نور مستقیم خورشید قرار دهید. پس از ریشه دادن قلمه، پلاستیک را بردارید و به آرامی نور را افزایش دهید.
نکات مهم در تکثیر بونسای:
- انتخاب خاک مناسب: از خاکی با زهکشی خوب و حاوی مواد مغذی استفاده کنید.
- رطوبت: رطوبت مناسب برای ریشه زدن قلمه بسیار مهم است.
- نور: قلمه‌ها به نور غیر مستقیم نیاز دارند.
- صبر و حوصله: تکثیر بونسای زمان‌بر است و نیاز به صبر و حوصله دارد.
انواع بونسای
حال وقت آن رسیده که انواع درخت بونسای را بشناسیم و به هنگام خرید آن با اطلاعاتی کامل، یکی از زیباترین‌هایش را انتخاب کنیم. در ادامه انواع بونسای به شما معرفی می‌شوند:
1. بونسای آزالیا + نگهداری
بونسای آزالیا با رنگ‌های متنوع و زیبای خود، جلوه‌ای خاص به محیط می‌بخشد. این گیاه ظریف معمولاً در محیط‌های نیمه‌سایه و خارج از خانه مانند تراس نگهداری می‌شود. آبیاری منظم و کافی برای آزالیا بسیار اهمیت دارد؛ زیرا خشکی خاک باعث پژمردگی گل‌ها می‌شود. آب باران بهترین گزینه برای آبیاری آزالیا است، اما در صورت عدم دسترسی، می‌توانید از آب جوشیده سرد شده استفاده کنید. توجه داشته باشید که آبیاری بیش از حد نیز می‌تواند به گیاه آسیب رسانده و باعث زرد شدن برگ‌ها شود.
2. بونسای انگور + نگهداری
بونسای انگور گیاهی است با رشد سریع که به سرعت به یک درختچه مینیاتوری تبدیل می‌شود. این گیاه به نور فراوان و غیرمستقیم خورشید نیاز دارد و در مقابل سرما حساس است. دمای ایده‌آل برای بونسای انگور بالاتر از ۱۳ درجه سانتی‌گراد است و در فصل زمستان بهتر است با پوشش پلاستیکی محافظت شود. آبیاری بونسای انگور باید به صورت منظم و با دقت انجام شود و از آبیاری بیش از حد خودداری شود. بهترین زمان برای کوددهی بونسای انگور در فصل بهار و با استفاده از کودهای کامل مانند ۲۰-۲۰-۲۰ است. هرس منظم نیز برای حفظ شکل و اندازه دلخواه گیاه ضروری است.
3. بونسای بید + نگهداری
بونسای بید با شاخه‌های آویزان و قوس‌دارش، زیبایی خاصی به محیط می‌بخشد. این گیاه مقاوم، بهتر است در فضای باز نگهداری شود و به مراقبت چندانی نیاز ندارد. با این حال، آبیاری بیش از حد می‌تواند به ریشه‌های آن آسیب برساند. خاک بونسای بید باید همیشه کمی مرطوب باشد. هرس منظم نیز برای حفظ شکل و اندازه دلخواه گیاه و تحریک رشد جدید ضروری است.
4. بونسای شفلرا + نگهداری
بونسای شفلرا، با برگ‌های ریز و چتری شکلش، ظاهری زیبا و جذاب دارد. این گیاه که به گیاه چتر نیز معروف است، به آبیاری متوسط نیاز دارد. بهتر است خاک گیاه تا عمق نیم سانتی‌متری خشک شود و سپس آبیاری صورت گیرد. شفلرا به نور غیرمستقیم و کافی نیاز دارد و دمای معتدل بین ۱۳ تا ۲۷ درجه سانتی‌گراد برای رشد آن مناسب است. برای حفظ شکل و اندازه دلخواه گیاه، هرس منظم آن ضروری است. هرس شفلرا با قطع برگ‌ها از قسمت اتصال به ساقه انجام می‌شود.
