راهنماتو- جمعیت شهرهای بزرگِ عصر مس که در اوکراین و مولدوای امروزی واقع شده‌اند عمدتا از رژیم گیاهخواری پیروی می‌کردند.
به گزارش راهنماتو، سکونتگاه‌های عظیم فرهنگ کیوکوتنی-تریپیلیا [Cucuțeni-Tripolje] در حدود 6000سال قبل در منطقه دریای سیاه، دقیقا در اوکراین و مولدوا، پدید آمدند. این سکونتگاه‌ها با مساحتی در حدود 320هکتار و حدودا 15000ساکن، نه تنها بزرگترین سکونتگاه‌های دوران خودشان بودند بلکه قدیمی‌ترین شهرهای اروپایی نیز محسوب می‌شوند. این شهرها حتی از شهرهای بین‌النهرین نیز قدیمی‌تر هستند. یکی از موضوعاتی که سال‌ها برای محققان معما بود، این بود که این شهرهای غول‌آسا چگونه غذای ساکنان‌شان را تأمین می‌کردند. اکنون مطالعه‌ای تازه به این پرسش پاسخ داده است.
مطالعه‌ای که توسط دانشگاه کیل انجام و نتایج آن در نشریه PNAS منتشر شده است، می‌گوید: «تأمین غذای ساکنان این سکونتگاه‌های عظیم بر مبنای غذاهای پیچیده و مدیریت مرتع بوده است.»
تقریبا همه داستان ملوان زبل [Popeye]، که شخصیتی کمیک بود و قدرت بدنی‌اش را مدیون عشق وافرش به اسفناج بود، می‌دانیم. امروز می‌دانیم که علم درباره ارزش‌های غذایی این سبزی زیادی اغراق کرده است. درعوض، انواع نخود به دلیل برخورداری از پروتئین بالا خیلی برای تغذیه انسان مفید هستند. اما اهمیت آن‌ها در علم بسیار کم جلوه داده شده است.
حتی کشاورزان فرهنگ تریپیلیا که تقریبا 7000سال قبل در اوکراین و مولداوی امروزی زندگی می‌کردند، برای رژیم غذایی حاوی غلات و نخود ارزش زیادی قائل بودند. این رژیم غذایی به آن‌ها امکان می‌داد که کلا از گوشت پرهیز کنند.
کشاورزی اولیه و شهرهای عظیم
این جوامع که مبتنی بر کشاورزی و پرورش دام بودند در حدود 4800 ق.م در استپ‌های جنگلی شمال دریای سیاه شکل گرفتند. مردمان جامعه تریپیلیا از سال 4250 ق.م شروع به ساختن شهرهایی کردند که نقشه‌های آن‌ها از قبل تهیه شده بود. این شهرها با مساحتی در حدود 320هکتار، به اندازه چندصد زمین فوتبال بودند.
این شهرها برای اساس نقشه ساخته می‌شدند. تخمین‌زده شده که در حدود 15000نفر در این محوطه‌ها زندگی می‌کردند. این شهرهای بزرگ نقشه‌های به وضوح ساختاریافته‌ای با محله‌های قابل مدیریت شامل سالن اجتماعات، داشتند که مردم در آن‌ها گرد هم جمع می‌شدند و درباره مسائل اجتماعی تصمیم‌گیری می‌کردند.
اوج جامعه تریپیلیا با سکونتگاه‌های عظیم در حدود 500سال طول کشید. این شهرها که به عنوان نخستین شهرهای اروپایی شناخته می‌شوند زمانی سقوط کردند که جمعیت شهری دیگر در تصمیم‌گیری‌ها دخالت داده نشد و تصمیم‌گیری‌ها حالت متمرکز به خود گرفت.
تجزیه و تحلیل ایزوتوپ‌های کربن و نیتروژن
به دلیل وسعت این سکونتگاه‌ها، زندگی روزمره در آن‌ها با سایر شهرهای کشاورزی قابل مقایسه بود و مردم آن عمدتا به کشاورزی مشغول بودند. اما چطور گروه‌های این چنین بزرگ از مردم می‌توانستند با تکنولوژی نوسنگی غذای کافی تأمین کنند؟ جوناس مولر، باستان‌شناس مسئول این پروژه می‌گوید: «برای پاسخ به این پرسش ما ترکیب ایزوتوپی کربن و نیتروژن صدها نمونه را به مدت 10سال اخیر بررسی کردیم.»
باستان‌شناسان ابتدا استخوان‌های انسان‌ها و حیواناتی که استخراج کرده بودند را اندازه‌گیری کردند. گزارش آن‌ها می‌گوید: «ما سپس این داده‌ها را با نتایج اندازه‌گیری ایزوتوپ‌های نخود‌های زغالی و دانه‌های غلات، که از نمونه‌های خاک در چندین سکونتگاه فرهنگ تریپیلیا به دست آورده بودیم، تکمیل کردیم.»
ایزوتوپ‌ها می‌توانند درباره چگونگی نگه‌داری حیوانات اهلی در هزارن سال قبل، اینکه آیا محصولات کشاورزی بارور می‌شدند و اینکه نقش گیاهان و حیوانات در تغذیه انسان‌ها چه بوده است، اطلاعاتی بدهند.
نقریبا منحصراً گیاهخوار
محققان به این نتیجه رسیدند که «بخش بزرگی از جمعیت گاوها و گوسفندها در مراتع محصور نگه‌داری می‌شدند. علاوه بر آن، کود حاصل از این حیوانات برای بارور کردن محصولات، به ویژه نخود، استفاده می‌شده است.»
بر این اساس، نخود و غلات ستون‌های اصلی رژیم انسان‌ها بودند که نه تنها بسیار مغذی بودند بلکه به لطف نخود، اسیدهای آمینه ضروری برای بدن را در حد تعادل نگه می‌داشتند. کاه نخود نیز احتمالا برای تغذیه دام در مراتع استفاده می‌شد.
به لطف این ارتباط نزدیک بین تولید محصولات و پرورش دام بود که مردمان شهرهای عظیم غذای کافی و سالم در اختیار داشتند. تولید گوشت که مستلزم نیروی کار شدید و منابع زیاد بود کلا حذف شده بود.
علت سقوط این جوامع و سکونتگاه‌ها ماهیت اجتماعی بود. دکتر رابرت هافمن، باستان‌شناس، می‌گوید: «از مطالعات قبلی می‌دانیم که تنش‌های اجتماعی در نتیجه افزایش نابرابری اجتماعی افزایش یافت. مردم به سکونتگاه‌های بزرگ پشت کردند و تصمیم گرفتند که دوباره سکونتگاه‌های کوچکتر بنا کنند.»
در حدود 3000سال ق.م جوامع تریپیلیا به کل از صحنه محو شدند.
