راهنماتو- ایده‌های باغبانی بسیار متنوع و گسترده هستند و به عوامل مختلفی همچون شرایط آب و هوایی، نوع خاک، سنت‌های محلی، نحوه استفاده از باغ و میزان مراقبت مورد نیاز بستگی دارند.
به گزارش راهنماتو، در دنیای باغبانی ایران نیز می‌توان انواع مختلفی از باغ‌ها را مشاهده کرد؛ از باغ‌های رسمی و سنتی گرفته تا باغ‌های روستایی و طبیعی، باغ‌های مدرن شهری و سبک‌های دیگر.
امروزه، در ایران نیز توجه به باغ‌هایی که کم‌آب‌بر و مقاوم به خشکی هستند، افزایش یافته است. سبک‌های سنتی و باغ‌های مدیترانه‌ای که به خوبی در برابر کم‌آبی مقاوم‌اند، نمونه‌هایی از این نوع باغ‌ها به شمار می‌روند. همچنین، تنوع زیستی به عنوان یکی از اصول مهم در طراحی باغ‌های مدرن مطرح شده است. به همین دلیل، بسیاری از طراحان باغ در ایران به کاهش سطح چمن‌ها پرداخته و به جای آن از گیاهان بومی و مقاوم استفاده می‌کنند تا حیات وحش را تشویق کنند.
باغ‌ها همچنین فرصت خوبی برای ارتباط بیشتر مردم با غذایی که مصرف می‌کنند، فراهم می‌آورند. از این رو، کاشت گیاهان خوراکی و ایجاد باغ‌های آشپزخانه حتی در باغ‌های کوچک هم در ایران رواج یافته است.
البته طراحی یک باغ فقط به کاشت گیاهان محدود نمی‌شود. اضافه کردن عناصری مانند حیاط، تراس، گلخانه، اتاق باغ، استخر و برکه می‌تواند به جذابیت بیشتر باغ کمک کند. این عناصر معمولاً گران‌قیمت هستند و تغییر آنها دشوار است، بنابراین بهتر است از همان ابتدا به‌طور دقیق طراحی شوند. ما در اینجا چند ایده و سبک محبوب برای طراحی باغ‌های جلوی خانه و باغ‌های پشتی را گردآوری کرده‌ایم و توصیه‌هایی برای شروع هر یک از این سبک‌ها ارائه می‌دهیم.
فراموش نکنید که حتی اگر در خانه‌ای آپارتمانی زندگی می‌کنید ممکن است باغچه‌ای کوچک داشته باشید و این شما هستید که می‌توانید دست در دست مدیر ساختمان با ایده‌هایتان حیاط آپارتمان را تبدیل به جایی دلنشین برای گذران وقت کنید. در این صورت مبلغی که هزینه می‌کنید بین واحدها تقسیم شده و همه در این ایده‌های زیبا شریک خواهند شد. پس این مطلب از راهنماتو برای ایجاد باغی زیبا مورد استفاده همه ماست.
۱. باغ آشپزخانه‌ای
باغ آشپزخانه‌ای می‌تواند یک ایده جذاب باشد. آشپزخانه‌ای در دل باغچه‌مان که هم کاربردی است و هم فضایی رویایی به وجود می‌آورد. در طراحی این‌گونه باغ‌ها، چیدمان تخت‌ها و تعریف مسیرها اهمیت زیادی دارد، و خوشبختانه روش‌های مختلفی برای انجام این کار وجود دارد.در این میان بهتر است نقشه‌ای طراحی کنیم که تخت‌ها را بر اساس مسیرهایی که می‌توانند با شن یا سنگ‌ریزه پوشانده شوند، تقسیم کند. تخت‌ها را می‌توان با آجر یا سنگ به‌طور زیبا لبه‌گذاری کرد، یا ممکن است تخت‌های مرتفع را ترجیح دهید که از تراورس‌های چوبی، فولاد ضد زنگ یا پلاستیک بازیافتی ساخته شوند.
همچنین، اگر قصد طراحی یک باغ آشپزخانه‌ای دارید، باید به سبک‌های مختلفی نیز فکر کنید، مانند سبک باغچه‌های ایرانی که در آن گیاهان زینتی در کنار محصولات خوراکی مانند سبزیجات و گیاهان مفید برای آشپزی رشد می‌کنند. در این میان می‌توانید از سنت‌های باغسازی در ایران و تزئینات معماری سنتی ایرانی مثل کاشی‌کاری، گچبری و اجرکاری منفعت ببرید. این باغ‌ها در ابتدا ممکن است بیشتر جنبه تزئینی داشته باشند، با درختان میوه، پرچین‌های جعبه‌ای و گل‌های چندساله، اما اگر دقت کنید، در این باغ‌ها محصولات مختلفی برای مصرف در آشپزخانه مانند سبزیجات و گیاهان دارویی وجود دارد که ترکیب زیبایی از طبیعت و کاربری مفید را ایجاد می‌کند.