5. بن سای به ژاپنی + نگهداری
بونسای به ژاپنی، با نام مستعار گل‌دهنده، گیاهی خاردار و پرساقه است که برگ‌های آن در طول سال می‌ریزد. این گیاه در اواخر اسفند با گل‌های نارنجی مایل به قرمز، جلوه‌ای زیبا می‌یابد. بونسای به ژاپنی سازگاری بالایی با شرایط مختلف محیطی دارد و در آفتاب کامل، نیم‌سایه و حتی داخل خانه نیز قابل نگهداری است. آبیاری این گیاه در مراحل اولیه رشد از اهمیت بالایی برخوردار است و باید به طور منظم انجام شود تا رشد مطلوبی داشته باشد. با این حال، گیاه بالغ‌تر به خشکی مقاوم‌تر است و نیاز به آبیاری کمتری دارد. در فصل زمستان، آبیاری را کاهش دهید اما اجازه ندهید خاک به طور کامل خشک شود. در هوای گرم و خشک، آبیاری عمیق برای گیاه ضروری است.
6. بونسای انجیر + نگهداری
بونسای انجیر با برگ‌های سبز روشن و چند لبه‌اش، ظاهری جذاب و شبیه به درخت اصلی خود دارد. این گیاه برای رشد مطلوب، به نور مستقیم و کامل خورشید نیاز دارد و در فضای باز نگهداری می‌شود. با توجه به حساسیت این بونسای به سرما، در فصل سرد سال باید با پوشش پلاستیکی محافظت شود. حداقل دمای قابل تحمل برای بونسای انجیر ۱۵ درجه سانتی‌گراد است. آبیاری این گیاه باید با دقت انجام شود و تنها زمانی که سطح خاک کاملاً خشک شد، آبیاری مجدد صورت گیرد.
7. بونسای بامبو + نگهداری
بونسای بامبو با برگ‌های سبز جوان و ظاهری متفاوت از سایر بونسای‌ها، زیبایی منحصربه‌فردی دارد. این گیاه به نور مستقیم خورشید به مدت ۵ تا ۶ ساعت در روز نیاز دارد و آبیاری آن باید زمانی انجام شود که ۲ سانتی‌متر از سطح خاک خشک شده باشد. برای حفظ سلامت گیاه، توصیه می‌شود هر ۱ تا ۵ سال یکبار گلدان آن تعویض شود.
8. بونسای جنسینگ + نگهداری
بونسای جنسینگ، گیاهی لوکس و زیبا است که از پیوند فیکوس و جنسینگ ایجاد می‌شود و رشد سریعی دارد. این گیاه به نور غیرمستقیم و کافی نیاز دارد و در صورت کمبود نور، می‌توان از لامپ رشد گیاه استفاده کرد. بونسای جنسینگ به آبیاری متوسط نیاز دارد و بهتر است زمانی آبیاری شود که سطح خاک تا عمق نیم تا یک سانتی‌متر خشک شده باشد. این گیاه به سرما حساس است و دمای مناسب برای رشد آن بین ۱۶ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد است.
9. بونسای بلوط + نگهداری
بونسای بلوط، در صورتی که از گونه‌هایی با تنه‌های قطور و پوست‌های ضخیم انتخاب شود، می‌تواند بسیار زیبا و چشم‌نواز باشد. این گیاه نور مستقیم خورشید را ترجیح می‌دهد، اما در مناطق گرم بهتر است در اواسط روز در سایه قرار گیرد. خاک بونسای بلوط باید همیشه کمی مرطوب باشد و هرگز خشک نشود. بهترین زمان برای هرس این گیاه اوایل بهار است و در این زمان می‌توان شاخه‌های اضافی را قطع کرد تا به شکل دلخواه برسد.
10. بن سای افرا + نگهداری
بونسای افرا با برگ‌های همیشه سبز و تحمل بالای نور خورشید، یکی از زیباترین انواع بونسای است. این گیاه به نور غیرمستقیم به مدت ۶ تا ۸ ساعت در روز نیاز دارد و رطوبت محیط برای آن بسیار مهم است. برای کاشت بونسای افرا، خاک اسیدی با ترکیبی از هوموس، پیت ماس و کمپوست مناسب است. دمای ایده‌آل برای نگهداری این گیاه بین ۱۸ تا ۲۲ درجه سانتی‌گراد است و به دلیل حساسیت به کم‌آبی، باید به صورت منظم با آب جوشیده سرد آبیاری شود.
