دانشمندان با بهره‌گیری از ترکیبی طبیعی که از قارچی در نواحی هیمالیا گرفته شده و قرن‌ها در طب سنتی چین کاربرد داشته، داروی شیمی‌درمانی جدیدی با اثر ضدسرطانی تولید کرده‌اند. دانشمندان این ترکیب را برای نفوذ بهتر به سلول‌های سرطانی به گونه‌ای مهندسی کرده‌اند که اثربخشی آن برابر سرطان نسبت به ترکیب طبیعی تا 40 برابر افزایش یافته است.
طبق گزارش‌های منتشرشده، ترکیب اولیه این دارو که « کوردیسپین » نام دارد، نوعی نوکلئوزید طبیعی است که اولین بار از قارچ هیمالیایی (Cordyceps militaris) استخراج شد. هرچند این ترکیب پیشتر نیز برای درمان بیماری‌های التهابی و برخی سرطان‌ها به کار گرفته می‌شد، استفاده از آن چالش‌هایی داشت.
یکی از چالش‌های اصلی استفاده از کوردیسپین تجزیه سریع آن در جریان خون توسط آنزیمی به نام ADA است. علاوه‌براین، باقی‌مانده این ماده برای ورود به سلول‌های سرطانی نیازمند ناقل‌های خاصی بود و درنهایت باید به متابولیتی به نام 3’-dATP تبدیل شود تا اثر ضدسرطانی‌اش را اعمال کند.
راهکار جدید برای مبارزه با سرطان
شرکت زیست‌دارویی NuCana با همکاری دانشگاه آکسفورد تلاش کرده این موانع را با فناوری اختصاصی خود که ProTide نام دارد، پشت سر بگذارد. این فناوری با افزودن گروه‌های شیمیایی کوچک به کوردیسپین، از تجزیه سریع آن جلوگیری کرده و موجب می‌شود این ترکیب بدون نیاز به ناقل وارد سلول‌های سرطانی شود.
نتیجه این تغییرات تولید مقدار بسیار بیشتری از متابولیت‌های فعال ضدسرطان در درون تومورها بوده است.
نسخه تقویت‌شده این ترکیب با نام NUC-7738 شناخته می‌شود و ابتدا در مطالعات آزمایشگاهی توانست موانع مقاومت‌زای ترکیب مادر را پشت سر بگذارد. سپس در آزمایش‌های انسانی مرحله اول، اثربخشی آن روی نمونه‌های تومور تأیید شد.
دانشمندان در مقاله‌ای که سال 2021 در نشریه Clinical Cancer Research منتشر شده بود، گفتند NUC-7738 تا 40 برابر از کوردیسپین طبیعی قدرتمندتر عمل می‌کند و عوارض جانبی محدودی دارد. این آزمایش‌ها اکنون وارد مرحله دوم شده‌اند و روی بیماران مبتلا به تومورهای پیشرفته‌ای که گزینه درمانی مؤثر دیگری برایشان باقی نمانده آزمایش می‌شوند.
در مرحله دوم این مطالعه، داروی NUC-7738 با داروی ایمنی‌درمانی به نام pembrolizumab ترکیب شد. شرکت‌کنندگان نیز 12 بیمار بین 42 تا 74 سال بوده‌اند که همه حداقل ۲ بار با مهارکننده‌های PD-1 درمان شده بودند.
نتایج تحقیق نشان می‌دهد بیماری در 9 نفر از شرکت‌کنندگان کنترل شده و در یک بیمار نیز حجم تومور 55 درصد کاهش یافته است. علاوه‌براین، در 7 نفر از بیماران، دوره بقای بدون پیشرفت سرطان بیش از 5 ماه بوده که باتوجه‌به جمعیت شرکت‌کنندگان اتفاق نادری است.
شرکت NuCana همچنین اعلام کرده این دارو از نظر ایمنی نیز عملکرد مطلوبی داشته است.
پس از موفقیت این مطالعات، NuCana اعلام کرده سال 2025 فاز دوم گسترده‌تری با تعداد بیشتری از بیماران آغاز خواهد کرد و هم‌اکنون درحال رای‌زنی با سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای بررسی شرایط تأیید نهایی دارو است.