۲. باغ شهری
هیچ محدودیتی برای طراحی باغ در خانه‌های شهری وجود ندارد و می‌توانید با توجه به اندازه و شکل زمین و سلیقه شخصی خود، ایده‌های مختلفی را اجرا کنید. با این حال، برای خانه‌های شهری با حیاط‌های کوچک و باریک، مانند خانه‌های دوطبقه و نیمه‌جدا، چند طرح متداول وجود دارد. یکی از ایده‌های خوب، ایجاد یک فضای تراس درست بیرون از خانه است، به‌ویژه اگر درهای بزرگ و شیشه‌ای به آن باز شوند. پس از آن، می‌توانید فضای باغ را با چمن یا تخت‌های کوچک گسترش دهید و در انتهای آن یک سوله یا اتاق باغ قرار دهید. حتماً باید گیاهانی را در نظر بگیرید که همیشه سبز باشند و در تمام طول سال زیبایی خود را حفظ کنند؛ در نهایت نمی‌توان از منظره باغ فرار کرد!
در فضای کوچک، گلدان گیاهی می‌توانند نقش مهمی ایفا کنند؛ آنها می‌توانند فضای تراس یا ایوان را زنده کنند و در صورت نیاز به تغییر دکوراسیون، به راحتی جابجا شوند. برای اینکه فضای باغ بزرگ‌تر به نظر برسد، می‌توانید از گیاهانی با شاخ و برگ‌های برجسته استفاده کنید تا چشم را فریب دهید. گیاهانی با برگ‌های بزرگ و پررنگ یا چند نمونه درختچه‌ای به صورت توپی شکل می‌توانند به عنوان نقاط کانونی باغ عمل کنند. اگر فضایی برای درخت دارید، می‌توانید یک درخت کوچک مثل درخت سیب زینتی یا درختی با ساقه‌های چندگانه بکارید تا جلوه‌ای زیبا و جذاب ایجاد کنید.
۳. باغ توپیاری
توپیاری، که یکی از ویژگی‌های بارز باغ‌های رسمی است، به ویژه در ایجاد ساختار و نظم در باغ‌ها نقش مهمی دارد. این سبک طراحی به استفاده از پرچین‌ها برای تعیین مرزها و مسیرها یا شکل‌دهی به گیاهان در فرم‌های هندسی و تزئینی اشاره دارد. اگر می‌خواهید باغ شما در فصل زمستان هم جذاب و زیبا به نظر برسد، توپیاری می‌تواند یکی از بهترین انتخاب‌ها باشد. این طراحی‌ها با استفاده از گیاهان همیشه سبز، جلوه‌ای جذاب در ماه‌های سرد سال ایجاد می‌کنند، به ویژه زمانی که برف یا یخبندان سبک بر روی گیاهان می‌نشیند و جزییات خطوط و منحنی‌ها را برجسته می‌کند. این نوع طراحی به باغ زیبایی جادویی می‌بخشد که چشم‌ها را جذب کرده و فضای بیرونی را گرم و دلپذیر می‌سازد.
ریشه‌های باغ توپیاری به دوران رنسانس ایتالیا برمی‌گردد، جایی که باغ‌های ایتالیایی به طور ویژه به طراحی‌های هندسی و دقیق گیاهان پرداخته بودند. در این باغ‌ها، گیاهان با دقت بسیار برش می‌خوردند تا اشکال هندسی و آرایش‌های خاصی مانند گنبدها، هرم‌ها و دیگر فرم‌های انتزاعی را به نمایش بگذارند. ویژگی اصلی باغ‌های توپیاری، نظم و هماهنگی است که به چشم بیننده آرامش و زیبایی منتقل می‌کند. این طراحی‌ها با استفاده از گیاهان همیشه سبز که در طول سال تغییر نمی‌کنند، حتی در زمستان نیز به زیبایی خود ادامه می‌دهند.