11. بنسای شمشاد ( فیکوس) + نگهداری
بونسای شمشاد، با نام‌های فیکوس یا رتوزا نیز شناخته می‌شود، گیاهی گرمسیری است که به نور غیرمستقیم و محیطی نیمه‌سایه نیاز دارد. این گیاه به نور کم مقاوم است و رطوبت ۵۰ تا ۷۰ درصد برای آن مناسب است. آبیاری بونسای شمشاد باید به گونه‌ای باشد که بین دو آبیاری، سطح خاک خشک شود و دمای ایده‌آل برای نگهداری آن بین ۱۶ تا ۲۷ درجه سانتی‌گراد است.
12. بونسای بنجامین + نگهداری
بونسای بنجامین با زیبایی دو رنگ برگ‌هایش، گیاهی محبوب اما حساس است. این گیاه به خاکی سبک با ترکیب کمپوست و کوکوپیت نیاز دارد و نسبت به سرما حساس بوده و دمای مناسب برای آن بین ۱۵ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد است. بونسای بنجامین به نور غیرمستقیم و کافی (۷ تا ۹ ساعت در روز) نیاز دارد و در صورت کمبود نور، باید از نور مصنوعی استفاده شود. آبیاری این گیاه باید زمانی انجام شود که سطح خاک خشک شده باشد و بهتر است از آب ولرم برای آبیاری آن استفاده شود.
13. بونسای افرا قرمز + نگهداری
بونسای افرای قرمز با برگ‌های سرخ رنگ خود، زیبایی خاصی به محیط می‌بخشد. این گیاه به خاکی ترکیبی از هوموس و کمپوست نیاز دارد و نسبت به سرما حساس است. دمای مناسب برای آن بین ۱۵ تا ۲۲ درجه سانتی‌گراد است. برای تقویت بهتر، باید هر سه هفته یکبار با کود ۲۰-۲۰-۲۰ تغذیه شود. آبیاری این گیاه باید پس از خشک شدن سطح خاک انجام شود و ترجیحاً از آب جوشیده سرد استفاده شود. بونسای افرای قرمز به نور غیرمستقیم و کامل نیاز دارد و قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض نور مستقیم خورشید به برگ‌های آن آسیب می‌رساند.
14. بونسای نارون + نگهداری
بونسای نارون، گیاهی نیمه خزان با برگ‌های سبز تیره براق است که به دلیل سازگاری با محیط‌های مختلف، بسیار محبوب است. این گیاه به آبیاری منظم و رطوبت بالا نیاز دارد و خاک سبک و با زهکشی خوب مانند ترکیب خاک هوموسی، پیت ماس و تورب برای آن مناسب است. بن سای نارون برای رشد به نور کافی اما غیرمستقیم نیاز دارد و در محیط‌های باز، بهتر است در سایه قرار گیرد. این گیاه دمای معتدل را ترجیح می‌دهد و با هرس منظم، کوددهی و تعویض گلدان به موقع، می‌توان به رشد بهتر و شکل دلخواه آن دست یافت.
15. بونسای گل کاغذی + نگهداری
بونسای گل کاغذی، با گل‌های رنگارنگ و زیبای خود، یکی از جذاب‌ترین انواع بونسای است. این گیاه رونده که به راحتی به شکل بونسای تربیت می‌شود، در فصل زمستان و اوایل بهار به گلدهی می‌نشیند و به نور کامل و غیرمستقیم خورشید نیاز دارد. دمای مناسب برای نگهداری این گیاه بین ۱۵ تا ۲۶ درجه سانتی‌گراد است و رطوبت متوسط برای آن بسیار مهم است. آبیاری بونسای گل کاغذی باید پس از خشک شدن سطح خاک انجام شود و با نزدیک شدن به بهار، میزان آبیاری افزایش یابد. بونسای گل کاغذی به دلیل حساسیت به سرما، نیاز به شرایط خاصی دارد. در دمای پایین‌تر از ۱۵ درجه سانتی‌گراد، برگ‌های این گیاه ریزش کرده و در صورت ادامه سرما، گیاه خشک می‌شود. برای تأمین رطوبت مورد نیاز این گیاه، روش‌هایی مانند ایجاد جزیره می‌تواند مفید باشد. با رعایت این نکات، می‌توانید از زیبایی و طراوت بونسای گل کاغذی خود لذت ببرید.