برای ایجاد توپیاری، می‌توان از انواع مختلفی از گیاهان همیشه سبز استفاده کرد که می‌توانند به شکل‌های مختلف برش داده شوند. این گیاهان می‌توانند شامل درختچه‌ها و درختانی باشند که به صورت دایره‌ای یا اشکال دیگر فرم‌دهی شده‌اند. این نوع طراحی نه تنها در باغ‌های رسمی بلکه در باغ‌های ایرانی نیز می‌تواند جذابیت و تاثیر خاص خود را داشته باشد. استفاده از گیاهان مقاوم و سبز در هر فصل، به ویژه در فصول سرد، باعث می‌شود که زیبایی باغ در تمام سال حفظ شود و به فضای بیرونی رنگ و زندگی بدهد.
۴. روف گاردن
اگر شانس این را دارید که خانه‌تان سقفی وسیع داشته باشد، هیچ دلیلی برای نداشتن یک باغچه زیبا روی بام وجود ندارد. شما می‌توانید از گلدان‌ها و ظروف مختلف برای پرورش گیاهان استفاده کنید. یکی از اولین نکاتی که باید در نظر بگیرید، تحمل وزن سقف است. پس از اینکه این مرحله را پشت سر گذاشتید، می‌توانید طراحی لایه‌ای برای باغتان داشته باشید؛ به گونه‌ای که طرح شما مشابه باغ‌هایی باشد که در زمین‌های بزرگ ایجاد می‌شوند.
یکی از گزینه‌هایی که باید در نظر بگیرید، نوعی پوشش گیاهی است که به سقف اضافه می‌شود و امکان کاشت گیاهانی چون چمن (یا حتی چمن مصنوعی) و گل‌های کوچک را فراهم می‌آورد. این نوع طراحی مزایای بسیاری دارد، از جمله ایجاد یک محیط مناسب برای حشرات و پرندگان، کاهش سیلاب‌های ناشی از بارندگی، و بهبود کیفیت هوا با تبدیل دی اکسید کربن به اکسیژن. علاوه بر این، استفاده از چنین بام سبزی به‌ویژه در فصول سرد به عایق‌بندی ساختمان کمک می‌کند و در تابستان نیز می‌تواند از نیاز به تهویه مطبوع بکاهد.
امروزه بسیاری از خانه‌های مدرن از این نوع بام‌ها بهره می‌برند و شما می‌توانید با خلاقیت خود، ایده‌های جذاب و زیبایی برای بام خانه‌تان خلق کنید. اگر خانه‌تان هنوز چنین بام سبزی ندارد، می‌توانید این پیشنهاد را با مدیر ساختمان در میان بگذارید تا با همکاری هم فضای دلپذیر و سبزی برای همگان ایجاد کنید.
۵. باغ بالکنی
یکی از مزایای مهم داشتن فضای بیرونی کوچک این است که نگهداری از آن بسیار آسان‌تر است و این به شما زمان بیشتری می‌دهد تا از باغ خود لذت ببرید و به کارهای هنری مانند گلدوزی و سفالگری بپردازید. البته انتخاب جهت بالکن یا تراس معمولاً به عهده شما نیست، بنابراین باید گیاهانی انتخاب کنید که با شرایط نور و سایه‌ای که دارید، سازگار باشند. به عنوان مثال، گیاهانی مانند شعمدانی به خوبی در سایه رشد می‌کنند و مراقبت از آنها راحت است. فقط باید توجه کنید که گلدان‌ها را با حلقه‌های مسی ببندید تا از آسیب به گیاهان جلوگیری شود.
همچنین، گیاهان چند ساله معمولاً از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید لذت نمی‌برند و بهتر است در مناطقی که سایه دارند، کاشته شوند. قبل از شروع کاشت، لازم است به نحوه آبیاری گلدان‌ها توجه کنید، زیرا در ماه‌های گرم سال ممکن است به آبیاری بیشتری نیاز داشته باشید. اگر فکر می‌کنید گاهی اوقات به سفر می‌روید یا وقت کافی برای آبیاری دستی ندارید، نصب یک سیستم آبیاری خودکار می‌تواند گزینه مناسبی باشد.
امروزه بسیاری از خانه‌های مدرن دارای بالکن‌های زیبا هستند و شما می‌توانید با خلاقیت خود، ایده‌های جدید و جذاب برای طراحی فضای سبز این بالکن‌ها ارائه دهید. این فضاها می‌توانند به یک بهشت کوچک تبدیل شوند که هم زیبایی بصری دارد و هم یک محیط آرامش‌بخش برای استراحت و لذت بردن از طبیعت در دل شهر فراهم می‌آورد.
۶. باغ مدیترانه‌ای
باغ‌های مدیترانه‌ای به دلیل سازگاری با آب و هوای آفتابی و خشک، انتخابی مناسب برای مناطقی با شرایط مشابه هستند. اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که نور خورشید به اندازه کافی دارید، این باغ‌ها می‌توانند گزینه‌ای پایدار و زیبا برای شما باشند. اصل اساسی در این نوع باغداری، توجه به نور آفتاب است. ویژگی برجسته این نوع باغ‌ها، نیاز کم به نگهداری است؛ گیاهان مدیترانه‌ای به‌طور طبیعی برای مقاومت در برابر شرایط سخت تکامل یافته‌اند و نیاز به مراقبت‌های پیچیده ندارند. این گیاهان معمولاً خودشان از علف‌های هرز و آبیاری دوری می‌کنند و به نیروی انسانی برای چمن‌زنی، درمان یا کوددهی نیاز ندارند.
این گیاهان به خاکی با زهکشی خوب و کم‌کیفیت نیاز دارند و بهترین رشد را در خاک‌هایی دارند که به خوبی آب را از خود عبور دهند، مانند خاک‌های رسی سنگین. برای کاشت این گیاهان، بهتر است به دنبال مکانی باشید که رو به جنوب باشد و بتواند نور خورشید را به خوبی دریافت کند. گیاهان معمولی در این باغ‌ها اغلب بی‌نیاز از آبیاری زیاد هستند، چرا که در مناطق داغ و ساحلی کنار دریای مدیترانه رشد کرده‌اند و توانایی مقاومت در برابر کمبود آب را دارند. بسیاری از این گیاهان همیشه سبز هستند و برگ‌های خاکی و نقره‌ای رنگ آنها برای حفظ رطوبت و بازتاب نور شدید طراحی شده است.
با توجه به تغییرات اقلیمی و افزایش تابستان‌های گرمتر، باغ‌های مقاوم به خشکی مانند این روز به روز محبوب‌تر می‌شوند. یکی از بهترین توصیه‌ها برای ایجاد چنین فضایی استفاده از شن به جای چمن یا سنگفرش است. شن علاوه بر کاهش هزینه‌های نگهداری، به عنوان پوششی موثر برای جلوگیری از رشد علف‌های هرز عمل کرده و به زهکشی آب کمک می‌کند. این انتخاب نه تنها هزینه‌ها را کاهش می‌دهد بلکه به حفظ پایداری محیطی نیز کمک می‌کند.
۷. پاسیو و تراس
همه ما به فضاهای سبز و چمن‌زار علاقه داریم، اما گاهی داشتن یک پاسیو، تراس یا بخش‌های عرشه می‌تواند فضای اجتماعی جذابی را در باغ ایجاد کند. این فضاها امکان قرار دادن مبلمان باغی و گلدان‌های گیاهان را در مرکز فراهم می‌آورند و به شما این امکان را می‌دهند که منطقه‌ای متمایز برای خوردن غذا، استراحت و معاشرت داشته باشید. اولین قدم برای تغییر دادن پاسیو یا تراس خود، مرتب‌سازی فضای موجود است. گلدان‌ها و ظروف قدیمی یا شکسته را دور بریزید، فضا را جارو کنید و درختچه‌ها یا گیاهانی که بیش از حد رشد کرده‌اند یا به فضا آویزان شده‌اند را هرس کنید. پس از این کار، شما یک بوم خالی خواهید داشت تا بتوانید با خیال راحت به طراحی دوباره آن بپردازید و المان‌هایی را که برای فضا ضروری هستند، مانند محل نشستن، انبار یا دیگر نیازها، در ذهن خود مجسم کنید.
در یک خانه دیگر، تراسی ایجاد شده است که به راحتی از آشپزخانه و اتاق نشیمن قابل دسترسی است، و این موقعیت آن را به یک مکان ایده‌آل تبدیل کرده است. در سراسر باغ، فضاهای تراس دیگری نیز وجود دارد، اما این یکی به گونه‌ای طراحی شده که بیشتر برای نوشیدنی‌های عصرگاهی مناسب است تا برای صرف غذا. استفاده از مبلمان مناسب در این فضا ساده‌ترین راه برای ایجاد تفکیک و تعریف فضا است و به شما کمک می‌کند تا فضای باغ خود را به یک محیط جذاب و کاربردی تبدیل کنید.