16. بن سای کاج + نگهداری
بونسای کاج، با برگ‌های سوزنی و همیشه سبز خود، یکی از محبوب‌ترین انواع بونسای است. گونه‌های مختلفی از کاج مانند کاج سفید ژاپنی و کاج موگو برای پرورش بونسای مناسب هستند. این گیاه به نور غیرمستقیم و کامل نیاز دارد و در سایه نیز می‌تواند رشد کند اما برای رشد بهتر، بهتر است در مکانی با نور کافی قرار گیرد. خاک مناسب برای بونسای کاج، مخلوطی از خاک سبک و مواد آلی مانند کمپوست و آکادما است. آبیاری این گیاه باید به صورت منظم و با آب ولرم انجام شود و از آبیاری بیش از حد خودداری شود. بونسای کاج گیاهی مقاوم است و نگهداری از آن در آپارتمان نیز امکان‌پذیر است. با توجه به رشد کند این گیاه، تعویض گلدان و خاک آن هر ۲ تا ۵ سال یکبار کافی است. برای حفظ شکل و اندازه دلخواه بونسای کاج، هرس منظم آن ضروری است. با رعایت این نکات، می‌توانید از زیبایی و طراوت بونسای کاج خود به مدت طولانی لذت ببرید.
17. بونسای ادنیوم + نگهداری
بونسای ادنیوم با ساقه‌های گوشتی و گل‌های رنگارنگش، زیبایی منحصربه‌فردی دارد. این گیاه به راحتی به شکل بونسای تربیت می‌شود و با هرس منظم، می‌توان به شکل دلخواه آن را هدایت کرد. ادنیوم به آبیاری متوسط نیاز دارد و بهتر است بین دو آبیاری، سطح خاک تا عمق نیم سانتی‌متر خشک شود. این گیاه به نور غیرمستقیم و کافی نیاز دارد و قرار دادن آن در معرض نور مستقیم خورشید به خصوص در تابستان می‌تواند به گیاه آسیب برساند.
18. بونسای کراسولا یا خرفه + نگهداری
بونسای کراسولا، یکی از محبوب‌ترین درختچه‌های مینیاتوری است که به دلیل زیبایی و مقاومت، طرفداران زیادی دارد. این گیاه به نور غیرمستقیم و کافی نیاز دارد و تغییرات ناگهانی در مکان قرارگیری آن می‌تواند باعث ریزش برگ‌ها شود. برای خاک بونسای کراسولا، ترکیبی از خاک باغچه، ماسه، کود و خاک برگ مناسب است. آبیاری این گیاه باید به صورت منظم و به اندازه‌ای باشد که خاک همیشه مرطوب باشد. با توجه به شرایط محیطی، معمولاً هفته‌ای دو بار آبیاری برای بونسای کراسولا کافی است.
19. بونسای انار + نگهداری
بونسای انار با گل‌های قرمز رنگ و میوه‌های زیبایش، جلوه‌ای خاص به هر فضایی می‌بخشد. این گیاه نور کامل و غیرمستقیم را ترجیح می‌دهد و برای آبیاری آن باید اجازه داد سطح خاک خشک شود. زهکشی مناسب گلدان و آبیاری منظم از اهمیت بالایی برخوردار است. در زمان گلدهی و میوه‌دهی، آبیاری و کوددهی باید افزایش یابد. با توجه به حساسیت ریشه‌های این گیاه، باید از آبیاری بیش از حد خودداری کرد. بونسای انار به دلیل اندازه کوچک‌تر نسبت به درخت انار، گل و میوه کمتری تولید می‌کند و برگ‌های آن ریزش کمتری دارند. بونسای انار گیاهی مقاوم است اما برای رشد بهتر به توجه و مراقبت نیاز دارد. فراهم کردن نور کافی، آبیاری منظم و زهکشی مناسب از جمله مهم‌ترین نکات در نگهداری از بونسای انار است. با رعایت این نکات، می‌توانید از زیبایی و طراوت این گیاه در محیط خانه خود لذت ببرید.
